Sự hỗ trợ kịp thời từ chính sách tiền tệ

	Cung ứng vốn hợp lý, điều hành chính sách tiền tệ với ưu tiên kiểm soát lạm phát
	Phó Thủ tướng Lê Minh Khái: Điều hành linh hoạt chính sách tiền tệ, kiểm soát lạm phát
	Cần ưu tiên ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát

Biến động của một số đồng tiền so với USD. Nguồn: SSI Research

Chờ đợi lãi suất

Ngay từ đầu năm 2022, một tin rất vui đến với cộng đồng kinh doanh là Quốc hội đã thông qua Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, trong đó, ngành ngân hàng sẽ tham gia vào 2 cấu phần chính. Thứ nhất, thông qua hệ thống các ngân hàng thương mại, Chính phủ sẽ thực hiện hỗ trợ lãi suất (2%/năm) tối đa 40.000 tỷ đồng cho các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh tại một số lĩnh vực cụ thể. Thứ hai, thực hiện các biện pháp liên quan đến chính sách tiền tệ như giữ ổn định tỷ lệ tối đa vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn; tiếp tục giảm chi phí hoạt động để phấn đấu giảm lãi suất cho vay khoảng 0,5-1% trong 2 năm; tiếp tục cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ, miễn, giảm lãi vay đối với khách hàng bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19...

Đến cuối tháng 5/2022, Chính phủ đã ban hành nghị định 31/2022/NĐ-CP và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) ban hành thông tư số 03/2022/TT-NHNN hướng dẫn các ngân hàng thực hiện việc hỗ trợ lãi suất 2%/năm từ nguồn ngân sách nhà nước từ khi nghị định có hiệu lực cho đến cuối năm 2023. Nhờ đó, các chuyên gia và ngân hàng đặt kỳ vọng, chương trình hỗ trợ này sẽ góp phần hạ lãi suất cho vay, giúp cộng đồng doanh nghiệp tìm được nguồn vốn giá rẻ cho các hoạt động đầu tư, sản xuất, nhất là trong bối cảnh giá nguyên vật liệu đầu vào, logistics… đều ở mức cao.

Không chỉ các chương trình hỗ trợ, mặt bằng lãi suất nói chung trong nửa đầu năm 2022 vẫn khá ổn định. Mặc dù lãi suất huy động có xu hướng tăng trong bối cảnh cầu tín dụng tăng mạnh, nhưng lãi suất cho vay vẫn được duy trì. NHNN cũng liên tục thực hiện bơm tiền hỗ trợ thanh khoản thông qua nghiệp vụ thị trường mở. Nhưng rõ ràng, dư địa cho việc giảm mạnh lãi suất là không còn, nhưng các chuyên gia kỳ vọng, NHNN sẽ tiếp tục theo đuổi chính sách tiền tệ nới lỏng, tập trung vào gói hỗ trợ lãi suất và mục tiêu có thể cắt giảm lãi suất cho vay tối thiểu 0,5-1% trong 2 năm.

Vị thế khác của VND

Với một nền kinh tế dựa nhiều vào xuất nhập khẩu, biến động của thị trường ngoại tệ sẽ mang lại tác động lớn cho dòng tiền của doanh nghiệp. Tuy nhiên, mức biến động của VND lại mang đến sự “yên tâm” cho các doanh nghiệp. Theo tính toán, VND đã được điều chỉnh tăng khoảng 1,5% so với giá USD từ đầu năm đến nay.

Mặc dù vậy, báo cáo nghiên cứu của Công ty Chứng khoán SSI đã nhiều lần nhận định, sự biến động của VND ở trong vùng chấp nhận được hoặc vị thế của VND đã tương đối khác. Chẳng hạn tỷ lệ mất giá của các loại tiền từ đầu năm là CNY (Trung Quốc) -5,3%, TWD (Đài Loan) -7,1%, KRW (Won Hàn Quốc) -6,7%, INR (Rupee Ấn Độ) -4,3%, THB (Baht Thái Lan) -2,6%... Điều này có được là nhờ nguồn cùng USD ổn định với sự hỗ trợ từ dòng vốn FDI giải ngân, cán cân thương mại thặng dư hay nguồn kiều hối dồi dào. Nhờ đó, theo NHNN, tính đến cuối năm 2021, dự trữ ngoại hối của Việt Nam đã đạt 110 tỷ USD – tương đương khoảng 4 tháng nhập khẩu.

Nhờ tỷ giá ổn định nên diễn biến giá cả các mặt hàng kim loại quý, trong đó có vàng cũng khá ổn định dù giá vàng thế giới liên tục biến động. Mặc dù giá vàng trong nước vẫn cao hơn giá vàng thế giới với mức kỷ lục trên dưới 17 triệu đồng/lượng, nhưng lại không có những phiên tăng mạnh, gây “sốc” tới thị trường.

Sức ép vẫn lớn dần

Mặc dù diễn biến thị trường tiền tệ trong nửa đầu năm khá tích cực, nhưng theo chuyên gia kinh tế TS. Cấn Văn Lực, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) vẫn còn một vài lần tăng lãi suất trong thời gian tới. Do đó, USD sẽ tiếp tục lên giá so với hầu hết các đồng tiền khác, bao gồm cả VND, khiến sức ép lên tỷ giá USD/VND dần lớn hơn. Vị này dự báo tỷ giá VND/USD sẽ tăng nhưng không quá lớn, trong khoảng 0,8-1,2% trong năm 2022.

Mặt khác, theo chuyên gia tài chính – ngân hàng TS. Nguyễn Trí Hiếu, lãi suất huy động khó có thể duy trì ở mức thấp như trước do ngân hàng có nhu cầu huy động vốn cao hơn khi tín dụng tăng nhanh. Ngoài ra, áp lực lạm phát ở Việt Nam vẫn tiềm ẩn và có nguy cơ gia tăng cũng sẽ gây áp lực đến việc điều hành chính sách tiền tệ. Đồng quan điểm, TS. Nguyễn Quốc Hùng, Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam nhận định, trong bối cảnh thị trường trái phiếu và chứng khoán diễn biến phức tạp thì người dân có thể chuyển về gửi vốn tại ngân hàng, nên lãi suất phải cao hơn nhằm thu hút dòng tiền. Tuy nhiên, theo ông Hùng, dù lãi suất huy động đang được điều chỉnh tăng nhưng lãi suất cho vay sẽ không thể tăng tương ứng, bởi các ngân hàng cũng hiểu rằng nâng lãi suất cho vay không phù hợp với thực tiễn thì không thể chấp nhận.

Hơn nữa, theo nhiều chuyên gia, dù mặt bằng lãi suất có thể tăng lên từ nay đến cuối năm, nhưng sẽ không ảnh hưởng quá nhiều tới quá trình phục hồi kinh tế, vì mức tăng đang ở ngưỡng thấp lại cộng với việc các ngân hàng đang rốt ráo triển khai chương trình hỗ trợ lãi suất 2%/năm.

Nhưng tất nhiên, trong bối cảnh nào thì chúng ta cũng không được chủ quan, khi diễn biến của đại dịch Covid-19 vẫn còn phức tạp, căng thẳng địa chính trị, cuộc chiến Nga – Ukraine chưa đến hồi kết thúc… có thể kéo theo những tác động bất lợi đến nền kinh tế bất cứ lúc nào.

Do đó, chuyên gia kinh tế TS. Cấn Văn Lực khuyến nghị, NHNN cần tiếp tục điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt với các kịch bản khi có sự thay đổi chính sách tiền tệ mạnh hơn của các ngân hàng trung ương lớn trên thế giới; phối kết hợp tốt với chính sách tài khóa, đảm bảo ổn định mặt bằng lãi suất và tỷ giá góp phần kiềm chế lạm phát theo mục tiêu. Các cơ quan quản lý cũng cần tiếp tục cócác biện pháp lành mạnh hóa phù hợp thị trường tài chính, củng cố niềm tin vững chắc cho nhà đầu tư.