Chính sách pháp luật về quản lý, khai thác khoảng sản: Hướng tới mục tiêu bảo vệ môi trường

Ảnh minh họa

Tạo sự đồng bộ, thống nhất

Theo Vụ Chính sách thuế, chính sách thuế, phí hiện hành quy định về hoạt động khai thác khoáng sản đã phù hợp với chủ trương, chính sách của Đảng; tạo sự đồng bộ, thống nhất trong hệ thống pháp luật của Nhà nước về bảo vệ môi trường; góp phần nâng cao ý thức, trách nhiệm bảo vệ môi trường trong khai thác khoáng sản; khai thác khoáng sản phải gắn liền với bảo vệ môi trường; tạo nguồn thu ngân sách, tăng nguồn đầu tư cho công tác bảo vệ môi trường.

Về chính sách thuế Tài nguyên, việc xác định khối tính thuế chủ yếu dựa vào kê khai của DN, cơ quan Thuế khó kiểm tra, xác định chính xác sản lượng đơn vị thực tế khai thác, gây khó khăn cho việc tính thuế. Pháp luật hiện hành về giá tính thuế đối tượng không chịu thuế (bao gồm hồi, quý, sa nhân, thảo quả do người nộp thuế trồng tại khu vực rừng tự nhiên được giao khoanh nuôi, bảo vệ) chưa khuyến khích tổ chức, cá nhân tham gia tích cự vào công tác bảo vệ môi trường.

Về chính sách Thuế TNDN, pháp luật hiện hành chưa quy định nguyên tắc xác định thuế suất thuế TNDN đối với dự án khai thác tài nguyên quý hiếm. Việc xác định trữ lượng mỏ làm căn cứ quy định mức thuế suất đối với hoạt động khai thác tài nguyên quý hiếm thuộc chức năng của cơ quan chuyên môn; trữ lượng này dự tính tại thời điểm cấp phép, trữ lượng thực tế khai thác có thể sẽ có biến động. Do đó, gây khó khăn trong quá trình thực hiện, dễ dẫn đến tùy tiện, theo cảm tính hoặc tạo cơ chế xin cho, không góp phần nâng cao ý thức của đơn vị khai thác khoáng sản trong việc bảo vệ môi trường.

Về chính sách Thuế GTGT, chưa phân biệt nhóm hàng hóa là tài nguyên khoáng sản đã được chế biến với nhóm hàng hóa chỉ qua sơ chế. Do đó, chưa khuyến khích được DN thực hiện sơ chế tài nguyên.

Trong hoạt động khai thác khoáng sản, công nghệ khai thác khác nhau có thể dẫn đến gây ô nhiễm môi trường khác nhau. Pháp luật hiện hành chưa phân biệt về công tác khai thác khi tính phí bảo vệ môi trường đối với khai thác khoáng sản. Vì vậy, chưa khuyến khích được DN đổi mới công nghệ khai thác khoáng sản.

Nâng cao ý thức trách nhiệm

Theo Vụ Chính sách thuế, để đẩy mạnh việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý, khai thác khoáng sản gắn với bảo vệ môi trường, cần xây dựng, kiện toàn hệ thống chính sách, pháp luật về quản lý, khai thác khoáng sản một cách đồng bộ, minh bạch, dễ thực hiện; hạn chế khai thác các loại tài nguyên không tái tạo, đặc biệt là tài nguyên quý hiếm; các chính sách đều phải hướng đến mục tiêu bảo vệ môi trường.

Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn, giải thích chính sách phải được đẩy mạnh nhằm tạo sự thống nhất cao về quan điểm, sự đồng thuận, ủng hộ của người dân. Từ đó tăng cường tính tự giác, nâng cao ý thức, trách nhiệm bảo vệ môi trường trong việc khai thác tài nguyên.

Các cơ quan Thuế, cơ quan chuyên môn về bảo vệ môi trường cần phối hợp chặt chẽ trong việc quản lý, khai thác khoảng sản nhằm thực hiện tốt mục tiêu khai thác khoáng sản đi đôi với bảo vệ môi trường.

Cần có sự phối hợp chặt chẽ với các cơ quan Thuế, tài nguyên môi trường, cơ quan chuyên môn về bảo vệ môi trường… để quản lý, thu phí, đảm bảo công bằng về nghĩa vụ phí trong quá trình thực hiện.

Xây dựng, nâng cấp cơ sở dữ liệu về quản lý thu thuế tài nguyên để nắm bắt các thông tin về khai thác, kinh doanh tài nguyên, tác động đến môi trường do khai thác gây ra, để có những chính sách bảo vệ môi trường, bảo vệ và sử dụng nguồn tài nguyên một cách hiệu quả, phục vụ cho quá trình phát triển kinh tế đất nước.

Cần quy định nghĩa vụ khắc phục hậu quả do ô nhiễm môi trường đối với tổ chức, cá nhân gây ô nhiễm môi trường; đồng thời quy định các chế tài xử lý nghiêm minh các trường hợp khai thác khoáng sản gây ô nhiễm môi trường.

Ngọc Linh