Cơ chế giá là “chìa khoá” hút vốn đầu tư vào ngành điện
Cần hơn 141 tỷ USD phát triển điện lực giai đoạn 2021 - 2030 | |
Vì sao ngành điện tiếp tục tiết giảm năng lượng tái tạo trong 5 năm tới? | |
Quy hoạch điện VIII bộn bề âu lo |
PGS. TS Bùi Xuân Hồi |
Ông đánh giá như thế nào về tầm quan trọng của việc xác định giá điện trong thu hút vốn đầu tư vào ngành điện?
Ông Nguyễn Tuấn Anh, Phó Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo (Bộ Công Thương): Tiếp tục khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo Về giải pháp ổn định cung ứng điện, đầu tiên, cần chỉ đạo bảo đảm tiến độ các dự án nguồn đang trong quá trình xây dựng như: thủy điện Hòa Bình mở rộng, nhiệt điện Quảng Trạch I; đồng thời có thể mạnh dạn NK điện từ Lào, tiếp tục đàm phán NK điện Trung Quốc; tiếp tục khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo, nhất là khu vực miền Bắc. Một trong những giải pháp dài hạn quan trọng là hoàn thiện thị trường điện cạnh tranh với giá điện minh bạch và thị trường hoạt động hiệu quả; nghiên cứu đề xuất cơ chế khuyến khích mọi thành phần kinh tế, DN trong nước, DN nước ngoài, DN tư nhân cũng như DN có vốn đầu tư nước ngoài... đầu tư vào các cơ sở hạ tầng ngành điện. Đ.Q (ghi) |
Hiện nay đối với ngành điện, Việt Nam đã có thị trường phát điện cạnh tranh nhưng giá bán điện cho hộ tiêu dùng cuối cùng vẫn do nhà nước quy định. Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) hiện nay là đơn vị bán lẻ lớn nhất, mua điện biến động theo giá thị trường và bán điện theo giá nhà nước quy định. Rõ ràng nếu như Chính phủ, Bộ Công Thương không có cơ chế điều chỉnh giá kịp thời và phù hợp thì trước tiên bản thân EVN sẽ gặp nhiều khó khăn trong đảm bảo duy trì cung cấp điện ổn định. Bên cạnh đó, nếu giá cứ tiếp tục không được điều chỉnh sẽ không thể thu hút đầu tư vào ngành điện, khó đảm bảo an ninh trong cung cấp điện.
Cũng phải nói thêm rằng, cơ chế biểu giá điện của Việt Nam từ năm 2014 chưa điều chỉnh. Mức giá bán lẻ bình quân điều chỉnh lần cuối cùng là năm 2019. Việt Nam duy trì một mức giá như vậy nhưng giá đầu vào luôn biến động. Hiện nay, giá dầu mỏ có nhiều biến động, điều đó có nghĩa là giá những loại nhiên liệu khác sẽ biến động theo, trong đó có 2 nguồn là than và khí. Nếu đầu vào tiếp tục duy trì cao thì theo chia sẻ của lãnh đạo EVN, lợi nhuận của EVN năm sau có thể bằng 0. Điều đó cũng tạo áp lực cho các nhà đầu tư tham gia đầu tư vào ngành điện.
Việt Nam là đất nước đang phát triển nhanh với nhu cầu tăng trưởng về điện rất lớn. Khi đó, đầu tư vào ngành điện bằng cách này hay cách kia bắt buộc phải lớn. Như vậy, nhìn chung để thu hút đầu tư, không còn cách nào khác là phải có cơ chế điều chỉnh giá điện. Vai trò của giá điện là trọng tâm nhất trong thu hút vốn đầu tư vào ngành điện. Bởi đối với các nhà đầu tư ngay cả đầu tư nhà nước hay đầu tư tư nhân, để thu hút đầu tư vẫn phải đề cập tới khía cạnh lợi ích. Với Nhà nước là lợi ích tổng thể nhưng cũng là sử dụng nguồn vốn nhà nước; với đầu tư tư nhân là lợi nhuận. Doanh thu của nhà đầu tư sẽ bằng sản lượng bán nhân với giá bán. Ở đây, vai trò của cơ quan điều tiết nhà nước trong việc tính toán cơ chế điều chỉnh giá điện rất quan trọng vì giá điện là trung gian, chi phí của đơn vị kinh tế này nhưng lại là lợi ích của đơn vị kinh tế kia.
Việt Nam đã có thị trường phát điện cạnh tranh, từng bước thí điểm và hoàn thiện thị trường bán buôn điện cạnh tranh. Vậy theo ông, kỳ vọng đến thời điểm nào Việt Nam có thể có thị trường bán lẻ điện cạnh tranh hoàn chỉnh?
Vì rất phức tạp trong quá trình cung ứng và là sản phẩm thiết yếu, huyết mạch để các nền kinh tế phát triển nên ngay từ đầu ngành điện có cấu trúc độc quyền liên kết dọc. Đến thời điểm hiện nay, giá điện áp dụng cho hộ tiêu dùng cuối cùng vẫn là do Nhà nước quy định và điều chỉnh. Đó là bởi cơ cấu kinh tế có rất nhiều thành phần. Ở những thời điểm khác nhau, có thể ưu tiên phát triển ngành kinh tế này và chưa thực sự ưu tiên nhiều cho phát triển kinh tế khác. Thông qua công cụ giá, Nhà nước làm nhiệm vụ như vậy.
Trong bối cảnh hiện nay, nếu có kỳ vọng 1 thị trường bán lẻ điện cạnh tranh cũng không nên kỳ vọng quá hoặc còn rất lâu nữa. Bởi, nếu đã gọi là thị trường bán lẻ cạnh tranh có nghĩa là tất cả mọi người mua sẽ phải sòng phẳng với nhau. Ví dụ theo nguyên lý cung cấp điện, chi phí cung cấp điện cho Lào Cai cao hơn rất nhiều so với chi phí cung cấp điện cho Hà Nội. Vậy liệu người ở Lào Cai có sẵn sàng trả giá đúng theo chi phí hay không?
Xin ông cho biết, trong bối cảnh hiện tại, đâu là giải pháp cân đối giữa các yếu tố để vừa có thể thu hút nguồn vốn đầu tư vào ngành điện thông qua cơ chế về giá, vừa đảm bảo sức chống chịu của nền kinh tế cùng các hộ gia đình trước sự điều chỉnh giá?
Hiện nay về mặt tổ chức ngành, Việt Nam có thị trường phát điện cạnh tranh. Việt Nam đang nỗ lực hết sức để phần nguồn điện tổ chức dưới dạng cạnh tranh. Tất nhiên có quy luật, riêng năng lượng tái tạo hiện nay về mặt nguyên tắc vẫn là phát bao nhiêu EVN mua bấy nhiêu, phát bao nhiêu vẫn áp dụng cơ chế giá cố định (FIT) nhưng cơ bản đã nỗ lực để những gì đưa được vào thị trường thì là thị trường.
Đâu là điểm vừa trong câu chuyện giá điện vô cùng khó nói. Điểm vừa đó chính là cơ chế điều chỉnh giá của Chính phủ, nghĩa là làm sao cân đối được tài chính của EVN cũng như sức chống chịu của nền kinh tế, của các hộ gia đình trước hoá đơn tiền điện. Người tiêu dùng vẫn có thể chấp nhận được mức giá.
Việt Nam không phải không có cơ chế, nguyên tắc hiện nay là 1 năm điều chỉnh giá điện 1 lần, tuy nhiên thực tế việc điều chỉnh rất khó khăn. Mọi dữ liệu để xem có điều chỉnh giá hay không là tính toán theo dữ liệu dự báo. Tôi cho rằng, thời gian tới việc điều chỉnh giá giữa 1 bên cân đối là giá nhà nước và 1 bên là giá thị trường cần nghiên cứu nghiêm túc để xây dựng cơ chế làm sao vẫn có thể điều chỉnh được.
Xin cảm ơn ông!
Tin liên quan
Tận dụng tốt các FTA thế hệ mới, gạo Việt “phủ sóng” nhiều thị trường khó tính
14:16 | 26/04/2024 Kinh tế
Xây dựng Việt Nam thành tháp nhân lực toàn cầu để thu hút đầu tư về công nghiệp bán dẫn
23:19 | 24/04/2024 Sự kiện - Vấn đề
Dự kiến sẽ có khoảng 152 doanh nghiệp xuất khẩu gỗ ván ép phải chịu mức thuế chống bán phá giá cao hơn 4%
19:27 | 23/04/2024 Doanh nghiệp - Doanh nhân
Khơi mở tiềm năng xuất khẩu nông sản vùng Tây Nguyên
20:27 | 26/04/2024 Kinh tế
Tăng sức cạnh tranh, chống hàng giả từ truy xuất nguồn gốc hàng hoá
16:06 | 26/04/2024 Kinh tế
Thách thức đối với xuất khẩu sang thị trường châu Âu-châu Mỹ
13:34 | 26/04/2024 Kinh tế
Một số sản phẩm thực phẩm của Việt Nam bị thu hồi tại Singapore
11:02 | 26/04/2024 Kinh tế
16 nhóm hàng nhập khẩu tỷ đô trong quý đầu năm
10:09 | 26/04/2024 Xuất nhập khẩu
Việt Nam lần đầu chiếm vị trí thứ 5 xuất khẩu thủy sản vào Singapore
09:06 | 26/04/2024 Xuất nhập khẩu
Trung tâm C4IR nâng cao vị thế của Việt Nam trong bản đồ kinh tế toàn cầu
08:58 | 26/04/2024 Kinh tế
Có thể trả giá đắt nếu chậm trễ sửa đổi chính sách pháp luật
07:35 | 26/04/2024 Kinh tế
Tăng tính thực chất trong “cắt giảm, đơn giản hóa” pháp luật kinh doanh
07:30 | 26/04/2024 Kinh tế
Quản lý dòng tiền từ hợp tác giữa ngân hàng và cơ quan Hải quan, Thuế
20:59 | 25/04/2024 Kinh tế
Quy trình, thủ tục, hồ sơ, chứng từ XK dưa hấu sang Trung Quốc
19:55 | 25/04/2024 Kinh tế
Ổn định tỷ giá, lãi suất để hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu
18:26 | 25/04/2024 Kinh tế
Tạo điều kiện cho doanh nghiệp tham gia đấu thầu để xử lý chênh lệch giá vàng
16:33 | 25/04/2024 Kinh tế
Vấn đề Bạn quan tâm
Tin mới
Ban Chấp hành TW Đảng đồng ý để đồng chí Vương Đình Huệ thôi giữ các chức vụ
Khơi mở tiềm năng xuất khẩu nông sản vùng Tây Nguyên
Đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế nhờ nhà máy thông minh
TP Hồ Chí Minh có đầy đủ yếu tố để phát triển và làm chủ ngành công nghệ AI
Tăng sức cạnh tranh, chống hàng giả từ truy xuất nguồn gốc hàng hoá
LONGFORM: Hệ sinh thái Tài chính số- Lấy dữ liệu làm tài nguyên, lấy giải pháp đột phá làm nền tảng
16:55 | 16/04/2024 Megastory/Longform
Infographics: Quá trình công tác của tân Phó Cục trưởng Hải quan Khánh Hòa Nguyễn Văn Cường
22:04 | 05/04/2024 Infographics
Infographics: Quá trình công tác của tân Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Đinh Ngọc Thắng
13:54 | 27/03/2024 Infographics
Infographics: Quá trình công tác của tân Cục trưởng Cục Hải quan Quảng Nam Dương Xuân Sinh
09:44 | 02/03/2024 Infographics
Infographics: Quá trình công tác của tân Phó Trưởng Ban Cải cách, hiện đại hóa hải quan Đặng Thanh Dũng
14:53 | 28/02/2024 Infographics