Hiểu rõ doanh nghiệp để hỗ trợ trúng đích

	Doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ lấy lại đà “tăng tốc”
	Hải quan Đồng Tháp: Ứng phó linh hoạt để hỗ trợ doanh nghiệp
	Hải quan TP Hồ Chí Minh: Hỗ trợ doanh nghiệp FDI gia tăng hoạt động xuất nhập khẩu cuối năm

Ông Nguyễn Văn Thân

Ông đánh giá như thế nào về “liều lượng” của chính sách hỗ trợ đến cộng đồng doanh nghiệp?

- Sau khi dịch Covid-19 lây lan từ đầu năm 2020, Chính phủ đã rất nhanh chóng đưa ra các gói hỗ trợ nền kinh tế và an sinh xã hội, chẳng hạn như gói tín dụng 250.000 tỷ đồng với lãi suất thấp hơn thị trường cho doanh nghiệp chịu ảnh hưởng bởi dịch bệnh, cùng hàng nghìn tỷ cho các gói hỗ trợ dân sinh, người lao động và người sử dụng lao động… Đến năm 2021, Chính phủ và Quốc hội tiếp tục ban hành các nghị quyết, chính sách hỗ trợ về miễn, giảm thuế, phí, tiền thuê đất; giảm lãi suất, cơ cấu lại các khoản nợ…

Những gói hỗ trợ trên được ban hành cho thấy Chính phủ đã lường trước được kịch bản là các doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn, đặc biệt là khối doanh nghiệp nhỏ và vừa. Hơn nữa, nếu như trong thời gian đầu ban hành và thực thi, các chính sách còn có điều kiện khá ngặt nghèo, khiến không ít doanh nghiệp và người lao động không đáp ứng được, thì sau một thời gian lắng nghe, tiếp thu ý kiến của người dân, doanh nghiệp, Chính phủ và các bộ, ngành đã ban hành nhiều văn bản, thông tư… nhất là Nghị định 52/2021/NĐ-CP ngày 19/4/2021 gia hạn thời hạn nộp thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân và tiền thuê đất trong năm 2021, với cơ chế thông thoáng hơn, giúp mang đến nguồn lực cho doanh nghiệp nói riêng, nền kinh tế nói chung phục hồi sản xuất.

Tất nhiên, để nói về “liều lượng” thì ngân sách của nước ta không thể so sánh với các nền kinh tế lớn trên thế giới, đại dịch cũng là một khủng hoảng chưa từng có tiền lệ, nên mức độ ban hành vẫn sẽ còn hạn chế và chưa thỏa mãn tất cả doanh nghiệp trên cả nước. Tuy vậy, như tôi đã nói, các chính sách ban hành nêu trên đã là sự nỗ lực rất lớn của Chính phủ, trên tinh thần đồng hành, chia sẻ với doanh nghiệp nên các doanh nghiệp cũng phải hiểu và hợp tác với cơ quan nhà nước.

Thực tế là nhiều doanh nghiệp, nhất là những doanh nghiệp nhỏ và vừa còn khó tiếp cận các chính sách hỗ trợ, theo ông, đâu là nguyên nhân?

- Trong đại dịch Covid-19, ảnh hưởng nặng nề nhất là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, khi số lượng các doanh nghiệp này chiếm trên 98% tổng số doanh nghiệp của cả nước. Vì thế, các doanh nghiệp nhỏ và vừa cần nhất sự hỗ trợ từ các cơ quan quản lý để vực dậy trước khó khăn của đại dịch. Tuy nhiên, việc tiếp cận các chính sách vẫn còn nhiều khó khăn. Nguyên nhân khách quan là các điều kiện để hưởng hỗ trợ vẫn quá “tầm với” của không ít doanh nghiệp nhỏ và vừa. Một số cơ quan nhà nước chưa định nghĩa hết được năng lực của doanh nghiệp Việt Nam, nên đã đưa ra điều kiện khó thực thi khi xây dựng chính sách hỗ trợ.

Chẳng hạn chính sách miễn, giảm thuế là đối với thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2020, nhưng nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa trong năm 2020 không thua lỗ đã là may mắn, nên doanh thu rất ít ỏi. Thành ra chính sách rất thiết thực nhưng mức độ tận hưởng đến doanh nghiệp lại chưa nhiều. Ngoài ra, các chính sách hỗ trợ người lao động, người sử dụng lao động có liên quan đến bảo hiểm xã hội cũng ít đem lại tác động, do các doanh nghiệp nhỏ và vừa từ trước đến nay vẫn hạn chế trong việc đóng bảo hiểm xã hội…

Dù vậy, nguyên nhân chủ quan từ doanh nghiệp vẫn chiếm phần nhiều. Bởi các doanh nghiệp nhỏ và vừa thường không có sổ sách kế toán bài bản, nên khó chứng minh về thu nhập, thiệt hại. Vì thế, không những khó hưởng thụ chính sách hỗ trợ mà còn tự làm khó mình khi đi vay vốn tại ngân hàng. Theo tôi thấy, doanh nghiệp cỡ nhỏ thì 10 “ông” doanh nghiệp có đến 9 “ông” còn mắc ở điều kiện vay vốn, nên không vay được.

Khó khăn là thế, các doanh nghiệp sẽ quay trở lại hoạt động như thế nào trong năm 2022, thưa ông?

- Việt Nam đã và đang sống trong “trạng thái bình thường mới”, số lượng ca mắc Covid-19 vẫn có, nhưng độ bao phủ vắc xin đã ngày càng mở rộng, sẽ nhanh chóng tạo thành miễn dịch cộng đồng. Vì thế, các doanh nghiệp chắc chắc sẽ quay trở lại hoạt động, kinh doanh, sản xuất một cách tích cực hơn.

Không phải tôi quá lạc quan về tình hình kinh tế trước khó khăn của dịch bệnh, nhưng đây là xuất phát từ đặc thù của khối doanh nghiệp nhỏ và vừa. Các doanh nghiệp này có sự hoạt động rất uyển chuyển, có thể chuyển ngành chuyển nghề rất nhanh, lại hoạt động đa ngành, đa lĩnh vực nên nếu ngành này khó khăn, đóng cửa thì họ sẽ nhanh chóng chuyển sang lĩnh vực khác. Vì thế, Việt Nam có số lượng lớn doanh nghiệp nhỏ và vừa, cộng thêm khoảng 5 triệu hộ kinh doanh cá thể sẽ tạo thành đà phục hồi nhanh chóng khi khối doanh nghiệp, hộ kinh doanh này đứng vững. Qua đó tạo sự ổn định cho kinh tế, an sinh xã hội, trong khi nếu một doanh nghiệp lớn “vỡ trận” thì nền kinh tế ngay lâp tức sẽ chao đảo.

Theo ông, việc ban hành và thực thi chính sách hỗ trợ cần có những giải pháp gì để cải thiện trong thời gian tới? Có nên ban hành chính sách đặc thù để hỗ trợ và vực dậy những doanh nghiệp quay trở lại hoạt động?

- Nói về chính sách đặc thù thì theo tôi là không cần thiết, các nghị định, nghị quyết cùng các văn bản của các bộ, ngành từ Quốc hội đến Chính phủ đã quá đủ rồi. Vấn đề tiếp theo cần quan tâm hơn cả chính là khâu thực thi. Cơ quan trung ương ban hành quyết định đúng đắn, nhưng cơ quan thực thi, các địa phương lại “đẻ” thêm thủ tục, luật nọ vướng luật kia khiến chính sách hỗ trợ chưa tìm đúng “địa chỉ”.

Ngoài ra, các điều kiện để hưởng chính sách hỗ trợ nên được giảm xuống, lãi suất cũng phải giảm xuống, có thể thông qua chính sách hỗ trợ cấp bù lãi suất mà Chính phủ đang chuẩn bị trình Quốc hội. Chính sách đầu tư công nên dành khoảng 30% cho doanh nghiệp nhỏ và vừa cùng tham gia như doanh nghiệp lớn, để kích thích và gia tăng nguồn lực.

Đặc biệt, một chính sách hỗ trợ doanh nghiệp quan trọng và xuyên suốt lâu nay là việc cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường kinh doanh… Các cơ quan quản lý nên tiếp tục cắt giảm thủ tục, điều kiện kinh doanh, thủ tục kiểm tra chuyên ngành, thực hiện trực tuyến các thủ tục liên quan đến thuế phí, xuất nhập khẩu… sẽ tạo hành lang thông thoáng cho doanh nghiệp hoạt động. Công nghệ cũng phải đi trước, đón đầu những thành tựu của thế giới để giúp doanh nghiệp số hóa, cải thiện năng suất lao động.

Xin cảm ơn ông!

Ông Phan Đức Hiếu, Uỷ viên thường trực, Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội: Rào cản thủ tục còn gây khó khăn Trong bối cảnh Covid-19, nền kinh tế cần phải có sự phản ứng chính sách nhanh, đòi hỏi cao, mang tính chất toàn diện và mang tính chất dự đoán dài hạn. Nhiều gói hỗ trợ bị vướng về thủ tục hành chính, trong đó, doanh nghiệp tiếp nhận chính sách tốt nhất là những chính sách không có thủ tục hành chính như giãn, hoãn thời gian nộp thuế. Bất kỳ chính sách nào chỉ cần có một thủ tục hành chính thôi thì doanh nghiệp đều khó tiếp cận. Rào cản về thủ tục không chỉ gây khó khăn, mà còn tạo ra sự không công bằng cho cộng đồng doanh nghiệp trong việc tiếp cận chính sách và làm méo mó môi trường kinh doanh. Ông Vũ Văn Tiền, Chủ tịch Tập đoàn Geleximco: Cần có giải pháp đặc biệt và đột phá Cần rà soát lại các văn bản pháp luật đang chồng chéo, gây khó dễ cho doanh nghiệp. Các cơ chế chính sách phải mang tính trước mắt, lâu dài, đồng thời công khai, minh bạch phù hợp thông lệ quốc tế. Trong tình hình đặc biệt có giải pháp đặc biệt, có đột phá, khác biệt, phù hợp thực tiễn của doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa và các hộ kinh doanh. Cơ quan quản lý cần mạnh dạn phá bỏ ngay những quy định cũ không còn phù hợp, xem xét ban hành các quy định pháp lý đặc biệt, trong thời hạn nhất định, để tạo cơ hội cho doanh nghiệp nhanh chóng phục hồi sản xuất kinh doanh, khôi phục tăng trưởng kinh tế và đưa Việt Nam bứt lên giành vị trí cao hơn trong chuỗi giá trị toàn cầu.