Khủng hoảng di cư “càn quét” châu Mỹ năm 2018

Hàng nghìn người di cư Trung Mỹ đổ về biên giới phía Nam nước Mỹ.

Làn sóng di dân khỏi Venezuela

Tại Nam Mỹ, số người Venezuela rời nhà đi lánh nạn do cuộc khủng hoảng chính trị và kinh tế đã tăng lên đến 2,3 triệu người kể từ năm 2015. Theo ước tính, trong năm 2018 trung bình mỗi ngày có 5.500 người rời khỏi Venezuela và xu hướng này có thể tiếp diễn trong năm 2019.

Làn sóng di dân khỏi Venezuela đã gây căng thẳng trên khắp khu vực. Tại Brazil, một đám đông tức giận tại thị trấn biên giới Pacaraima đã phóng hỏa đốt trại của người di cư Venezuela hồi tháng 8, xua đuổi 1.200 người. Tại Peru, nơi 600.000 người Venezuela đã bỏ trốn, tháng trước Chính phủ đã bắt đầu yêu cầu trình hộ chiếu của những người đi theo. Một tòa án đã ngăn cản một biện pháp tương tự tại Ecuador.

Những hình ảnh “xé lòng” trên hành trình tìm “giấc mơ Mỹ”

Năm 2018 để lại những hình ảnh dai dẳng là biển người di cư ngoan cường bước đi trong những chiếc dép xỏ ngón hay những đôi giày nhựa mỏng; tiếng trẻ khóc khi bị tách khỏi cha mẹ và nhốt trong những chiếc cũi theo chính sách chia tách những gia đình không có giấy tờ tùy thân của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump; và hàng trăm người di cư tuyệt vọng đổ xô đến biên giới Mỹ-Mexico song phải quay đầu vì hơi cay.

Từ lâu, những người Mỹ Latinh đã di cư đến Mỹ và mỗi năm có khoảng nửa triệu người từ Trung Mỹ tràn qua Mexico để theo đuổi “giấc mơ Mỹ” của họ. Tuy nhiên, đây là lần đầu tiên Mỹ đối mặt với một làn sóng di cư khổng lồ đến từ Trung Mỹ, do những người trốn chạy khỏi đói nghèo và bạo lực đã sử dụng mạng xã hội để tự tổ chức các đoàn lữ hành, tìm kiếm sự bảo vệ khỏi tình trạng bắt cóc, giết người của các băng nhóm tội phạm chuyên nhằm vào người di cư.

Trước tình hình trên, Tổng thống Trump đã yêu cầu Bộ Quốc phòng Mỹ tăng cường triển khai lực lượng để đối phó với diễn biến mà ông gọi là "mối đe dọa" đối với an ninh quốc gia, cho rằng nhiều phần tử khủng bố Trung Đông đã trà trộn vào những nhóm người này. Gần 6.000 binh sĩ Mỹ đã được điều tới biên giới với Mexico để bảo vệ biên giới.

Bà Dolores Paris Pombo, chuyên gia về vấn đề di cư thuộc trường Đại học Biên giới phía Bắc, ở Tijuana cho biết dù số người di cư là bao nhiêu đi chăng nữa thì những đoàn người di cư như vậy chắc chắn đã chứng tỏ một thực tế về những chính sách tị nạn được thông qua ngay sau Chiến tranh thế giới thứ Hai đã lỗi thời. Công ước về người tị nạn năm 1951 được ký tại Geneva (Thụy Sỹ) chủ yếu giải quyết sự bức hại về chính trị, sắc tộc và tôn giáo. Tuy nhiên, bà cho rằng hiện nay có rất đông người di cư vì tình trạng khẩn cấp gây ra bởi những nhân tố khác như đói nghèo, bạo lực và biến đổi khí hậu.

Hàng nghìn người di cư vẫn đang “mắc kẹt” tại khu vực biên giới với Mỹ sau khi vượt hành trình dài 4.300 km, từ thành phố San Pedro Sula của Honduras đến thành phố Tijuana của Mexico. Họ không biết tiếp theo sẽ phải làm gì. Gia nhập dòng người để vào Mỹ một cách hợp pháp và nộp đơn xin tị nạn dài hạn, lén lút qua biên giới với hy vọng tương lai tốt đẹp nhất, định cư tại Mexico hay về nhà, lựa chọn nào cũng mong manh.