Ngân hàng chạy đua “số hóa” hút tiền gửi

	Ngân hàng phát hành trái phiếu lo ngại dòng tiền “chạy lòng vòng”
	Tiền gửi sụt giảm do lãi suất duy trì mức thấp
	Thêm 6 ngân hàng cho phép chuyển tiền nhanh bằng mã VietQR

Một số ngân hàng có lợi thế về tỷ lệ CASA cao. Nguồn: BSC

Đầu tư mạnh cho “số hóa”

Lãi suất tiết kiệm liên tục giảm 1,5-2 điểm % so với trước dịch, hiện dao động từ 3-4% đối với kỳ hạn dưới 6 tháng, 3,7-5% đối với kỳ hạn 6-12 tháng và 4,2-6,5% đối với kỳ hạn trên 12 tháng… đã khiến dòng tiền nhàn rỗi chảy ra các kênh đầu tư sinh lời cao hơn như bất động sản, chứng khoán… nên lượng tiền gửi từ dân cư tại hệ thống ngân hàng có xu hướng giảm.

Tuy nhiên, mức độ tăng trưởng tiền gửi tại các ngân hàng cụ thể vẫn khá cao, trong đó có sự tỷ lệ thuận với tốc độ số hóa. Chẳng hạn, tại MB, nhờ triển khai tích hợp tất cả các giao dịch ngân hàng, quản lý tài chính hoàn toàn miễn phí trên ứng dụng MBBank (dành cho khách hàng cá nhân), BIZ MBBank (dành cho khách hàng doanh nghiệp) và mô hình giao dịch ngân hàng tự động MB SmartBank, nên so với thời điểm cuối năm 2020, số khách hàng sử dụng ứng dụng của MB tăng 120%, chiếm 75% tổng số khách hàng cá nhân của MB. Tổng giao dịch trên kênh số của MB chiếm đến 94% số lượng giao dịch. Nhờ đó, lượng tiền gửi tính đến hết tháng 9/2021 đạt gần 344.000 tỷ đồng, tăng gần 11% so với đầu năm.

Tại Techcombank, trong 9 tháng năm 2021, ngân hàng này đã thu hút thêm khoảng 870.000 khách hàng mới, nâng tổng số khách hàng lên 9,2 triệu. Cùng với đó, tổng tiền gửi tính đến cuối tháng 9 đạt trên 316.300 tỷ đồng, tăng 14% so với cuối năm 2020. Ông Phùng Quang Hưng, Giám đốc điều hành Techcombank cho hay, trong giai đoạn 2021-2025, Techcombank sẽ tiếp tục đầu tư xây dựng năng lực dữ liệu và các nền tảng ngân hàng số mới cho khách hàng doanh nghiệp và khách hàng cá nhân, để mang lại những trải nghiệm hoàn toàn mới cho khách hàng. Hiện Techcombank còn sử dụng iTCBLife - công cụ số ứng dụng trí tuệ nhân tạo để hỗ trợ tư vấn bảo hiểm chuyên nghiệp giúp ngân hàng "thăng hạng" trong mảng dịch vụ bảo hiểm và lượng tiền gửi không kỳ hạn trên tổng tiền gửi của khách hàng (CASA).

Tại HDBank, ngân hàng này cũng đã đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng công nghệ, nền tảng thanh toán với các dự án trọng điểm như: số hóa hành trình khách hàng tại quầy, số hóa hành trình khách hàng trực tuyến với các công nghệ tiên phong như eKYC… Theo thống kê của HD Bank, sau 5 tháng đi vào hoạt động (từ tháng 5/2021), số hóa hành trình mở tài khoản tại quầy thông qua ứng dụng trên máy tính bảng, tỷ lệ bán chéo hiệu quả hơn so với cách làm truyền thống với tỷ lệ đăng ký thêm dịch vụ eBanking đạt 67% so với trước đây chỉ đạt 50%. Báo cáo tài chính 9 tháng cũng cho thấy, lượng tiền gửi khách hàng của HD Bank cũng tăng tới 11% so với cuối năm trước.

Ngoài ra, một số ngân hàng khác có thể điểm tên như: TPBank tăng 13%, VIB tăng 13%, VietinBank tăng 8%... Đáng nói, tỷ lệ CASA của những ngân hàng này đều khá cao, có ngân hàng lên tới trên 40%. Tỷ lệ CASA được xem là nguồn tiền có chi phí vốn rẻ, do đó tỷ lệ này càng cao thì càng giúp ngân hàng bù đắp nhiều khoản chi phí, giúp mở rộng biên lợi nhuận, giúp gia tăng hiệu quả cho vay. Do đó, tăng tỷ lệ CASA trở thành xu thế trong toàn ngành ngân hàng, nên đẩy mạnh các dịch vụ thanh toán không tiền mặt, ngân hàng số... là một trong những giải pháp hiệu quả nhất.

“Cuộc đua” còn trở ngại

Theo Ngân hàng Nhà nước (NHNN), nhiều ngân hàng có trên 90% giao dịch trên kênh số, 94% ngân hàng đã đầu tư vào chuyển đổi số, 40% ngân hàng đã đưa chuyển đổi số thành tầm nhìn chiến lược trong 5-10 năm tới. Khảo sát của Nielsen cho thấy, tỷ lệ người Việt Nam dùng mobile banking và internet banking đã tăng từ mức lần lượt là 22% và 28% trong quý 4/2018 lên 68% và 75% vào quý 3/2021. Tuy vậy, báo cáo về công nghệ tài chính (fintech) và ngân hàng số của Backbase (nhà cung cấp nền tảng ngân hàng kỹ thuật số) dự báo đến năm 2025, 38% doanh thu của các ngân hàng truyền thống sẽ đối mặt với rủi ro trước sự xuất hiện của những đối thủ mới như fintech hay các doanh nghiệp trong ngành.

Theo đại diện một số ngân hàng, chuyển đổi số giúp nâng cao trải nghiệm khách hàng từ đó phát triển hoạt động kinh doanh trên kênh số. Ngân hàng “thông minh” cần phải đi trước đón đầu các nhu cầu của khách hàng và gợi mở sản phẩm, dịch vụ mà có thể khách hàng cần đến trong tương lai. Ngoài ra, các ngân hàng phải đặt vai trò công nghệ lên hàng đầu, kết nối với hệ sinh thái mở (bao gồm các đối tác cung cấp sản phẩm, dịch vụ…) để phục vụ cho khách hàng tốt hơn.

Tuy vậy, “cuộc đua” số hóa của các ngân hàng vẫn đang gặp nhiều rào cản, nhất là về vấn đề pháp lý. Lãnh đạo một số ngân hàng cho biết, hiện nay, các ngân hàng đã số hoá toàn bộ dịch vụ chuyển tiền, nhận tiền, nhưng việc số hóa dịch vụ vay vốn mới dừng lại ở các khoản vay nhỏ lẻ hoặc phải kết hợp với cả dịch vụ truyền thống. Nghĩa là khách hàng nộp đơn vay và một số giấy tờ theo hình thức trực tuyến, nhưng để quyết định giải ngân thì khách hàng vẫn phải ra quầy gặp nhân viên, ngân hàng vẫn phải lưu trữ hồ sơ bản cứng. Nguyên nhân do khung pháp lý, nhất là về chữ ký điện tử chưa cho phép.

Nói về vấn đề này, ông Nguyễn Đình Tùng, Tổng giám đốc OCB cho biết, nhiều sản phẩm cho vay chưa thể số hóa được, nhất là các sản phẩm liên quan đến công chứng, đăng ký giao dịch đảm bảo. Dù vậy, OCB dự kiến cuối năm nay sẽ triển khai sản phẩm đầu tiên về cho vay thế chấp bất động sản với mức độ số hóa 90%, còn 10% vẫn phải thực hiện theo phương thức truyền thống (công chứng, đăng ký giao dịch đảm bảo).

Trước những ý kiến này, đại diện NHNN cho biết sẽ đẩy nhanh tiến độ nghiên cứu xây dựng Luật Giao dịch điện tử thay thế hoặc sửa đổi, bổ sung Luật Giao dịch điện tử năm 2005 để tạo cơ sở pháp lý cho các bộ, ngành hoàn thiện quy định pháp luật có liên quan , giúp đẩy mạnh số hóa, ứng dụng kỹ thuật số, tạo môi trường giao dịch thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp qua kênh số, phương thức điện tử.