Nghề báo - nghề nguy hiểm

	Hội Nhà báo quán triệt 10 quy định đạo đức nghề báo
	Nghề báo không dễ để yêu
	Nghề báo còn “hot”?

Nữ nhà báo Veronica Guerin, người Ireland bị sát hại năm 1996.

Vào ngày 26/6/1996, những tiếng đạn chát chúa đã vang lên ở Dublin, Veronica mãi mãi không tỉnh dậy sau chiếc vô-lăng, khi đang dừng xe vì tắc đường. Cái chết của Guerin đã nói lên tính chất công việc của nghề báo: một nghề vinh quang nhưng đầy rẫy hiểm nguy.

Thống kê của Tổ chức Phóng viên không biên giới (RSF) cho thấy khoảng 84% số nhà báo trong tổng số 50 nhà báo bị sát hại có chủ ý trong năm 2020, tăng so với mức 63% trong năm 2019. Các nhà báo điều tra là đối tượng dễ bị tấn công. Cụ thể, 10 nhà báo đã bị sát hại sau khi công bố các cuộc điều tra về tham nhũng ở địa phương hoặc lạm dụng công quỹ và 4 nhà báo vĩnh viễn mất đi mạng sống vì những câu chuyện về tội phạm có tổ chức. RSF cũng ghi nhận một xu hướng mới xuất hiện trong năm 2020 khi có tới 7 nhà báo thiệt mạng khi đang đưa tin về các cuộc biểu tình.

Mặc dù tổng số nhà báo thiệt mạng năm 2020 giảm so với con số 53 vào năm 2019 nhưng báo cáo lại ghi nhận sự gia tăng đáng lo ngại về các vụ sát hại nhân viên truyền thông ở các nước vốn được coi là hòa bình. 68% số nhà báo thiệt mạng trong năm 2020 đang làm việc tại các quốc gia không có chiến tranh. Con số này tăng từ 62% vào năm 2019 và 60% vào năm 2018. Ông Christophe Deloire, Tổng Thư ký RSF nêu rõ thực tế: "Một số người có thể nghĩ rằng các nhà báo chỉ là nạn nhân của những rủi ro trong nghề nghiệp nhưng các nhà báo ngày càng bị nhắm đến khi họ điều tra hoặc đưa tin về các chủ đề nhạy cảm".

Không chỉ vậy, các nhà báo còn là đối tượng dễ bị tổn thương khi đại dịch Covid-19 hoành hành. Trong khi người dân nhiều nước được làm việc tại nhà theo khuyến cáo của các Chính phủ thì nhà báo lại phải “lao” ra đường để săn tin, cung cấp cho khán, thính giả và độc giả những tin tức thời sự và thông tin mới nhất về dịch bệnh cũng như cách thức phòng chống dịch bệnh. Tổ chức phi chính phủ Chiến dịch biểu tượng báo chí (PEC) có trụ sở tại Geneva (Thuỵ Sĩ) nhận định đại dịch Covid-19 là cơ hội vàng để báo chí khẳng định vị thế và niềm tin của người đọc, giúp người dân hiểu về đại dịch và cách tự bảo vệ mình trước đại dịch, cách đối phó và nhận biết tin giả và thông tin sai lệch. Tuy nhiên, đây cũng là thách thức không nhỏ đối với việc bảo đảm sự an toàn, tính mạng và sức khỏe của các nhà báo.

Chính vì vậy, để giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm cho nhà báo, nhiều tổ chức thế giới đã công bố hướng dẫn cụ thể tới những người cầm bút như rửa tay thường xuyên, sát khuẩn các thiết bị như máy tính, máy ghi âm, máy ảnh, kính, đeo khẩu trang, hạn chế và giữ khoảng cách khi phỏng vấn trực tiếp... Tuy nhiên, dù có đề phòng kỹ càng đến đâu, virus SARS-CoV-2 vẫn tấn công các nhà báo.

Thống kê của PEC cho thấy hơn 500 nhà báo và nhân viên truyền thông ở 57 quốc gia đã tử vong do Covid-19. Nếu so sánh nó với số lượng nhà báo bị sát hại trên toàn thế giới khi đang làm nhiệm vụ hoặc bị trả thù vì công việc, có thể thấy sức tàn phá, hủy hoại của Covid-19 đối với nghề báo lớn như thế nào. Như PEC đã nêu trong thông cáo: “Mức độ tàn phá của Covid-19 ở khắp nơi: từ tổng biên tập đến quay phim, người dẫn chương trình, nhân viên kỹ thuật. Nhiều người trong số họ đã nhiễm virus SARS-CoV-2 khi đang thông báo cho cộng đồng về những ca nhiễm mới. Mỗi cái chết của một phóng viên là một câu chuyện buồn”.

Trên thực tế, các nhà báo cũng được ví như những “chiến sĩ” trong tuyến đầu chống dịch, họ đều hiểu những khó khăn và nguy hiểm sẽ gặp phải, nhưng rất nhiều người vẫn tình nguyện dấn thân vì trách nhiệm và đam mê để đưa thông tin tới công chúng. Chính do đó, Báo cáo viên của Liên hợp quốc Agnes Callamard và Irene Khan đã kêu gọi: "Bảo vệ các nhà báo là bảo vệ quyền được biết của mọi người. Chính phủ và Liên hợp quốc phải hành động khẩn cấp để chấm dứt tội ác chống lại các nhà báo".