Le lói hy vọng về đàm phán hạt nhân Iran

	Mỹ và Israel đạt thỏa thuận “tránh gây bất ngờ” về đàm phán hạt nhân Iran
	Vấn đề hạt nhân Iran nghiêm trọng hơn: Thách thức của Mỹ và các nước phương Tây
	Mỹ tỏ ý sẵn sàng nối lại đàm phán hạt nhân với Iran

Tân Tổng thống Mỹ sẽ xoay sở ra sao trong vấn đề hạt nhân Iran?

Bình luận trên mạng xã hội Twitter, Phó Tổng thư ký Cơ quan Hành động Đối ngoại châu Âu (EEAS) - ông Enrique Mora nhận định "đã đạt được tiến triển trong hai tuần qua, nhưng còn nhiều việc khó khăn cần giải quyết. Nhóm chuyên gia thứ ba sẽ được thành lập để xử lý các vấn đề này".

Trên cnbc.com, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Saeed Khatibzadeh cũng thừa nhận: “Chúng tôi đang đi đúng hướng và đã đạt được một số tiến bộ. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa các cuộc đàm phán ở Vienna đã bước sang giai đoạn cuối cùng”. Đại diện phái đoàn ngoại giao Iran, Thứ trưởng Ngoại giao Abbas Araghchi cũng đưa bình luận tích cực trên hãng thông tấn IRNA của Iran rằng các cuộc đàm phán đang tiến triển bất chấp những khó khăn và thách thức. Đại diện phái đoàn ngoại giao Nga tham gia đàm phán cho biết vòng đàm phán tiếp theo sẽ được nối lại vào đầu tuần tới.

Các cuộc đàm phán nhằm cứu vãn thỏa thuận JCPOA đã được nối lại từ ngày 6/4 tại Vienna. Vòng đàm phán thứ 2 bắt đầu từ ngày 15/4 trong bối cảnh Iran tuyên bố nâng mức làm giàu urani lên 60% - động thái khiến châu Âu bày tỏ quan ngại đặc biệt. Ngày 17/4, Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) xác nhận Iran hiện đã làm giàu urani ở mức 55,3%, cao hơn nhiều so với mức 20% mà nước này thực hiện từ đầu năm 2021. Tuy nhiên, ngày 20/4, Chính phủ Iran cho biết nếu Mỹ dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt, nước này sẽ nhanh chóng đảo ngược quá trình làm giàu urani ở mức 60%.

Từ Washington, giới chức Bộ Ngoại giao Mỹ miêu tả các vòng đàm phán vừa qua thể hiện “sự thấu đáo” và “thận trọng” mặc dù chưa đạt bước đột phá nào, đồng thời nhận định vẫn còn nhiều việc cần giải quyết. Phát biểu trước báo giới, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price cho biết: “Chúng ta có thể còn nhiều việc phải làm phía trước trong giai đoạn này”.

Theo cnbc.com, đã có những tin tức đồn đoán rằng giới chức ngoại giao có thể thậm chí soạn thảo một thỏa thuận tạm thời để chuyển cho các bên nghiên cứu giải quyết một số vấn đề kỹ thuật phức tạp.

Hãng tin Reuters (Anh) nhắc lại rằng Iran từng tuyên bố nước này sẽ không quay trở lại tuân thủ các điều kiện hạn chế nghiêm ngặt của thỏa thuận hạt nhân 2015 chừng nào các biện pháp trừng phạt được áp đặt hoặc được bổ sung thời chính quyền Donald Trump chưa được gỡ bỏ. Trưởng đoàn đàm phán hạt nhân Iran cảnh báo sẽ ngừng đàm phán nếu Tehran phải đối mặt với những “đòi hỏi vô lý” và mất thời gian vô ích. Tuần trước, Iran tuyên bố bắt đầu làm giàu urani ở mức tinh khiết 60%, tiến gần hơn đến mức chế tạo bom hạt nhân. Theo thỏa thuận hạt nhân ký năm 2015, Iran chỉ được phép làm giàu urani ở mức 3,67%. Động thái này diễn ra sau khi xảy ra vụ nổ tại một cơ sở hạt nhân của Iran mà nước này cáo buộc do Israel là chủ mưu.

Theo ông Behnam Ben Taleblu, chuyên gia nghiên cứu cấp cao tại Foundation for Defence of Democracies, Viện Nghiên cứu Chính sách đối ngoại và An ninh quốc gia có trụ sở ở Washington, động thái làm giàu urani nói trên của Iran là sự vi phạm thỏa thuận, song Tehran đang nỗ lực biến nó thành một đòn bẩy để gia tăng sức ép tại các vòng đàm phán ở Vienna. Tuy nhiên, giới phân tích cảnh báo động thái này có thể trở thành “gậy ông đập lưng ông” đối với Iran.

Chuyên gia Ben Taleblu tiếp tục bình luận: “Chúng ta có thể sẽ chứng kiến cuộc chiến không gian mạng giữa Iran và Israel sẽ nóng lên trong những tháng tới và có thể các cuộc đàm phán về thỏa thuận hạt nhân hiện nay sẽ kéo dài thêm vài tháng nữa. Trong khoảng thời gian đó, các cơ sở hạt nhân như Natanz của Iran sẽ làm mọi thứ có thể để tiếp tục chế tạo nguyên liệu hạt nhân”.

Mặc dù có những khó khăn, nhưng tất cả các bên đều hy vọng Mỹ sẽ quay trở lại thỏa thuận vốn bị chính quyền Trump từ bỏ năm 2018. Trong hai vòng đàm phán vừa qua, Iran đều tỏ thái độ cứng rắn. Họ muốn Washington gỡ bỏ các đòn trừng phạt trước khi họ trở lại tuân thủ các điều kiện của thỏa thuận. Giới chức chính quyền Joe Biden tham gia đàm phán cho biết Washington sẵn sàng từ bỏ các trừng phạt không liên quan đến thỏa thuận hạt nhân, song không nói rõ các lệnh trừng phạt đó là gì.

Theo hãng tin AP của Mỹ, các cuộc đàm phán đã diễn ra hai tuần tại Vienna và các bên chưa xác định được một khung thời gian nào để đi đến một giải pháp. Đại sứ Nga tại IAEA Mikhail Ulyanov lạc quan nhận định đàm phán sẽ kéo dài trong vòng một tháng tới.