Tăng thuế Bảo vệ môi trường đảm bảo hài hòa lợi ích các bên

PGS.TS Lê Xuân Trường - Trưởng khoa Thuế - Hải quan, Học viện Tài chính.

Từ ngày 1/1/2019, mức thuế BVMT đối với các mặt hàng xăng dầu sẽ tăng. Theo lý giải của Chính phủ, việc tăng này nhằm hoàn thiện chính sách tài chính hướng tới phát triển bền vững và nhằm mục tiêu cơ cấu lại nguồn thu ngân sách nhà nước, đồng thời thực hiện mục tiêu cải cách thuế BVMT, xây dựng hệ thống thuế đồng bộ. Xin ông cho biết việc này có hợp lý không?

Xăng dầu là mặt hàng quan trọng thuộc diện Nhà nước quản lý giá do đây là đầu vào quan trọng của lĩnh vực kinh doanh vận tải và một số lĩnh vực sản xuất khác, là nhiên liệu cho phương tiện đi lại của nhân dân. Việc tăng thuế BVMT đối với xăng không chỉ có tác động đến thu ngân sách nhà nước mà còn tác động đến giá cả thị trường và đời sống nhân dân. Vì lẽ đó, mỗi đề xuất tăng hay giảm thuế BVMT đối với xăng dầu đều cần phải cân nhắc rất thận trọng và chắc chắn cơ quan soạn thảo là Bộ Tài chính nắm rất rõ điều này.

Xuất phát từ điều kiện thực tiễn, tôi cho rằng, việc tăng thuế BVMT đối với xăng dầu như đề xuất của Bộ Tài chính là cần thiết và hợp lý. Cần thiết vì ba lý do.

Thứ nhất để đảm bảo nguồn thu ngân sách trong điều kiện thuế nhập khẩu xăng dầu phải điều chỉnh giảm theo các Hiệp định thương mại tự do.

Thứ hai, trước khi đề xuất tăng thuế BVMT đối với xăng, thuế nhập khẩu xăng dầu đã giảm nhiều và Nhà nước đã phải chấp nhận giảm thu ngân sách để hỗ trợ doanh nghiệp và người dân nên đã đến lúc doanh nghiệp và người dân cần chia sẻ với Nhà nước.

Thứ ba, để giá xăng dầu của Việt Nam tương đối phù hợp với giá xăng dầu của các nước trong khu vực, giảm áp lực chống buôn lậu xăng dầu của các cơ quan nhà nước.

Mức tăng như vậy là đảm bảo sự chia sẻ hài hòa lợi ích của Nhà nước, doanh nghiệp và người tiêu dùng.

Thuế BVMT là một loại thuế gián thu, là một trong những yếu tố cấu thành giá bán của xăng dầu. Với mức tăng đó, khi được áp dụng giá bán xăng dầu sẽ thay đổi nhiều không, thưa ông?

Theo quy định hiện hành, xăng dầu là mặt hàng Nhà nước quản lý giá và thuế BVMT là một trong những yếu tố cấu thành giá cơ sở của xăng dầu. Từ giá cơ sở này mà xác định giá bán xăng dầu trên thị trường. Do vậy, đương nhiên việc tăng thuế BVMT đối với xăng dầu sẽ làm tăng giá bán của mặt hàng này.

Khi đề xuất, tôi cho rằng Bộ Tài chính đã có tính toán tác động của điều chỉnh tăng thuế BVMT đến giá của mặt hàng này. Đây là đánh giá có cơ sở khoa học và thực tiễn.

Trước việc tăng thuế, bên cạnh lo ngại tăng giá xăng, phần đông doanh nghiệp tỏ ra e ngại rằng việc này sẽ tác động đến hoạt động sản xuất kinh doanh. Ý kiến của ông về vấn đề này như thế nào?

Do xăng dầu là mặt hàng khá thiết yếu nên cầu ít co giãn so với giá. Với mức độ tăng giá như Bộ Tài chính tính toán thì chưa có tác động đáng kể khiến giảm cầu mặt hàng này. Về cơ bản, mức thuế BVMT tăng sẽ làm tăng giá bán xăng dầu. Như vậy, những doanh nghiệp chủ yếu chịu ảnh hưởng là các doanh nghiệp vận tải. Giá thành vận tải sẽ tăng tạo áp lực tăng cước vận chuyển hàng hóa, hành khách nhưng mức tăng không quá cao do mức độ tăng thấp.

Xin cảm ơn ông!