“Đau đầu” với sách tham khảo trước năm học mới

Sách tham khảo phong phú nhưng chất lượng chưa tương xứng. Ảnh: T.D.

Loại nào cũng có

Đánh vào tâm lí của số đông phụ huynh và học sinh với mong muốn được trang bị, mở rộng thêm nhiều kiến thức bên cạnh kiến thức trong sách giáo khoa, nên nhiều cuốn sách tham khảo của các nhà xuất bản (NXB) khác nhau được ra đời. Theo khảo sát của phóng viên tại một số hiệu sách trên địa bàn TP.HCM, các sách tham khảo có sự phong phú, đa dạng về số lượng sách ở tất cả các cấp, bậc học: Từ lớp 1 đến lớp 12, từ khảo sát, kiểm tra trên lớp cho đến luyện đề thi học sinh giỏi, thi chuyển cấp, thi tốt nghiệp, thi đại học…

Tìm mua sách cho con năm nay vào lớp 1 tại Nhà sách Thủ Đức, anh Nguyễn Văn Hùng không khỏi băn khoăn trước một “rừng” đủ loại sách tham khảo. Chỉ riêng môn Tiếng Việt cũng có trên 10 đầu sách từ nhiều NXB như: “Hướng dẫn học và làm bài tập Tiếng Việt”, “Giúp em học tốt Tiếng Việt” (NXB Đại học Quốc gia Hà Nội); “Hướng dẫn học Tiếng Việt”, “60 đề kiểm tra và đề thi Tiếng Việt” (NXB Tổng hợp TP.HCM)… Tương tự, với môn Toán các sách tham khảo cũng phong phú không kém. Nhờ một nhân viên nhà sách tư vấn, nhưng câu trả lời mà anh Hùng nhận được cũng hoang mang không kém: “Anh cứ chọn loại nào cũng được tùy theo cảm nhận của mình, vì năm nào cũng mấy tác giả đó viết và nội dung cũng không có nhiều khác biệt”.

Với những sách tham khảo dành cho học sinh ở bậc THCS, THPT cũng đang làm khó phụ huynh và học sinh. Đang cặm cụi lựa sách Toán trên kệ sách tham khảo dành cho lớp 11, em Trần Thái Hiền, năm nay lên lớp 11 tại một trường THPT trên địa quận Thủ Đức cho biết, nhiều cuốn sách có tiêu đề khác nhau nhưng xem nội dung, thực tế cũng chỉ là các đề toán và hướng dẫn phương pháp giải, không có gì đặc biệt hơn. Vì vậy, để tìm hiểu thêm, nâng cao kiến thức, em chỉ chọn 1-2 cuốn như “Các bài toán hay”.

Nhiều loại sách tham khảo khiến phụ huynh "đau đầu". Ảnh: T.D.

Sách không đạt yêu cầu

Theo đánh giá của các thầy cô giáo, sách tham khảo có nhiều mặt tốt, giúp cho học sinh và giáo viên mở mang kiến thức, đôi khi sách giáo khoa không thể hiện được điều đó. Tuy nhiên, không khó để nhận thấy sự giống nhau trong nhiều bộ sách tham khảo như: Câu hỏi trắc nghiệm vật lý, bài tập trắc nghiệm vật lý. Những câu hỏi vật lý thường gặp, 100 bài văn hay, những bài làm văn chọn lọc, những bài làm văn mẫu... Thậm chí nhiều cuốn sách với những tiêu đề vô cùng hấp dẫn nhưng lại sai về mặt nội dung, kiến thức. Điều này vô cùng nguy hiểm cho học sinh, nhất là những học sinh ở bậc học nhỏ, tư duy còn non nớt rất dễ nhầm lẫn.

Thầy Nguyễn Mạnh Thắng, Giáo viên Văn, Trung tâm Giáo dục thường xuyên quận Thủ Đức chia sẻ: “Sách tham khảo hiện nay rất phong phú về số lượng nhưng đa số không đạt yêu cầu chung về kiến thức và kỹ năng. Một số sách còn sai kiến thức cơ bản, học sinh sử dụng phải có hướng dẫn để chọn lọc. Tôi thường hạn chế cho học sinh sử dụng sách tham khảo bán trên thị trường. Nếu học sinh muốn tham khảo thì chỉ nên đọc sách tham khảo trong thư viện nhà trường vì đã có sự chọn lọc kỹ lưỡng. Nếu mua bên ngoài các em nên nhờ giáo viên bộ môn kiểm định lại và hướng dẫn đọc cũng như vận dụng kiến thức”.

Mặt khác, theo một số giáo viên, nhiều sách tham khảo ở các bộ môn khoa học tự nhiên như Toán, Lý, Hóa… nhiều loại sách tham khảo có tiêu đề rèn luyện kỹ năng hay nâng cao khả năng tư duy của học sinh nhưng thực chất là phần giải bài tập, hướng dẫn học bài ở nhà trong sách giáo khoa. Chính vì thế, những loại sách này được học sinh sử dụng để “đối phó” với bài tập về nhà, hoặc trở thành chiếc phao cứu sinh trong các giờ kiểm tra, trong thi cử. Đến khi gặp một dạng đề khác, các em sẽ không biết cách làm bài ra sao.

Hay như việc nhiều học sinh lạm dụng sách tham khảo cũng đang là vấn đề khiến giáo viên và phụ huynh lo lắng. Chị Hoàng Thị Hoa (ngụ tại quận Tân Phú) cho biết, nhiều bài văn mẫu được trình bày mà không có định hướng, hướng dẫn cho học sinh cách viết, cách triển khai các luận điểm để học sinh có thể tự mình viết bài văn của mình. Tôi rất lo con phụ thuộc vào văn mẫu mà không chịu suy nghĩ, sáng tạo, lâu dần sẽ mất hứng thú học tập, thậm chí thái độ chủ quan.