kỷ niệm 30 năm ngày thành lập Cục Thuế Xuất nhập khẩu: Xây dựng hệ thống quản lý thuế hiệu quả cho Hải quan Việt Nam

Tổng cục trưởng có thể đánh giá về nỗ lực và những kết quả của tập thể Cục Thuế XNK đã đạt được trong 30 năm qua?

Tổng cục trưởng Nguyễn Văn Cẩn:

Trải qua 79 năm xây dựng và trưởng thành, Hải quan Việt Nam đã khẳng định vai trò, vị trí quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đặc biệt trong giai đoạn đất nước đổi mới, mở cửa và hội nhập quốc tế. Cùng với đó, ngành Hải quan đạt được nhiều kết quả quan trọng trong công tác thu NSNN với sự nỗ lực của tập thể công chức, đặc biệt là Cục Thuế XNK kể từ khi thành lập đến nay.

Cục Thuế XNK là đơn vị nghiệp vụ chủ lực, có nhiệm vụ xây dựng, tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật về thuế, quản lý thuế; tham mưu, giúp lãnh đạo Tổng cục điều hành tổ chức thực hiện chính sách thuế đối với hàng hóa XNK và công tác thu nộp NSNN; đề xuất các giải pháp khai thác nguồn thu, chống gian lận thương mại, trốn thuế; thực hiện công tác tham mưu, hướng dẫn phân loại nợ thuế, xử lý nợ thuế, ứng dụng công nghệ thông tin trong việc quản lý nợ thuế…

Nhìn lại quá trình 30 năm hình thành và phát triển, tôi đánh giá cao những đóng góp của đơn vị trong các giai đoạn với những đề xuất, giải pháp có chất lượng, hiệu quả. Trong đó, việc đề xuất, xây dựng, triển khai thực hiện cơ chế chính sách pháp luật thuế XNK đã góp phần bảo hộ sản xuất, khuyến khích và định hướng luồng vốn đầu tư sản xuất trong nước phát triển, có hiệu quả. Việc triển khai thu thuế điện tử và thông quan 24/7 những năm gần đây đã đóng góp tích cực vào kết quả công tác chung của Ngành và sự phát triển kinh tế-xã hội của đất nước, góp phần tạo thuận lợi cho cộng đồng DN.

Kết quả thể hiện rõ rệt qua số thu hằng năm. Nếu như năm 1994 - thời điểm thành lập đơn vị số thu NSNN từ hoạt động XNK dưới 10 nghìn tỷ đồng thì đến hết năm 2023, con số này đã lên tới 368,8 nghìn tỷ đồng. Cụ thể, trong giai đoạn 1994 - 2003 thu cân đối từ hoạt động XNK đạt 222.120 tỷ đồng; giai đoạn 2004 - 2013 thu đạt 1.332.658 tỷ đồng, tăng gấp 6 lần so với giai đoạn trước và giai đoạn 2014 - 2023 thu đạt 3.242.189 tỷ đồng, tăng gấp 2,4 lần so với giai đoạn 2004 - 2013.

Theo Tổng cục trưởng, kết quả nổi bật mà Cục Thuế XNK đạt được có ý nghĩa như thế nào trong kết quả chung của toàn Ngành?

Tổng cục trưởng Nguyễn Văn Cẩn:

Những năm qua, sự đóng góp trong nghiên cứu, tham mưu, xây dựng và đề xuất xây dựng hệ thống văn bản hướng dẫn các chính sách thuế XNK của Cục Thuế XNK đã giúp cho ngành Hải quan được đánh giá là một cơ quan có bước tiến vượt bậc trong công tác cải cách thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho DN, người khai hải quan.

Trong đó, Cục Thuế XNK đã chủ trì xây dựng Luật Thuế XK, thuế NK; Nghị định 134/2016/NĐ-CP về hướng dẫn Luật Thuế XK, thuế NK; tham gia ý kiến, tham mưu cho Bộ Tài chính xây dựng Luật thuế Bảo vệ môi trường, Luật thuế Giá trị gia tăng; Luật sửa đổi, bổ sung một số Điều tại các Luật quy định về thuế; chính sách hoàn thuế giá trị gia tăng đối với hàng hóa của người nước ngoài, người Việt Nam định cư ở nước ngoài mang theo khi xuất cảnh... Theo đó, hệ thống pháp luật về thuế không ngừng được hoàn thiện, đồng bộ cả về chính sách và thủ tục thuế, đầy đủ và thống nhất từ Luật đến nghị định, thông tư.

Ngoài ra, Cục Thuế XNK đã thực hiện hiệu quả các nghiệp vụ như trị giá hải quan, phân loại mã số hàng hóa, đảm bảo thu đúng, thu đủ thuế đối với hàng hóa XNK. Đáng chú ý, Cục Thuế XNK là đơn vị tham mưu để Hải quan Việt Nam triển khai áp dụng Điều 7 Hiệp định trị giá GATT của WTO, đảm bảo xác định trị giá hải quan hàng NK phù hợp với các cam kết quốc tế, thay cho việc áp dụng trị giá tối thiểu, tạo ra sự thay đổi căn bản trong nghiệp vụ quản lý giá của cơ quan Hải quan. Đơn vị đã rất nỗ lực xây dựng Hệ thống cơ sở dữ liệu về giá (GTT02) nhằm tối ưu hóa quy trình làm việc và đã tạo tiền đề cho sự phát triển của Hải quan số.

Cục Thuế XNK còn tích cực tham mưu để các cấp có thẩm quyền phê duyệt nội luật hoá các quy định của Công ước quốc tế về hệ thống hài hoà mô tả và mã hóa hàng hoá (HS); chủ trì xây dựng trình cấp có thẩm quyền phê duyệt ban hành Danh mục hàng hóa hàng hoá XNK Việt Nam qua các thời kỳ. Luôn tích cực, chủ động phối hợp với các bộ, ngành tổng hợp, xây dựng các phương án đàm phán về Danh mục thuế quan hài hòa ASEAN (AHTN) và là một trong các thành viên tích cực của ASEAN trong công tác đàm phán quyết định, Danh mục AHTN.

Trong tiến trình hiện đại hóa, Cục Thuế XNK cũng đóng vai trò quan trọng thông qua việc xây dựng và vận hành các hệ thống tự động hóa thủ tục thuế và cơ sở dữ liệu phục vụ hoạt động nghiệp vụ thuế như VNACCS, GTT, MHS, KTT, miễn giảm hoàn, thu thuế điện tử 24/7… Định hướng tạo thuận lợi tối đa cho người nộp thuế bằng việc chủ trì thực hiện thu thuế điện tử 24/7 qua các ngân hàng thương mại vừa giúp tiết kiệm nhân lực vừa đảm bảo an toàn trong công tác quản lý, đơn giản hóa quy trình thu nộp thuế, rút ngắn thời gian hoàn thành thủ tục hải quan của DN xuống bằng mức trung bình của nhóm nước ASEAN-4 và theo kịp các nước tiên tiến như Hàn Quốc, Nhật Bản… Đến nay, tỷ lệ thu qua các ngân hàng thương mại phối hợp thu và Kho bạc Nhà nước đạt tỷ lệ 99,8% tổng hoạt động XNK.

Với những kết quả nổi bật nêu trên, Cục Thuế XNK đã góp phần quan trọng vào việc thực hiện thắng lợi các chỉ tiêu thu NSNN của ngành Hải quan trong nhiều năm qua.

Là công chức trưởng thành từ Cục Thuế XNK, Tổng cục trưởng có đánh giá như thế nào về công tác phát triển nguồn nhân lực của đơn vị trong thời gian qua?

Tổng cục trưởng Nguyễn Văn Cẩn:

Phát triển nguồn nhân lực là một trong những vấn đề hết sức quan trọng, là công việc khó khăn, phức tạp, liên quan đến yếu tố con người. Từ những ngày đầu thành lập, đến nay lực lượng công chức của đơn vị đã trưởng thành vượt bậc. Nếu như năm 1994, Cục Kiểm tra thu thuế XNK (tiền thân của Cục Thuế XNK) chỉ hơn 20 công chức thì đến nay Cục Thuế XNK có 98 công chức. Chất lượng nguồn nhân lực của đơn vị ngày càng được nâng cao và đó là một trong những yếu tố giúp đơn vị hoàn thành khối lượng công việc lớn những năm qua.

Là người từng công tác tại đơn vị, tôi tự hào vì bản thân được làm việc và trưởng thành từ công tác nghiệp vụ thuế XNK. Đây là công việc tương đối khó, đòi hỏi sự am hiểu chính sách pháp luật về thuế, kiên nhẫn, tỉ mỉ và dày công nghiên cứu để từ đó hoàn thành tốt các nhiệm vụ chuyên môn được giao.

Trong những năm qua, đơn vị cũng là chiếc nôi đào tạo nên nhiều công chức dày dặn kinh nghiệm, năng lực chuyên môn, có nhiều đóng góp đối với ngành Hải quan. Từ Cục Thuế XNK đã có rất nhiều công chức đã trưởng thành và hiện đang giữ trọng trách lãnh đạo tại các đơn vị trong và ngoài Ngành.

Theo Tổng cục trưởng, thời gian tới tập thể Cục Thuế XNK cần làm gì để đáp ứng yêu cầu phát triển trong chiến lược của Ngành Hải quan?

Tổng cục trưởng Nguyễn Văn Cẩn:

Quản lý thuế đối với hàng hóa XNK là một trong những nhiệm vụ quan trọng của ngành Hải quan. Đặc biệt, trong giai đoạn hội nhập quốc tế hiện nay, việc ứng dụng CNTT vào quản lý hải quan nói chung và công tác quản lý thuế đối với hàng hóa XNK nói riêng là hết sức cần thiết để phù hợp với các chuẩn mực của Hải quan thế giới.

Để thực hiện mục tiêu đặt ra tại Chiến lược phát triển Hải quan đến năm 2030, tôi cho rằng, Cục Thuế XNK cần tiếp tục hoàn thiện nền tảng pháp luật về hải quan, pháp luật về quản lý thuế đảm bảo hành lang pháp lý cho việc xây dựng, triển khai mô hình Hải quan số, Hải quan thông minh.

Tiếp tục hoàn thiện cơ sở pháp lý nhằm nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro trong lĩnh vực quản lý thuế; tái thiết kế quy trình nghiệp vụ đáp ứng mô hình Hải quan thông minh; tổ chức lại bộ máy và nguồn nhân lực theo hướng tinh gọn, chuyên sâu, đảm bảo thực thi hiệu quả nhiệm vụ quản lý thuế XNK trong bối cảnh hội nhập quốc tế hiện nay; chú trọng xây dựng, phát triển đội ngũ công chức có trình độ chuyên môn sâu, chuyên nghiệp, làm chủ công nghệ, trang thiết bị hiện đại, được tổ chức, quản lý khoa học, đáp ứng mô hình quản lý hải quan hiện đại.

Để đảm bảo thực hiện tốt nhiệm vụ được giao, Cục Thuế XNK cần tiếp tục bám sát các mục tiêu, nhiệm vụ tham mưu, đề xuất xây dựng cơ chế chính sách thuế và quản lý thuế theo hướng tạo thuận lợi thương mại, hoạt động kinh doanh, sản xuất cho DN nhằm nuôi dưỡng nguồn thu, chống thất thu, chống gian lận thương mại qua mã, giá, miễn giảm thuế, hoàn thuế...

Trong đó, không ngừng đổi mới, hoàn chỉnh các phương pháp dự báo nguồn thu; cải tiến, hiện đại hóa công tác quản lý thu bằng các hệ thống CNTT quản lý dữ liệu để phục vụ vào nhiệm vụ chung của Ngành.

Xin cảm ơn Tổng cục trưởng!

Bà Lê Như Quỳnh, Cục trưởng Cục Thuế XNK: Ưu tiên thực hiện 5 lĩnh vực trọng tâm 30 năm trưởng thành và phát triển, các thế hệ lãnh đạo, công chức của Cục Thuế XNK đã đạt được nhiều kết quả to lớn trên các mặt công tác. Để tiếp tục kế thừa và phát huy kết quả đã đạt được, đơn vị quyết tâm, bám sát định hướng xây dựng Chiến lược phát triển Hải quan đến năm 2030. Trong đó, Cục Thuế XNK ưu tiên thực hiện 5 lĩnh vực trọng tâm: Thứ nhất, tăng cường cải cách hiện đại hóa, ứng dụng CNTT trong công tác nghiệp vụ quản lý thuế. Cụ thể, tích cực ứng dụng CNTT trong công tác dự báo lập, xây dựng, thực hiện dự toán thu ngân sách hằng năm. Từng bước tự động hóa quy trình miễn thuế, giảm thuế, hoàn thuế, quản lý nợ thuế và các công tác quản lý thuế khác. Ứng dụng các dữ liệu lớn trong quản lý thông tin, phân tích, đánh giá, dự báo phục vụ cho công tác thống kê và chỉ đạo điều hành về quản lý thu – nộp thuế, nợ thuế, hoàn thuế... Đẩy mạnh tái thiết kế các quy trình thủ tục quản lý thuế theo hướng đơn giản hóa, đồng bộ với các quy trình thủ tục hải quan đáp ứng yêu cầu triển khai Hải quan số, mô hình Hải quan thông minh. Đặc biệt, đẩy mạnh áp dụng hình thức nộp thuế điện tử và thông quan 24/7 nhằm tối ưu hóa tiện ích cho người nộp thuế, giảm thiểu việc thanh toán bằng tiền mặt, đảm bảo thanh toán thuế kịp thời và chính xác. Thứ hai, chủ động đề xuất, tham mưu trình các cấp có thẩm quyền xây dựng, sửa đổi các nội dung chính sách pháp luật về thuế nhằm phù hợp với tình hình thực tế, hạn chế phát sinh những rào cản, vướng mắc phù hợp với mô hình hiện đại hóa hải quan theo hướng đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho người dân, DN trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, phù hợp với các cam kết, chuẩn mực quốc tế. Hoàn thiện các chính sách về trị giá hải quan, phân loại mã số hàng hóa, xác định trước mã số để thực hiện quản lý thuế - đảm bảo mục tiêu chống gian lận thương mại qua mã giá, giảm thiểu tình trạng một mặt hàng nhiều mã số, tình trạng khai báo trị giá thấp nhằm trốn thuế. Thứ ba, chủ động, kịp thời xây dựng, ban hành quy trình nghiệp vụ, văn bản hướng dẫn, chỉ đạo các cục hải quan địa phương, DN nhằm thực hiện hiệu quả các chính sách, pháp luật về thuế, hải quan. Thực hiện quyết liệt, hiệu quả các giải pháp tăng cường cải cách thủ tục hành chính về thuế, hải quan, tạo thuận lợi cho hoạt động thông quan hàng hóa của các DN. Thứ tư, tăng cường các hoạt động đối thoại với cộng đồng DN để lắng nghe và giải quyết kịp thời những khó khăn, vướng mắc; tích cực tuyên truyền, phổ biến pháp luật về thuế để nâng cao nhận thức và trách nhiệm của người dân và DN trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế. Thứ năm, nâng cao năng lực và chất lượng chuyên môn của các công chức làm công tác thuế, đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho công chức. Định hướng phát triển của Cục Thuế XNK trong thời gian tới không chỉ là những mục tiêu, chiến lược đề ra mà còn là thách thức phía trước. Tuy nhiên, với sự đoàn kết, quyết tâm và nỗ lực không ngừng của toàn thể công chức, tin tưởng rằng Cục Thuế XNK sẽ tiếp tục hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, xứng đáng là lá cờ đầu của ngành Hải quan. H.N (lược ghi) Ông Trương Bá Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Quản lý, giám sát chính sách thuế, phí, lệ phí (Bộ Tài chính): Cục Thuế XNK- đơn vị nòng cốt triển khai thực hiện nhiệm vụ thu của ngành Hải quan Những năm qua, Cục Thuế XNK (Tổng cục Hải quan) đã nỗ lực rất lớn trong việc xây dựng, triển khai thực hiện có hiệu quả các quy trình nghiệp vụ, chính sách pháp luật về thuế, hải quan và pháp luật có liên quan, đảm bảo thu đúng, thu đủ nguồn thu cho NSNN. Trong đó, đơn vị đã chủ động triển khai kịp thời các biện pháp chống thất thu, hạn chế nợ đọng thuế, đảm bảo môi trường kinh doanh bình đẳng, lành mạnh. Là đơn vị có chức năng tham mưu, giúp Bộ trưởng Bộ Tài chính, Cục Quản lý, giám sát chính sách thuế, phí và lệ phí luôn nhận được sự phối hợp hiệu quả của Cục Thuế XNK. Cục Thuế XNK cũng đã tích cực đóng góp, đề xuất nhiều ý kiến phản ánh kịp thời các vấn đề thực tiễn làm căn cứ cho công tác nghiên cứu, hoàn thiện hệ thống chính sách thuế, phí và lệ phí liên quan đến hoạt động XNK. Cùng với đó, Cục Thuế XNK cũng đã phối hợp chặt chẽ với Cục Quản lý, giám sát chính sách thuế, phí và lệ phí trong việc xử lý, giải đáp các vướng mắc của cộng đồng DN liên quan đến việc thực hiện các chính sách thu đối với hàng hóa XNK, tạo điều kiện thuận lợi cho sản xuất, kinh doanh phát triển. Có thể thấy việc triển khai có hiệu quả các chính sách thu NSNN liên quan đến hoạt động XNK trong giai đoạn vừa qua là minh chứng rõ nét cho sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả, tích cực giữa Cục Thuế XNK và Cục Quản lý, giám sát chính sách thuế, phí và lệ phí. Nhờ đó, đã tăng cường sự kết nối giữa công tác xây dựng và tổ chức thực hiện chính sách trên thực tiễn. Nhân dịp kỷ niệm 30 năm ngày thành lập Cục Thuế XNK, xin chúc Cục Thuế XNK tiếp tục phát huy truyền thống và những thành tựu đã đạt được để có thêm nhiều thành công mới trong chặng đường phía trước, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Mong Cục Thuế XNK tiếp tục đồng hành cùng Cục Quản lý, giám sát chính sách thuế, phí và lệ phí trong việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về thuế, phí và lệ phí trong giai đoạn tới đây. Thu Hiền (lược ghi)