Góc khuất quanh việc thực hiện BHYT học đường

Công tác thực hiện BHYT học đường hiện nay, các cơ quan quản lý còn coi nhẹ. Ảnh: Internet.

Mức đóng cao...

Từ 1-1-2011, thực hiện Luật Bảo hiểm y tế (BHYT), học sinh, sinh viên ( HSSV) trở thành đối tượng tham gia BHYT bắt buộc, tuy nhiên, theo số liệu của Vụ Bảo hiểm y tế- Bộ Y tế tính đến thời điểm tháng 9-2011, cả nước hiện vẫn còn gần 30% tỷ lệ HS-SV chưa tham gia BHYT. Nguyên nhân của việc này nằm ở những vướng mắc, bất cập trong việc tham gia BHYT của HS-SV.

Vướng mắc đầu tiên đó là việc xác định mức giá trần/đầu HSSV/năm. Theo quy định của Luật BHYT, mức đóng BHYT của học sinh, sinh viên được ngân sách Nhà nước hỗ trợ một phần mức đóng (tối thiểu là 30% mức đóng); mức hỗ trợ cụ thể do UBND tỉnh, thành phố thuộc Trung ương quyết định. Theo đó, hiện nay mức đóng BHYT của HS-SV là 100.000 đồng/người/năm, không phân biệt nông thôn hay thành thị.

Theo ông Vũ Văn Cẩn- Phó giám đốc Sở Y tế Ninh Bình, việc xác định mức đóng chung cho cả hai khu vực này thực sự là không phù hợp. Với một gia đình ở thành phố mức đóng này hoàn toàn không khó khăn gì, nhưng với những gia đình nông thôn, điều kiện kinh tế khó khăn mà có 2- 3 người con đang theo học thì thực sự là vấn đề nan giải.

Đồng quan điểm trên, ông Phạm Văn Thanh- Phó giám đốc Sở Y tế Nghệ An khẳng định: Với những học sinh miền núi, thuộc diện khó khăn của tỉnh Nghệ An, việc thu học phí của đối tượng này còn khó khăn thì yêu cầu BHYT trở thành rất xa vời.

Còn nhiều bất cập

Không chỉ bất cập về cơ chế chính sách, bản thân những người trực tiếp làm công tác chăm sóc sức khỏe cho HS-SV cũng tồn tại nhiều hạn chế.

Bức xúc trước thái độ thờ ơ, thiếu quan tâm của lãnh đạo Sở Y tế, ông Trần Văn Tiến- Phó Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm y tế cho biết: Lẽ ra Sở Y tế các địa phương phải là người cầm trịch, phải thể hiện rõ vai trò giám sát trong việc thực hiện BHYT trường học, nhưng bản thân họ lại quên đi trách nhiệm của mình.

"Trong một lần đi công tác ở tỉnh Nghệ An, vô tình tôi có hỏi các đồng chí bên Sở Y tế Nghệ An là trong những năm gần đây, các anh cử bao nhiêu đoàn công tác xuống trường học để kiểm tra việc thực hiện BHYT. Có rất nhiều đồng chí đứng đó nhưng không ai trả lời được câu hỏi của tôi. Sự thật là từ rất nhiều năm nay, Sở Y tế Nghệ An không có nổi một đoàn kiểm tra xuống trường học"- Vị Phó Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm y tế thổ lộ.

Bên cạnh đó, một vấn đề khá nan giải tồn tại trong việc thực hiện BHYT đó chính là cán bộ phụ trách công tác này. Theo báo cáo điều tra năm 2010-2011 của Vụ Bảo hiểm Y tế có đến hơn 90% số cán bộ làm y tế học đường là kiêm nhiệm các công việc khác của trường như nấu ăn, trực điện thoại hay làm công tác hành chính. Hầu hết những cán bộ này chỉ làm việc theo hợp đồng, theo thời vụ (chỉ làm trong 9 tháng học chính của năm học).

Ông Nguyễn Thanh Toàn- Phó giám đốc Sở Giáo dục- Đào tạo Ninh Bình cho biết: Hiện nay chế độ lương của đội ngũ làm công tác này còn nhiều bất cập, chủ yếu là lương theo cơ chế hợp đồng. Mức lương không đủ trang trải cuộc sống nên họ cũng chỉ làm việc "cầm chừng".

Nhiều trường đổ lỗi do kinh phí dùng cho công tác thực hiện BHYT hạn hẹp, nhưng thực tế không phải như vậy. Hiện nay mỗi năm cả nước có 252 tỷ đồng cho công tác BHYT, cộng với việc các trường được phép dùng 12%, trong tổng số tiền mà HS-SV mua BHYT được Bảo hiểm Xã hội trích lại dùng vào mục đích chăm sóc y tế cho thấy số kinh phí không hề nhỏ.

Cần cạnh tranh

Ông Vũ Văn Cẩn nhấn mạnh: Thực hiện BHYT trường học tốt hay không tốt là phụ thuộc vào việc Nhà nước ban hành các cơ chế chính sách phù hợp, có chế tài xử lý với những cơ sở giáo dục, y tế không làm tốt trách nhiệm của mình, tránh tình trạng "thực hiện cũng được mà không thực hiện cũng không sao" như hiện nay.

Bên cạnh đó, cần tránh tình trạng "độc quyền" của BHYT nhà nước trong cơ sở giáo dục. Không nên dùng biện pháp khống chế bảo hiểm thương mại vào nhà trường mà nên tạo điều kiện cho hai loại hình bảo hiểm này cạnh tranh với nhau. Việc cần làm của Nhà nước chỉ là làm thế nào để BHYT của Nhà nước ưu việt hơn.

Đề xuất giải pháp về vướng mắc trong việc xác định mức đóng BHYT hiện nay, lãnh đạo nhiều sở giáo dục, y tế và bảo hiểm xã hội đều đồng quan điểm cho rằng chúng ta nên phân chia mức đóng ra hai khu vực: Nông thôn và thành thị.

Ông Mai Đức Thắng- Ban thu (Bảo hiểm xã hội Việt Nam) cho rằng: Hiện nay Nhà nước đưa ra mức đóng độc nhất cho các vùng miền trên cả nước là không phù hợp. Những địa phương thuộc vùng sâu, vùng xa, miền núi, hải đảo điều kiện kinh tế khó khăn hơn vùng đồng bằng, thành thị rất nhiều nên cần có chính sách ưu tiên bằng việc giảm mức đóng.

Đồng thời, quy định mức hỗ trợ của ngân sách Nhà nước cho các đối tượng nay cũng cần được nâng cao hơn (chứ không cứng nhắc như các địa phương khác là 30%). Khi xác định mức đóng BHYT, Nhà nước cần có sự phân định rạch ròi giữa các nhóm đối tượng, căn cứ vào đây để xác định mức đóng cho phù hợp.

Dương Ngân