Dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi): Phải hạn chế tốt nhất tình trạng chuyển giá

Theo ông, đâu là điểm quan trọng cần lưu ý trong xây dựng Dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi)?

Với Dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi), đợt này Quốc hội chỉ đưa ra lấy ý kiến và lần sau mới đi vào chi tiết quy định. Điều lớn nhất trong đợt này là phải thống nhất được tư tưởng chủ đạo phải thay đổi thế nào để từ đó đi vào chi tiết hóa. Tôi thấy có mấy điểm cần lưu ý.

Thứ nhất, Việt Nam đã có Luật Quản lý thuế nhưng vẫn còn tình trạng thất thoát thuế, chậm thu thuế, không thu đủ thuế… Việc thu thuế không đảm bảo được là thu đúng, thu đủ, dẫn đến mất bình đẳng. Cá nhân, đơn vị chấp hành tốt thì bị thiệt thòi nhiều hơn và ngược lại những cá nhân, đơn vị chấp hành không tốt thì được lợi. Khi nộp thuế đầy đủ, giá thành đội lên, dẫn tới mất bình đẳng trong cạnh tranh. Định hướng là phải làm sao chống được chuyện trốn thuế, lậu thuế, đảm bảo quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm giữa các đối tượng kinh doanh.

Thứ hai là trách nhiệm của cán bộ thuế. Trong quản lý thuế, đối tượng quản lý và thực thi quản lý phải tăng cường trách nhiệm. Trách nhiệm đến đâu và phải chịu hậu quả như thế nào nếu như không làm được việc đó.

Thứ ba là liên quan đến chống chuyển giá. Đấy là vấn đề lớn nhất hiện nay và cũng là vấn đề lâu dài. Thời gian qua, Việt Nam chịu thiệt hại rất nhiều về chuyển giá. Chuyển giá ở đây là các công ty đầu tư nước ngoài vào chuyển giá tại Việt Nam. Các DN này lỗ thường xuyên, triền miên nhưng vẫn mở rộng đầu tư. Ngoài ra, chuyển giá còn là của các tập đoàn, DN trong nước theo hình thức công ty mẹ-công ty con để chuyển giá. Điểm này cần xử lý được, làm sao hạn chế tốt nhất việc chống chuyển giá, phải đưa vào trong Luật Quản lý thuế.

Hiện nay, cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 đã và đang tác động tới mọi lĩnh vực. Ngoài các vấn đề nêu trên, trong Dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi) có cần nhấn mạnh tới khía cạnh này, thưa ông?

Cách mạng công nghiệp 4.0 kết nối vạn vật. Tại sao quản lý thuế lại không hướng vào việc phải sử dụng ngay Cách mạng công nghiệp 4.0. Ví dụ, kê khai thuế, hóa đơn thuế, ấn định thuế, khoán thuế...

Nếu tư tưởng xuyên suốt thì Luật Quản lý thuế (sửa đổi) sẽ đạt mục tiêu.

Trên thực tế, các nội dung ông đề cập đều đã được nhắc tới trong Dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi). Xin ông cho biết, các nội dung quy định trong Dự án đã “trúng” vấn đề, đáp ứng được yêu cầu đặt ra hay chưa?

Dự án luật lần này có nói về những vấn đề đó nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu. Ví dụ, trong Cách mạng công nghiệp 4.0, Dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi) có nhắc đến vấn đề liên quan tới hóa đơn điện tử, đến chuyện sử dụng các chứng từ điện tử. Tuy nhiên, điều đó không bắt buộc, không phải là yếu tố phổ biến, phổ quát. Đó chỉ là do các cá nhân, tổ chức có đủ điều kiện thực hiện. Các đơn vị nào minh bạch sẽ thực hiện. Còn đơn vị nào không muốn minh bạch sẽ không thực hiện. Tôi cho rằng trong bối cảnh này, đó phải là điều bắt buộc.

Ngoài ra, Dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi) có nói tới trách nhiệm đối với những người kê khai thuế, nộp thuế, nhưng trách nhiệm của cán bộ thuế cần cụ thể, chặt chẽ hơn. Đó là trách nhiệm của cán bộ thuế nếu không quản lý tốt, làm ngơ, để nợ đọng…

Liên quan tới chống chuyển giá, trong Dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi) có nói tới giao dịch liên kết, tuy nhiên chưa thể hiện được rõ nhất những công cụ để chống chuyển giá. Quy định về chống chuyển giá phải làm kỹ hơn về việc liên quan đến xuất xứ hàng hóa, giá cả hóa đơn của hàng hóa đầu vào. Ngoài ra, vấn đề cần làm rõ là quy định về vốn. Hiện nay, điều dễ thấy là có nhiều DN nước ngoài đầu tư vào Việt Nam nhưng vốn của DN không có phải đi vay của nước ngoài, có khi là vay chính của công ty đó. Như vậy, vốn của DN không phải là vốn đầu tư vào mà lại chuyển thành vốn vay. DN lấy lợi nhuận để trả vốn vay, chuyển lãi về. Đó cũng là điều chưa quy định rõ ràng.

Xin cảm ơn ông!