Đánh thuế là biện pháp hiệu quả nhất trong việc giảm tiêu dùng thuốc lá

Ông Rijo M.John - Chuyên gia về tiêu dùng thuốc lá, thuế thuốc lá

Xin ông cho biết xu hướng sản xuất, tiêu dùng thuốc lá trên thế giới hiện nay và chính sách thuế thuốc lá có cần điều chỉnh tương ứng với các thay đổi này không?

Nếu nhìn vào số liệu quốc tế có thể thấy tỷ lệ hút thuốc ở nhiều quốc gia đã giảm. Tuy nhiên, về tiêu dùng vẫn tăng, nhất là có sự chuyển dịch tỷ lệ hút thuốc từ các nước phát triển (đã giảm) sang các nước đang phát triển (vẫn đang xu hướng tăng). Quan điểm của tôi, chính sách thuế cần được đẩy mạnh hơn nữa để giảm tiêu dùng ở các nước đang phát triển

Hiện nay, các nước đang điều chỉnh thuế thuốc lá để giảm sử dụng thuốc lá. Theo ông, xu hướng đó có những ưu điểm gì và có tác dụng như thế nào trong việc giảm tỷ lệ hút thuốc?

Xu thế của các nước trên thế giới đang chuyển sang bổ sung thuế tuyệt đối với kỳ vọng giảm tiêu dùng, một số nước khác chuyển sang thuế hỗn hợp, tức là có thuế tuyệt đối và thuế tỷ lệ.

Có ý kiến cho rằng tăng thuế sẽ ảnh hưởng tới việc làm trong ngành trồng trọt và sản xuất thuốc lá, cũng như các ngành bán buôn, bán lẻ và các ngành kinh tế khác. Ông có bình luận thế nào về ý kiến này?

Tăng thuế có thể ảnh hưởng tới việc làm là luận điểm khá phổ biến được đưa ra, nhưng điều này không đúng vì chỉ có một số ít quốc gia có tỷ lệ lao động trong ngành công nghiệp này cũng như tỷ lệ nông dân trồng thuốc lá cao, còn ở các nước thì tỷ lệ này tương đối thấp.

Người nông dân không chỉ dựa vào cây thuốc lá mà còn dựa vào rất nhiều sản phẩm khác để sinh sống. Thứ nữa là khi người tiêu dùng giảm tiêu dùng thuốc lá thì họ sẽ chuyển dịch tiêu dùng sang các ngành khác, do đó sản lượng của các ngành sản xuất khác lại tăng lên kéo theo lao động tăng. Cho nên ảnh hưởng tới toàn bộ nền kinh tế là tích cực và lâu dài.

Tất nhiên bên cạnh đó cũng cần có những biện pháp khác, như cảnh báo bằng hình ảnh, cấm quảng bá thuốc lá,.....

Hiện nay, Bộ Tài chính Việt Nam đang dự thảo sửa đổi, bổ sung Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt. Tại dự thảo này, Bộ có đề xuất áp dụng bổ sung thuế tuyệt đối đối với thuốc lá sản xuất trong nước và nhập khẩu, bên cạnh thuế tỷ lệ phần trăm hiện hành. Ý kiến của ông về đề xuất này như thế nào?

Việc bổ sung chính sách thuế tuyệt đối rất là tốt bởi vì nó có tác động tới tỷ lệ giảm tiêu dùng.

Tuy nhiên, thuế tuyệt đối có điểm yếu là nếu chúng ta giữ nguyên mức thuế, theo thời gian do lạm phát và thu nhập tăng lên thì tác động của nó sẽ giảm đi. Tôi đồng ý bổ sung thuế tuyệt đối nhưng khi chúng ta thiết lập được cơ chế thuế như vậy rồi thì cần phải điều chỉnh định kỳ để đảm bảo tác động của nó.

Xin cảm ơn ông!