Phát triển doanh nghiệp tư nhân sẽ nâng cao năng suất lao động
![]() |
Để giải quyết nút thắt tăng năng suất lao động trong các doanh nghiệp thì Việt Nam cần thay đổi suy nghĩ coi lao động giá rẻ là một lợi thế. Ảnh: Xuân Thảo. |
Nơi cao, nơi thấp
PGS.TS Nguyễn Đức Thành: Nếu muốn cải cách năng suất lao động của nền kinh tế, nên tập trung phát triển doanh nghiệp tư nhân. Giải pháp quy nhất trên diện rộng là cần tạo ra môi trường kinh doanh để họ có thể sản xuất với mức chi phí thấp nhất, hạn chế các rào cản, từ đó cải thiện khả năng tổ chức, sản xuất, tăng năng suất lao động hiệu quả. |
![]() |
Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách, Trường Đại học Kinh tế Đại học quốc gia Hà Nội TS. Nguyễn Đức Thành cho biết, năng suất bình quân năm của Việt Nam tăng từ 18,886 triệu đồng/lao động (1991) lên mức 54,427 triệu đồng/lao động (2015). Như vậy, sau 25 năm năng suất lao động bình quân của Việt Nam tăng chưa tới 3 lần (2,88), thấp hơn rất nhiều so với tốc độ của các nước khác và có nguy cơ tụt hậu.
Ông Thành cho biết thêm, năng suất lao động của nhóm ngành công nghiệp và xây dựng cao nhất, tiếp đó là nhóm ngành dịch vụ và thấp nhất là nhóm ngành nông, lâm và thuỷ sản. Xét về khía cạnh đóng góp của 3 nhóm ngành này vào GDP, nhóm nông, lâm và thuỷ sản có năng suất lao động thấp nhất và tỷ lệ đóng góp cũng giảm dần (duy trì quanh mức 2%). Năng suất lao động nhóm dịch vụ dù nhỏ hơn công nghiệp và xây dựng nhưng tỷ lệ đóng góp của hai ngành này gần tương đương với nhau (quanh mức 40%).
Cũng theo Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách, từ năm 2002 trở đi, năng suất lao động của khu vực FDI giảm mạnh, trong khi khu vực nhà nước tiếp tục tăng trưởng, thậm chí vượt qua khu vực FDI vào năm 2015. Còn khu vực tư nhân vẫn có năng suất lao động rất thấp. Năm 2015, tỷ trọng đóng góp vào GDP của khu vực nhà nước, khu vực ngoài nhà nước và khu vực FDI lần lượt là 35,8%, 49,5% và 14,7%. Thực tế này đang và sẽ gây tác hại, cản trở đà tăng trưởng và năng lực cạnh tranh quốc gia. Trong khi đó, lực lượng lao động rẻ không có kỹ năng của Việt Nam vẫn chiếm số lượng rất lớn, đang bị nằm kẹt trong khu vực nông thôn và không thể nào dịch chuyển sang ngành có năng suất cao hơn. Đây là một vấn đề rất nghiêm trọng và nhức nhối của nền kinh tế Việt Nam. Đáng chú ý, năng suất lao động của khu vực sản xuất công nghiệp và xây dựng - vốn là khu vực quan trọng nhất, từ lâu đã chững lại, gây ra tình thế bất lợi cũng như kìm hãm đà tăng trưởng kinh tế.
“Năng suất lao động của khu vực doanh nghiệp nhà nước cao hơn và cách rất xa so với năng suất lao động của khu vực doanh nghiệp tư nhân. Nhưng việc năng suất lao động của khu vực doanh nghiệp nhà nước cao lại không nhờ vào hiệu quả hay ưu việt hơn mà nhờ những cơ chế ưu đãi về vốn, công nghệ, độc quyền thị trường, vì thế đầu ra của doanh nghiệp nhà nước có giá trị tốt hơn. Ngược lại với đó, khu vực doanh nghiệp tư nhân là khu vực sử dụng lực lượng lao động khổng lồ, lớn nhất của nền kinh tế nhưng năng suất lao động lại thấp nhất”, TS. Nguyễn Đức Thành phân tích.
Tạo môi trường cạnh tranh để tăng năng suất lao động
Nhiều ý kiến cho rằng, các doanh nghiệp vẫn chưa hiểu đúng và chú trọng cho hoạt động đầu tư mua sắm, thay đổi công nghệ theo hướng hiện đại để hỗ trợ người lao động, tạo môi trường làm việc thuận lợi, tiến tiến để nhân công có thể tận dụng, phát huy tối đa năng lực và từ đó cũng nâng cao năng suất lao động... Điều này bắt nguồn từ điều kiện làm việc, môi trường làm việc, mật độ sử dụng công nghệ và vốn của Việt Nam còn thấp cũng như tay nghề kỹ năng của người lao động còn thấp. Và điều đó giải thích vì sao hiện nay thu nhập của chúng ta còn thấp vào loại thấp nhất trong nhóm thấp nhất trong khu vực ASEAN nói riêng và khu vực châu Á nói chung.
Ông Nguyễn Anh Tuấn, Viện trưởng Viện Năng suất Việt Nam (VNPI) cho rằng, năng suất lao động quan trọng đối với cả ba đối tượng là doanh nghiệp, người lao động và Nhà nước. Năng suất lao động cao thì doanh nghiệp mới có thể thu hút đầu tư và phát triển, nâng cao năng lực cạnh tranh; người lao động được cải thiện đời sống; đồng thời, năng suất cao giúp nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và tác động trực tiếp đến GDP. Tăng năng suất lao động cần đến từ tư duy của lãnh đạo doanh nghiệp, tư duy của lãnh đạo các cấp và của chính người lao động. Chính vì vậy, việc thay đổi môi trường, thể chế là điều quan trọng để tạo ra môi trường cạnh tranh, từ đó tăng năng suất lao động.
Phân tích kĩ hơn về vấn đề này, theo ông Tuấn, để giải quyết nút thắt tăng năng suất lao động trong các doanh nghiệp thì Việt Nam cần thay đổi suy nghĩ coi lao động giá rẻ là một lợi thế. Bởi lao động giá rẻ, thì thu nhập của người lao động cũng thấp. Và Việt Nam nên chuyển dần suy nghĩ, không nên coi đây là lợi thế nữa mà nên đi vào các lĩnh vực có giá trị cao hơn thay vì gia công sản phẩm cho các nước như hiện nay, đồng thời cải cách thể chế, tạo ra môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển.
Theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, doanh nghiệp tư nhân ngày càng cạnh tranh gay gắt với doanh nghiệp FDI, khó tiếp cận nguồn lực về vốn, đất đai, tài nguyên... Do đó, khu vực doanh nghiệp tư nhân càng ngày càng thu hẹp quy mô, không dám đầu tư lớn để tăng năng suất, trong khi đáng lẽ đây phải là khu vực có năng suất lao động cao hơn.
Đồng tình với quan điểm của bà Phạm Chi Lan, PGS.TS Nguyễn Đức Thành cũng cho rằng, bản thân các doanh nghiệp tư nhân là những doanh nghiệp hấp thụ nhiều lao động không được mở rộng, chúng ta không có thị trường thì sẽ không mở rộng sản xuất được ở các ngành đó. Do đó, khâu phát triển thị trường của doanh nghiệp là quan trọng nhất để hấp thụ những lao động có sẵn, dư thừa hiện nay.
Tin liên quan

Doanh nghiệp tư nhân có thể làm chủ các công trình trọng điểm quốc gia
14:06 | 01/06/2025 Doanh nghiệp - Thương hiệu

Thực hiện ESG - Cơ hội tiếp cận nguồn vốn xanh cho doanh nghiệp
21:24 | 30/05/2025 Nhịp sống thị trường

Tiếp nhận, xử lý đăng ký kinh doanh đối với người nộp thuế có thay đổi địa giới hành chính
14:22 | 30/05/2025 Thuế

Đưa vào khai thác tuyến vận tải nội địa Cần Thơ – Cái Mép, rút ngắn 70% thời gian
21:30 | 31/05/2025 Nhịp sống thị trường

Công nghệ Việt nhận diện chữ viết tay: Bước tiến dài từ phòng lab đến thực tiễn số hoá
12:13 | 31/05/2025 Thị trường - Doanh nghiệp

Các ngân hàng cần bứt phá chuyển đổi số để gần dân, sát thị trường
11:17 | 31/05/2025 Thị trường - Doanh nghiệp

Nên có cơ chế "luồng xanh" cho doanh nghiệp đầu tư nhà ở xã hội
08:50 | 31/05/2025 Nhịp sống thị trường

Hà Nội: Thị trường nhà ở xã hội sắp đón hơn 3.300 căn hộ
08:41 | 31/05/2025 Nhịp sống thị trường

Khởi động cuộc thi Samsung Solve for Tomorrow 2025 tại miền Nam
17:15 | 30/05/2025 Thị trường - Doanh nghiệp

Chính thức thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội
13:30 | 30/05/2025 Nhịp sống thị trường

MISA Lending giúp doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ tiếp cận vốn tín dụng
13:19 | 30/05/2025 Doanh nghiệp - Thương hiệu

Samsung Việt Nam tuyển dụng kỹ sư, cử nhân và thực tập sinh quy mô lớn
19:55 | 29/05/2025 Thị trường - Doanh nghiệp

Nghị quyết số 68 tạo niềm cảm hứng cho cộng đồng doanh nghiệp
08:57 | 29/05/2025 Doanh nghiệp - Thương hiệu

Công ty đại chúng 2025: Vững vàng giữ hạng trong vùng biến động
15:51 | 28/05/2025 Nhịp sống thị trường

Lào hỗ trợ Vinachem triển khai Dự án muối mỏ Kali
14:50 | 28/05/2025 Doanh nghiệp - Thương hiệu

An ninh thương hiệu - "lá chắn pháp lý" giữa thương trường đầy biến số
14:21 | 28/05/2025 Doanh nghiệp - Thương hiệu
Vấn đề Bạn quan tâm
Tin mới

Sôi nổi giải thể thao Công đoàn Hải quan khu vực XV

Doanh nghiệp tư nhân có thể làm chủ các công trình trọng điểm quốc gia

Thanh tra, kiểm tra mỹ phẩm "hand made", "home made"

Thu hồi gần 300 số tiếp nhận phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm nhập khẩu

3 giám đốc doanh nghiệp bị tạm hoãn xuất cảnh

LONGFORM: Bỏ thuế khoán- Đảm bảo tính minh bạch và bình đẳng trong thực hiện nghĩa vụ thuế
14:02 | 26/05/2025 Megastory/Longform

(INFOGRAPHICS): Cơ chế thuế dành cho doanh nghiệp, hộ, cá nhân kinh doanh theo Nghị quyết số 198/QH15
16:15 | 20/05/2025 Infographics

(INFOGRAPHICS) Các trường hợp bắt buộc phải sử dụng hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền
11:11 | 20/05/2025 Infographics

(INFOGRAPHICS): Cải cách thuế đối với hộ kinh doanh theo Nghị quyết 68-NQ/TW
09:56 | 18/05/2025 Infographics

(INFOGRAPHICS) Quy trình mới về kiểm tra, xác định xuất xứ hàng hóa xuất nhập khẩu
13:51 | 12/05/2025 Infographics

Sôi nổi giải thể thao Công đoàn Hải quan khu vực XV

Bố trí đủ nguồn lực để hỗ trợ đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền

Hải quan khu vực XV: Ứng dụng chuyển đổi số, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp

Chi cục Thuế khu vực I cơ bản hoàn thành triển khai hóa đơn điện tử cho hộ kinh doanh

Chính thức sử dụng số định danh cá nhân thay cho mã số thuế từ 1/7/2025

Tiếp nhận, xử lý đăng ký kinh doanh đối với người nộp thuế có thay đổi địa giới hành chính

Khan hàng toàn cầu, cao su Việt tận dụng thời cơ

Hoa Kỳ dự kiến áp thuế 8,35% đối với vỏ viên nhộng cứng từ Việt Nam

Xuất khẩu cá ngừ đóng hộp lao dốc, chạm đáy kể từ tháng 1/2023

Việt Nam giữ vị trí số 2 toàn cầu về xuất khẩu giày dép

Doanh nghiệp cần đa dạng hóa thị trường để tránh phụ thuộc vào thị trường Hoa Kỳ

Vận hành chính thức tuyến hành khách xuất nhập cảnh Lối thông quan Bắc Phong Sinh - Lý Hỏa

3 giám đốc doanh nghiệp bị tạm hoãn xuất cảnh

Phát hiện gần 35.000 tem chống hàng giả tại cơ sở bán mỹ phẩm giả

Hải quan chủ trì bắt giữ lô hàng nghi dầu DO trị giá 1,3 tỷ đồng

Bảo Tín Minh Châu, SJC, PNJ đều có sai phạm trong việc kê khai nộp thuế

Không để hình thành điểm nóng về vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới

Đốc thúc công tác phòng, chống buôn lậu tại miền Trung – Tây Nguyên

Sửa Luật Hải quan hướng đến đột phá phát triển khoa học, đổi mới sáng tạo

Xác định thẩm quyền giải hồ sơ đề nghị miễn thuế theo Hiệp định thuế Việt Nam - Singapore

Thủ tục miễn, giảm thuế cho hãng vận tải nước ngoài theo Hiệp định tránh đánh thuế hai lần

Thêm ưu tiên với doanh nghiệp công nghệ cao sẽ góp phần thu hút FDI

Hộ kinh doanh “chạy nước rút” trước thời điểm Nghị định 70/2025/NĐ-CP có hiệu lực
