"Cởi trói" mua vật tư, thiết bị y tế: Còn băn khoăn khi thực hiện

Nghị định ban hành nhằm giải quyết các tồn tại, hạn chế, bất cập phát sinh trong thời gian vừa qua, đáp ứng yêu cầu thực tiễn quản lý và yêu cầu hội nhập trong lĩnh vực TTBYT Ảnh: S.T

Làm rõ một số quy định

Ngày 3/3/2023, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 07/2023/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 98/2021/NĐ-CP ngày 8/11/2021 về quản lý trang thiết bị y tế (TTBYT) để giải quyết các tồn tại, hạn chế, bất cập trong quản lý trang thiết bị y tế thời gian vừa qua, từng bước hoàn thiện thể chế quản lý nhà nước về trang thiết bị y tế, đáp ứng yêu cầu thực tiễn, yêu cầu hội nhập quốc tế trong lĩnh vực TTBYT. Nội dung sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 07/2023/NĐ-CP bao gồm: giải quyết những vướng mắc liên quan đến giấy phép nhập khẩu, số đăng ký lưu hành TTBYT; đẩy mạnh việc cấp số đăng ký lưu hành trang thiết bị y tế và tháo gỡ khó khăn trong thu hồi số lưu hành và xử lý TTBYT bị thu hồi số lưu hành; sửa đổi quy định về xuất nhập khẩu và tạm nhập, tái xuất TTBYT; sửa đổi quy định để giải quyết vướng mắc bất cập từ thực tiễn về kê khai giá cụ thể như khắc phục những vướng mắc tại Nghị định số 98/2021/NĐ-CP trong việc áp dụng quy định kê khai giá trong đấu thầu, Nghị định số 07/2023/NĐ-CP bãi bỏ quy định "Không được mua bán TTBYT khi chưa có giá kê khai và không được mua bán cao hơn giá kê khai trên Cổng Thông tin điện tử của Bộ Y tế tại thời điểm mua bán" do trong quá trình triển khai thực hiện gặp nhiều khó khăn, vướng mắc cho các doanh nghiệp và các cơ sở y tế.

Tại Nghị định số 07/2023/NĐ-CP quy định: Chỉ thực hiện kê khai giá đối với TTBYT khi có biến động bất thường về giá ảnh hưởng đến nguồn cung cấp TTBYT, khả năng chi trả của người mua, khả năng thanh toán của quỹ bảo hiểm y tế. Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành, cập nhật, sửa đổi, bổ sung danh mục và nội dung thông tin TTBYT phải kê khai giá. Nội dung, hình thức, trình tự thủ tục kê khai giá TTBYT thực hiện theo quy định của pháp luật về giá hoặc trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Y tế.

Dù đã có Nghị quyết 30 và Nghị định 07 (Nghị định 07/2023/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều về quản lý trang thiết bị y tế (Nghị định 07) và Nghị quyết 30/NQ-CP (Nghị quyết 30) -PV), nhưng vẫn còn "nút thắt" trong mua sắm, đấu thầu hiện nay. Đại diện Sở Y tế Thanh Hóa khẳng định Nghị định 07 và Nghị quyết 30 về căn bản giải quyết trước mắt, tình hình mua sắm đã cởi mở và dễ dàng hơn cho các đơn vị, nhất là về báo giá, trước kia bắt buộc phải có 3 báo giá giờ có thể 1 hoặc 2, giao đơn vị mua sắm thành lập hội đồng chuyên gia để xác định yêu cầu kỹ thuật… Tuy nhiên, nội dung này chỉ áp dụng trong giai đoạn tình huống (hết năm 2023), do vậy đề nghị Bộ có cơ chế lâu dài hơn.

Còn theo BS Nguyễn Trọng Diện, Giám đốc Sở Y tế Quảng Ninh, Bộ Y tế và các bộ, ban, ngành cần hỗ trợ hướng dẫn cụ thể Điều 45 Nghị định 07 trong tình huống nào được xác định là cấp bách, ví như việc thiếu thuốc, vật tư, sinh phẩm y tế… liên quan đến hoạt động cấp cứu bệnh nhân đã được coi là cấp bách chưa? Bởi trong tình huống này, thực hiện chỉ định thầu, đấu thầu rút gọn. Nếu không có hướng dẫn này thì kể cả thông suốt tất cả các nội dung nhưng việc mua sắm đầu thầu không đơn giản, có thể kéo dài từ 3-6 tháng, thậm chí lâu hơn. Với những vật tư, sinh phẩm dùng nhiều, thường quy nên thực hiện như thuốc biệt dược đàm phán giá, nếu đàm phán giá tập trung quốc gia, thì các địa phương dựa vào đó mua kịp thời mà không phải thông qua đấu thầu. Việc công khai giá toàn quốc sẽ rất thuận lợi cho quá trình mua sắm kịp thời, đảm bảo công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân tốt hơn.

Nhanh chóng hoàn thiện thể chế

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên, việc triển khai theo Nghị quyết 30 và Nghị định 07 đã giải quyết bước đầu tình trạng thiếu thuốc, vật tư, TTBYT. Chưa thể nói là giải quyết triệt để vì còn chịu ảnh hưởng của cơ chế chính sách, thông lệ quốc tế và nhiều điều kiện khác. Trong quá trình tổ chức, thực hiện còn vướng mắc, các đơn vị có ý kiến, Bộ Y tế sẽ ghi nhận và trình Chính phủ để tiếp tục giải quyết… Mục đích cuối cùng không thể để bệnh nhân thiếu thuốc và vật tư y tế, xác định Nghị quyết 30 chỉ xử lý tình huống, lâu dài phải hoàn thiện thể chế.

“Tại mục 3 của Nghị quyết 30 chỉ áp dụng thí điểm về xây dựng giá gói thầu trong năm 2023. Trong đó, các đơn vị lưu ý, với trường hợp trang thiết bị y tế có nhiều loại khác nhau, sẽ giao cho Hội đồng khoa học xây dựng tính năng, cấu hình, tác dụng, sau đó mua sắm thì theo quy định. Hội đồng phải làm việc công tâm khách quan, trên cơ sở yêu cầu chuyên môn, tránh chuyện lợi ích nhóm trong này. Bộ Y tế sẽ có quy định hoạt động của hội đồng chuyên môn đảm bảo đúng chức năng, nhiệm vụ.

Với quy định báo giá, ông Tuyên nhấn mạnh, các đơn vị khi xây dựng giá đấu thầu vẫn phải thực hiện đúng quy trình công bố công khai lấy báo giá, trong 10 ngày, trong trường hợp không đủ 3 báo giá thì mới chấp nhận việc có 1-2 báo giá. Các đơn vị đặc biệt lưu ý điều này, tránh vi phạm. Với nhà thầu chỉ có 1 (độc quyền), trên cơ sở ý kiến của Hội đồng khoa học, đơn vị lấy báo giá, xây dựng giá gói thầu rồi chuyển theo hình thức đấu thầu theo quy định.

Với trường hợp liên danh, liên kết, các cơ sở phải chịu trách nhiệm về hạn sử dụng, hết khấu hao, chịu trách nhiệm về chất lượng của máy, tránh trường hợp máy hết hạn sử dụng, hết khấu hao nhưng vẫn sử dụng và đưa ra hàng loạt kết quả sai. Nghị quyết 30 cho thanh toán bảo hiểm y tế với máy liên doanh, nhưng bệnh viện phải chịu trách nhiệm về máy móc, trang thiết bị, đặc biệt là trang thiết bị hết hợp đồng, hết khấu hao, không được để sản phẩm đó đánh giá sai kết quả khám chữa bệnh của người bệnh.

Trong thời gian sớm nhất, Cục Quản lý Dược trình Thông tư sửa đổi thay thế Thông tư 03/2020/TT-BYT về danh mục thuốc đấu thầu tập trung. Vụ Trang thiết bị y tế và Vụ Pháp chế khẩn trương ban hành Thông tư hướng dẫn Nghị định 07 và trình trong tháng 3 này. Đồng thời Bộ phải ban hành hướng dẫn về khai thác thông tin và đăng tải thông tin của Bộ về kê khai giá; có văn bản đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho phép đưa vào cổng thông tin điện tử của Bộ để cho các bệnh viện tham khảo.

"Nút thắt" trong đấu thầu, mua sắm thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế là vấn đề khó, nhưng theo Thứ trưởng Bộ Y tế thì "không phải không có giải pháp". Vấn đề phát sinh thực tiễn, trong quá trình thực hiện có vướng mắc, các bệnh viện cần có báo cáo và đề xuất ngay với Bộ Y tế để Bộ phối hợp với các bộ, ngành báo cáo Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ.