Lũ bao giờ hết lớn?

Nếu như trước đây, chúng ta thường chỉ thấy tình trạng ngập lụt ở một số nơi như “rốn lũ” miền Trung, những vùng ven biển khi có bão hay mưa lớn thì nay hễ mưa ở đâu là các khu vực đô thị ở đó rơi vào tình trạng ngập lụt với nhiều thiệt hại nặng nề. Với TP Hồ Chí Minh, Hà Nội giờ đây đã thường xuyên trở thành những “đô thị ngập lụt”, mức độ ngày càng trầm trọng hơn. Bên cạnh ngập lụt, tình trạng lũ quét cũng ngày càng hung hãn hơn. Chưa bao giờ người dân Đà Lạt cũng như nhiều địa phương khu vực Tây Nguyên- vốn ở địa hình núi cao, dễ thoát nước phải hứng chịu một trận lũ kinh hoàng như vừa qua. Tương tự, Phú Quốc vốn là đảo có độ dốc lớn dễ thoát nước, rừng rậm có khả năng chống lũ tốt thì nay trận mưa lớn kéo dài đã gây ngập cục bộ ảnh hưởng tới nhiều khu dân cư đông đúc. Những gì diễn ra thời gian qua cho thấy, những khu vực vốn thường xuyên có lũ, thường xuyên ngập lụt thì đang ngày càng trở nên trầm trong hơn, những nơi vốn ít có lũ và ít ngập lụt thì đang dần ghi tên mình vào danh sách những vùng thường xuyên bị lũ lụt. Lũ lụt đã cướp đi sinh mạng không biết bao người dân vô tội, bao gia đình lâm vào cảnh khốn khó và xã hội, nền kinh tế bị thiệt hại số của cải không dễ gì thống kê hết.

Giờ đây chắc không ai còn cho rằng những tai họa đó là hoàn toàn từ thiên nhiên, mà nó đến phần nhiều từ chính con người. Phú Quốc đảo ngọc là thế nhưng giờ đây rừng dần bị thu hẹp lại, những rừng bê tông nêm kín nhiều dải bờ biển, những khu đô thị phát triển tự phát thiếu hành lang thoát lũ, hạ tầng thiếu khoa học khiến những con lũ không còn đường thoát. Còn Đà Lạt, từ những cánh rừng, những khu trồng trọt trù phú thì nay rừng không ngừng bị đẩy lùi, những cánh đồng xanh mướt giờ đây là những nhà kính che nắng phủ kín mênh mông. Chỉ vậy thôi cũng đủ để khi những cơn mưa lớn dội xuống, dòng lũ sẽ hung giữ đến mức nào. Chẳng phải mới chỉ Đà Lạt, Phú Quốc mới bị như vậy mà những trận lũ quét tương tự đã từng diễn ra ở Hạ Long, Nha Trang... cũng như nhiều nơi phát triển nóng về đô thị khác. Những bài học về sự trả giá quá đắt do chính con người gây ra dường như không mấy ai đếm xỉa khiến những cơn lũ, những trật lụt không ngừng lớn.

Nhìn thẳng thực tế, những hậu quả ngày càng trầm trọng từ lũ lụt chính là hậu quả từ sự yếu kém trong quản lý phát triển của các địa phương. Chính quyền các địa phương phải trả lời những câu hỏi nêu trên, đồng thời phải chỉ ra trách nhiệm cụ thể của từng cá nhân, của từng cơ quan liên quan trong việc tham mưu, quản lý. Không thể đổ hết cho thiên nhiên để che lấp đi nguyên nhân quản lý, điều hành yếu kém. Không thể mãi để những người dân vô tội phải hứng chịu thiệt hại cả tính mạng và tài sản từ những cơn lũ mà có phần do chính con người gây ra.