Tận dụng cơ hội xuất khẩu tôm ngay từ đầu năm

Công ty CP Thực phẩm Sao Ta chú trọng sản phẩm chế biến sâu XK vào Australia

Nhiều cơ hội từ thị trường Australia

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), tính đến 15/2/2024, xuất khẩu tôm Việt Nam sang Australia đạt hơn 23 triệu USD, tăng 48% so với cùng kỳ năm 2023.

Australia là thị trường đơn lẻ lớn thứ năm về nhập khẩu tôm của Việt Nam, chiếm 7,5% tổng giá trị xuất khẩu tôm Việt Nam đi các thị trường.

Năm 2023, XK tôm Việt Nam sang Australia đạt 233 triệu USD, giảm 14% so với năm trước đó. Mức sụt giảm 14% trong XK tôm sang Australia vẫn thấp hơn so với các thị trường chính khác như Nhật Bản, EU, Hàn Quốc, Canada...

Trong 5 năm (2019-2022), XK tôm Việt Nam sang Australia tăng trưởng liên tục từ 127 triệu USD năm 2019 lên 272 triệu USD năm 2022 với tỷ trọng trong tổng XK tôm của Việt Nam tăng từ 3,7% năm 2019 lên 6,3% năm 2022.

Tôm chân trắng chiếm tỷ trọng lớn nhất trong cơ cấu sản phẩm tôm của Việt Nam xuất sang Australia, chiếm 95%, tôm sú chiếm tỷ trọng nhỏ 0,2%, còn lại là tôm loại khác chiếm 4,8%.

Trong tổng các sản phẩm tôm XK sang Australia, tôm chế biến giá trị gia tăng chiếm 40% tổng giá trị XK các sản phẩm tôm sang thị trường này. Các sản phẩm tôm chế biến xuất đi thị trường này chủ yếu như há cảo tôm, sủi cảo tôm gừng, tôm thẻ thịt duỗi tẩm bột chiên đông lạnh, tôm thẻ xiên que đông lạnh…

Dù chỉ là thị trường tiêu thụ tôm đứng thứ 5 của Việt Nam nhưng Australia được coi là thị trường tiềm năng, nhất là khi nhu cầu tiêu thụ tôm chế biến của thị trường này ngày một cao. Trong khi trình độ chế biến tôm của các DN Việt Nam đang không ngừng tăng, với mặt hàng mới ngày càng phong phú.

Australia hiện là 1 trong 7 đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam, ngược lại, Việt Nam cũng đang là đối tác thương mại lớn thứ 10 của Australia. Hiện nay, Việt Nam và Australia là thành viên chung của ít nhất 3 Hiệp định thương mại tự do (FTA), gồm: FTA ASEAN - Australia - New Zealand (AANZFTA), Hiệp định Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ Xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và mới đây nhất là Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP).

Tuy có nhiều thuận lợi, song Australia cũng là thị trường khó tính với hệ thống quy định tiêu chuẩn chặt chẽ và nghiêm ngặt đối với hàng hóa nhập khẩu. Ngoài ra, khoảng cách địa lý dẫn đến giá thành logistics cao, thời gian vận chuyển dài cũng là một thách thức với doanh nghiệp thủy sản Việt Nam khi xuất khẩu sang thị trường này.

Do vậy, doanh nghiệp phải có sự chủ động trong khai thác, phát triển thị trường, có kế hoạch kinh doanh dài hơi để thúc đẩy XK hàng hóa sang thị trường Australia.

Tập trung chế biến sâu

Theo các doanh nghiệp, với những lợi thế hiện nay, doanh nghiệp cần tập trung phát huy được thế mạnh của mình, DN sẽ thành công ở các thị trường tiêu thụ lớn.

Ông Lê Văn Quang, Tổng giám đốc Công ty CP Tập đoàn Thủy sản Minh Phú cho rằng, các doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu tôm bắt buộc phải đầu tư công nghệ tiên tiến hơn để tạo ra nhiều sản phẩm chế biến sâu, giá trị cao trong chinh phục thị trường quốc tế.

Cùng quan điểm, ông Hồ Quốc Lực, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Thực phẩm Sao Ta đánh giá, nhờ vào sự đầu tư công nghệ hiện đại, nên dù phải chịu sức ép cạnh tranh mạnh mẽ từ tôm giá rẻ của Ecuador và Ấn Độ, Indonesia song tôm Việt Nam vẫn có thể đứng vững, thậm chí chiếm thị phần lớn nhất trên thị trường quốc tế. Vì vậy, để giữ được vị thế xuất khẩu và ứng phó với chênh lệch giá thành tôm nguyên liệu, ngành tôm Việt phát huy thế mạnh là chế biến sâu, đa dạng sản phẩm chế biến sâu để duy trì thị phần.

Hiện nay các doanh nghiệp chế biến tôm xuất khẩu đang "cầm cự" vì đơn hàng không như thời hoàng kim. Vả lại, lúc này giá tôm thương phẩm tuy không cao lắm, nhưng vẫn còn cao so với giá bán, bởi giá tôm thế giới đang quá rẻ, rẻ hơn tôm Việt Nam trên 1 USD/kg tôm thương phẩm. Tính ra giá tôm thành phẩm thì chênh lệch trên 1,5 USD nên quá khó để tìm đơn hàng.

Với thị trường lớn lại đang bị ảnh hưởng từ tỷ giá. Hiện đồng Yên của Nhật Bản mất giá kỷ lục với 150 Yên/1 USD. Tình hình này khiến sức mua không thể mạnh. Hội chợ FOODEX ở Nhật Bản diễn ra đầu tháng 3 này chắc sẽ có nhiều doanh nhân tôm Việt Nam tham dự, gặp gỡ khách hàng bàn kế sách giữ chân người tiêu dùng.

Với việc cung ứng những sản phẩm mang tính truyền thống đối với người Nhật, với chất lượng tốt, mẫu mã đẹp, chưa có ngành tôm nước nào theo kịp, các doanh nghiệp Việt Nam đang tập trung XK sang thị trường này.