“Đường Xuồng” và những lần bị buôn lậu truy đuổi

Hoạt động vận chuyển hàng lậu nhộn nhịp tại khu vực đường xuồng mà phóng viên Báo Hải quan ghi nhận được vào tháng 4/2018.

Từ ngã ba quốc lộ 80 rẽ vào khu vực đường xuồng, băng qua vài mảnh ruộng nhỏ là đến khu vực dân cư với hàng chục nóc nhà mà hầu hết cư dân đều theo “phe” buôn lậu. Đây được xem là “lá chắn” hiệu quả để cho các đối tượng buôn lậu hoạt động, chủ yếu là vận chuyển đường Thái Lan và thuốc lá. Nhớ có lần khoảng 12h trưa ngày cuối năm, phóng viên Báo Hải quan đi cùng một công chức Chi cục Hải quan cửa khẩu Hà Tiên ra khu vực biên giới đường Xuồng để ghi nhận thực tế về tình hình buôn lậu cuối năm. Đây là thời điểm cửu vạn “ăn hàng” nhiều nhất trong ngày nên chúng tôi cho xe tăng tốc. Vừa tiếp cận đường Xuồng, chúng tôi thấy ngay sự nhốn nháo như chợ trời của hơn 50 người trên bờ lẫn dưới xuồng. Họ khuân vác đủ cả từ thùng mì tôm đến sữa, đường Thái Lan, thuốc lá ngoại… Một điều rất lạ là nhóm cửu vạn lên hàng liên tục, không bỏ chạy về bên Campuchia như những lần trước khi có bóng dáng cán bộ Hải quan hay có ống kính máy ảnh chĩa vào! Vì “say mồi” chúng tôi tiến gần hơn đến hiện trường để chụp ảnh. Bất ngờ, có một đối tượng trong nhóm người kia cầm khúc cây, hậm hực tiến về phía chúng tôi và hét to: Bắt lấy tụi nó, đánh tụi nó tụi bây ơi...”. Như hiệu ứng domino, các đối tượng khác cũng la hét, kích động người dân trong khu dân cư. Lúc này chúng tôi chỉ có 2 người nên phải rút lui. Nhưng 2 con đường quay lại trụ sở Chi cục Hải quan cửa khẩu Hà Tiên đã có 2 cửu vạn chặn lại. Chúng tôi lo sợ thật sự khi sau lưng, đối tượng cầm cây vẫn đang áp sát. Anh cán bộ Hải quan chở tôi đã nhanh trí lách sang con đường mòn nhỏ cặp sát nhà dân để thoát ra ngoài.

Rút kinh nghiệm từ lần đó, những lần tiếp cận đường Xuồng sau, Đội Kiểm soát Hải quan hoặc Chi cục Hải quan cửa khẩu Hà Tiên đều bố trí thêm cán bộ hải quan đi cùng, có trang bị công cụ hỗ trợ. Ngoài những công chức hải quan đi cùng phóng viên, đơn vị thường chu đáo bố trí thêm một vài cán bộ theo sau để hỗ trợ nếu xảy ra “va chạm”. Anh Lê Văn Cường, Phó Đội trưởng Đội Kiểm soát Hải quan- Cục Hải quan Kiên Giang cho biết: “Là những người tham gia trực tiếp chống buôn lậu tại địa bàn nên chúng tôi hiểu được sự phức tạp của tình hình, tính chất manh động, liều lĩnh của cửu vạn khu vực này nên đơn vị luôn bố trí người theo cùng phóng viên, một mặt tạo thuận lợi cho phóng viên tác nghiệp, có được cái nhìn thực tế, một mặt đảm bảo an toàn cho nhà báo”.

Trong những lần đi thực tế, thấy bóng dáng của máy ảnh là các xuồng đang chở đường, thuốc lá ngoại quay ngược về Campuchia và dò xét, chờ đợi. Một lúc sau, thấy chúng tôi “vô hại”, họ bắt đầu quay lại Việt Nam. Những chiếc xuồng chất đầy đường Thái Lan theo con lạch nhỏ được các cửu vạn chống sào sang bãi tập kết. Ở đây, những chiếc xe gắn máy xoáy nòng đang chờ sẵn và lên hàng chạy như bay vào nội địa. Con đường ruộng lầy lội, trơn trượt rất khó đi nhưng mỗi “cửu vạn” chở 5-6 bao đường vẫn chạy vô tư. Việc chụp ảnh các cửu vạn đang chở hàng lậu trở nên khó khăn hơn khi một số người dân ở đây cảnh báo "coi chừng bị đánh!". Chúng tôi phải tìm chỗ “núp lùm” để có thể chụp những cửu vạn cõng hàng từ bờ ruộng lên đường mòn và ra cả đường lớn để đưa vào nội địa. Một công chức hải quan cho biết: “Thấy đường lậu chạy như thế nhưng nếu lực lượng chức năng chỉ cần bắt giữ 1 xe là trong tích tắc, hàng trăm con người xung quanh khu vực bến xuồng như từ dưới đất hiện lên sẽ la hét, kích động và giành giật lại tang vật, quăng xuống xuồng và chở về bên kia biên giới”. Đã có hàng loạt vụ đụng độ tại khu vực này xảy ra và kết quả là lực lượng chống buôn lậu… trắng tay.

Lợi thế của phóng viên Báo Hải quan là có điều kiện tiếp cận thực tế hoạt động buôn lậu tại biên giới cửa khẩu. Nhưng để có được những thông tin, hình ảnh chân thực, sinh động, trên hết là sự hỗ trợ tích cực, nhiệt tình của các đơn vị Hải quan để Báo Hải quan có những bài viết thực tế nóng hổi về tình hình buôn lậu, phục vụ tốt hơn cho nhu cầu của bạn đọc trong và ngoài Ngành.