Những “cơn gió ngược” cản đường kinh tế thế giới

Tổng giám đốc IMF Kristalina Georgieva cảnh báo rủi ro tiềm ẩn với nền kinh tế toàn cầu

Đây là cảnh báo vừa được Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) đưa ra mới đây, dù tháng 1 vừa qua, người đứng đầu thể chế tài chính này, bà Kristalina Georgieva đánh giá “nền kinh tế thế giới đã được chứng minh là có khả năng phục hồi đáng kể” và năm 2024 sẽ có thêm động lực nhờ hiệu quả hoạt động tốt hơn một chút so với dự đoán vào năm ngoái.

Trong báo cáo triển vọng tăng trưởng kinh tế thế giới, IMF dự đoán tỷ lệ thâm hụt ngân sách của Mỹ có thể lên đến mức kỷ lục 7,1% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) trong năm tới, gấp hơn 3 lần so với mức trung bình 2% của những nền kinh tế phát triển khác. IMF cũng nêu quan ngại về nợ công của Trung Quốc với mức thâm hụt kỷ lục 7,6% GDP trong năm 2025, gấp hơn 2 lần so với mức trung bình của các nền kinh tế mới nổi là 3,7%, trong bối cảnh Bắc Kinh đang phải đối mặt với nhu cầu thấp và khủng hoảng thị trường nhà ở.

IMF nhấn mạnh tình trạng thâm hụt ngân sách của hai nền kinh tế lớn nhất thế giới có thể “gây tác động sâu sắc đến kinh tế toàn cầu và gây ra rủi ro đáng kể đối với tính toán chi tiêu cơ bản của các nền kinh tế khác”. Nhà kinh tế trưởng của IMF, ông Pierre-Olivier Gourinchas cho rằng tình hình tài chính của Mỹ là “mối quan ngại đặc biệt”, có thể làm phức tạp thêm nỗ lực của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) nhằm đưa lạm phát trở lại mức mục tiêu 2% GDP.

Bên cạnh đó, các chuyên gia IMF cũng nêu một số rủi ro đè nặng lên nền kinh tế toàn cầu. Thứ nhất, chiến tranh và xung đột, cụ thể là cuộc chiến ở Ukraine và xung đột ở Gaza cùng nguy cơ leo thang căng thẳng tại Trung Đông, có thể gây ra hậu quả tàn khốc cho nền kinh tế toàn cầu. Nếu tình hình trở nên tồi tệ hơn, IMF lo ngại lạm phát có thể tăng trở lại.

Thứ hai, nền kinh tế đầu tàu thế giới có nguy cơ tăng trưởng quá nóng. Trong năm nay, IMF kỳ vọng Mỹ sẽ đạt mức tăng trưởng 2,7% - cao hơn 1,2 điểm phần trăm so với dự báo hồi mùa Thu. Và năm tới, mức tăng trưởng có thể là 1,9%. Các chuyên gia đánh giá “thành tích phi thường của Mỹ” là “động lực quan trọng cho tăng trưởng toàn cầu”, nhưng Mỹ cũng là "nền kinh tế có nguy cơ tăng trưởng quá nóng và trên hết là lạm phát gia tăng trở lại". Sự gia tăng này là do biện pháp kích thích của Chính phủ như Đạo luật Giảm lạm phát, trong đó ưu tiên thúc đẩy đầu tư vào công nghệ thân thiện với khí hậu thông qua giảm thuế. Việc các bang vay tiền để triển khai nhiều chương trình khiến nợ công của Mỹ tiếp tục tăng và IMF đánh giá chính sách nợ này là “không bền vững”. Điều này cũng tiềm ẩn rủi ro đe dọa sự ổn định tài chính toàn cầu.

Tuy nhiên, nhờ hoạt động kinh tế mạnh mẽ ở Mỹ và một số thị trường mới nổi, IMF đã nâng nhẹ mức dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu trong năm nay lên 3,2%, so với 3,1% trước đó. Bà Georgieva nêu rõ: "Chúng ta đã tránh được nguy cơ suy thoái toàn cầu và cũng là một giai đoạn lạm phát đình trệ, tuy nhiên, "thực tế đáng lo ngại là hoạt động kinh tế toàn cầu đang yếu so với các tiêu chuẩn lịch sử”. Tăng trưởng toàn cầu năm ngoái là 3,2%. Và không chỉ trong năm nay, mà còn trong năm tới, IMF dự kiến mức tăng trưởng cũng là 3,2% - con số không cao so với tiêu chuẩn toàn cầu với mức trung bình trong lịch sử là 3,8%.

Với những “cơn gió ngược” tiềm ẩn trên, các nhà hoạch định chính sách sẽ phải hết sức thận trọng khi ban hành các biện pháp kinh tế.