Người Việt Nam kinh doanh để hoàn thiện mình

Báo cáo Chỉ số kinh doanh Việt Nam lần đầu tiên được công bố.

Từ bỏ kinh doanh vì không có lợi nhuận

Chiều 27-4, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) công bố Báo cáo Chỉ số kinh doanh Việt Nam 2013. Dựa trên kết quả khảo sát 2.000 người trưởng thành và 36 chuyên gia, Báo cáo chỉ số kinh doanh Việt Nam đã cung cấp một bức tranh bao quát về đặc điểm kinh doanh ở Việt Nam theo từng giai đoạn trong chu kỳ phát triển. Ngoài ra, báo cáo còn giúp đưa ra một khung phân tích điều kiện phát triển kinh doanh ở Việt Nam.

Ông Brian Proskurniak, Giám đốc Hợp tác phát triển, Đại sứ quan Canada cho rằng, nhờ việc tham gia vào nghiên cứu Chỉ số kinh doanh toàn cầu, lần đầu tiên có một báo cáo giúp so sánh sự phát triển kinh doanh ở Việt Nam với các nước trên thế giới, đặc biệt là các nước có cùng trình độ phát triển với Việt Nam và các nước nằm trong khu vực ASEAN.

Theo Báo cáo Chỉ số kinh doanh Việt Nam, tỷ lệ người trưởng thành từ bỏ hoạt động kinh doanh của mình trong vòng 12 tháng qua là 4,3%, trong đó có 2,5% hoạt động kinh doanh đã phải chấm dứt và 1,8% hoạt động kinh doanh được bán lại cho người khác vẫn tiếp tục hoạt động.

Các tỷ lệ này của Việt Nam đều thấp hơn nhiều so với mức bình quân của các nước có cùng trình độ phát triển, cho thấy mức độ ổn định kinh doanh ở Việt Nam cao hơn nhiều so với mức bình quân của các nước phát triển giai đoạn I, nhưng vẫn còn kém hơn các nước ở giai đoạn II và III.

Khi xem xét về lý do từ bỏ kinh doanh, 3 lý do chính được người Việt Nam nêu ra là vì kinh doanh không có lợi nhuận (15,3%), gặp vấn đề về tài chính (20%) và lý do cá nhân như sức khỏe hay liên quan đến gia đình (35,3%).

Ở Việt Nam, chỉ có 25,1% người khởi sự kinh doanh vì không có sự lựa chọn công việc nào tốt hơn, trong khi có đến 74,9% người khởi sự kinh doanh để tận dụng cơ hội, trong đó 62,2% người tham gia kinh doanh để có cơ hội hoàn thiện mình.

Báo cáo đánh giá, có số người tham gia kinh doanh để hoàn thiện mình cao hơn nhiều so với mức trung bình của các nước cùng trình độ phát triển của Việt Nam (46%), thậm chí cao hơn cả mức trung bình của các nước phát triển dựa trên đổi mới (53,7%).

Báo cáo còn cho biết, không có sự khác biệt nhiều giữa nam và nữ về động lực khởi sự kinh doanh, tuy nhiên lại có sự khác biệt lớn khi xem xét về độ tuổi và trình độ của người khởi sự kinh doanh. Dù tỷ lệ người tham gia vào kinh doanh để tận dụng cơ hội vẫn chiếm đa số trong mọi lứa tuổi, tuy nhiên tuổi càng trẻ tỷ lệ người tham gia vào kinh doanh vì mục đích tận dụng cơ hội càng cao và ngược lại.

Trình độ doanh nhân ngày càng cao

Về trình độ học vấn của doanh nhân, Việt Nam cũng có cùng xu hướng giống các nước trên thế giới là khi trình độ học vấn càng cao thì tỷ lệ người tham gia vào giai đoạn đầu kinh doanh lại càng nhiều, tuy nhiên về trình độ học vấn ở Việt Nam khác biệt hơn rất nhiều.

Ngoài ra, nếu so sánh giữa tỷ lệ người tham gia vào giai đoạn đầu của kinh doanh và giai đoạn kinh doanh đã phát triển ở Việt Nam theo trình độ học vấn có thể thấy được rằng trình độ doanh nhân ở Việt Nam đang ngày càng cao lên.

Nếu ở giai đoạn kinh doanh đã phát triển, tỷ lệ người có trình độ phổ thông trở xuống chiếm đến 76,4% thì tỷ lệ này chỉ còn chiếm 42,5% đối với giai đoạn đầu kinh doanh. Ngược lại, tỷ lệ doanh nhân có trình độ đại học trở lên đã tăng từ 11% đối với các hoạt động kinh doanh đã phát triển lên 41,2% đối với giai đoạn đầu kinh doanh. Theo đánh giá của báo cáo, đây là kết quả từ sự phát triển nền giáo dục đào tạo ở Việt Nam trong những năm qua.

Theo TS. Lương Minh Huân, Viện Phát triển DN, chủ biên Báo cáo, ở Việt Nam, người khởi sự kinh doanh chủ yếu nhận được những lời khuyên, tư vấn từ bạn bè và gia đình. Ngoài ra, chủ nhân các hoạt động kinh doanh đã phát triển cũng tìm kiếm lời khuyên chủ yếu từ bạn bè và gia đình.

Trong khi đó những người làm kinh doanh này lại ít nhận được lời tư vấn, lời khuyên từ những người hay tổ chức có chuyên môn về hỗ trợ kinh doanh như dịch vụ tư vấn công cho doanh nghiệp, luật sư, kế toán, nhà đầu tư, ngân hàng hay một nhà nghiên cứu, sáng chế. Việc tìm kiếm lời khuyên từ những người trong giới kinh doanh như những bạn hàng, nhà cung cấp cũng hạn chế. Điều này cho thấy những người làm kinh doanh ở Việt Nam rất thiếu các nguồn cung cấp thông tin tư vấn liên quan.

Theo Báo cáo, lo sợ thất bại là một trong những yếu tố tâm lý quan trọng cản trở sự tham gia vào kinh doanh của các cá nhân. Chỉ số lo sợ thất bại của Việt Nam là 56,7%. Theo TS. Lương Minh Huân, chính những thực trạng trên đã khiến cho lòng tin vào kinh doanh ở Việt Nam bị tụt giảm và sự lo sợ về thất bại đã cản trở người Việt Nam tham gia vào kinh doanh. Tỷ lệ người có ý định khởi sự kinh doanh ở Việt Nam trong 3 năm tới chỉ ở mức thấp, 24,1%, kém xa so với mức trung bình của các nước ở giai đoạn đầu.