Chỉ báo mới về sự dịch chuyển của logistics Việt Nam

Mở rộng logistics không chỉ phục vụ TMĐT nội địa mà còn là nền tảng để đẩy mạnh xuất khẩu qua kênh số. Nguồn: Internet.

Nhiều địa phương bứt tốc, phân tán mạng lưới kho vận

Shopee ghi nhận, so với cùng kỳ năm 2024, quý I/2025, các tỉnh như Bình Dương, Đà Nẵng và Nam Định có tốc độ tăng trưởng doanh số kho hàng tăng từ 20% đến gần 40%. Tín hiệu này cho thấy xu hướng mở rộng mạng lưới kho vận ra ngoài hai đầu cầu kinh tế lớn đang diễn ra mạnh mẽ.

Phân tích của Metric cho thấy, dù chỉ chiếm phần nhỏ trong tổng quy mô doanh số logistics nhưng các địa phương như Bình Dương, Đà Nẵng và Nam Định lại có tốc độ tăng trưởng doanh số kho hàng vượt trội.

Bình Dương với lợi thế gần TP.HCM và hạ tầng công nghiệp phát triển ngày càng thu hút nhiều doanh nghiệp TMĐT đặt kho bãi, trung tâm phân phối. Trong khi đó, Đà Nẵng trở thành điểm trung chuyển quan trọng tại miền Trung, còn Nam Định bất ngờ vươn lên với tỷ lệ tăng trưởng doanh số kho hàng cao so với mặt bằng chung.

Theo báo cáo của Ngân hàng thế giới, hiện nay, chi phí logistics của Việt Nam vẫn ở mức cao, chiếm khoảng 16,8% GDP, trong khi con số này ở Thái Lan chỉ khoảng 12%. Điều này ảnh hưởng lớn đến giá thành sản phẩm và sức cạnh tranh của doanh nghiệp TMĐT. Việc phân tán hệ thống kho bãi có thể giúp doanh nghiệp cắt giảm chi phí vận chuyển, đồng thời cải thiện chất lượng dịch vụ.

Tuy nhiên, theo số liệu thống kê của Shopee, trong quý I/2025, các kho hàng đặt tại Hà Nội và TP.HCM chiếm đến 81% tổng doanh số từ tất cả các kho nội địa, điều này cho thấy hai đầu cầu kinh tế vẫn giữ vai trò trung tâm đầu não trong vận hành TMĐT.

Cục TMĐT và Kinh tế số (Bộ Công Thương) ghi nhận, mạng lưới logistics tại Hà Nội và TP.HCM là hạt nhân quan trọng cho sự phát triển của TMĐT nhưng đồng thời cũng gây áp lực lớn về hạ tầng và tốc độ xử lý đơn hàng.

Báo cáo của Bộ Công Thương năm 2024 cho thấy, hơn 72% đơn hàng TMĐT trong cả nước được xử lý từ kho ở Hà Nội và TP.HCM, dẫn đến tình trạng ùn ứ hàng hóa trong cao điểm, kéo dài thời gian giao nhận.

Sự phụ thuộc quá lớn vào hai thành phố này đã bộc lộ nhiều hạn chế.

Vào các đợt cao điểm như lễ, tết hay mùa khuyến mại lớn, hệ thống logistics thường bị quá tải, ảnh hưởng đến tốc độ giao hàng và trải nghiệm người tiêu dùng TMĐT.

Như vậy, phân bổ lại mạng lưới kho vận là yêu cầu tất yếu để giảm áp lực cho các đô thị lớn, đồng thời rút ngắn thời gian giao nhận ở các tỉnh thành.

Hỗ trợ cấp phép kho vận tại các tỉnh có tiềm năng

Khi TMĐT phát triển theo chiều rộng, bài toán đặt ra không chỉ là tốc độ giao hàng mà còn là khả năng thích ứng phân bổ hàng hóa theo vùng.

“Sự phân tán mạng lưới kho vận sẽ là yếu tố quyết định tính cạnh tranh của TMĐT trong giai đoạn tới. Muốn giảm chi phí logistics - vốn đang ở mức 16 - 20% GDP thì không thể cứ dồn hết về hai đô thị lớn. Hạ tầng vùng, thủ tục thông quan nội địa và liên kết doanh nghiệp địa phương cần được tháo gỡ”, ông Nguyễn Ngọc Dũng, Chủ tịch Hiệp hội TMĐT Việt Nam (VECOM) nhấn mạnh.

Doanh số và sản lượng của các kho hàng Top tỉnh/thành phố có doanh số cáo nhất trong quý I/2025 và tăng trưởng so với cùng kỳ năm 2024. Nguồn: Metric.vn.

Theo đại diện của VECOM, sự chuyển dịch này là bước đi đúng hướng, giúp TMĐT tiếp cận sâu hơn đến người tiêu dùng khu vực ngoài đô thị, đồng thời giảm tải cho các trung tâm lớn. Việc phát triển kho hàng tại các địa phương là chiến lược quan trọng nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng ở mọi khu vực.

Thực tế cho thấy, thị trường TMĐT Việt Nam đang phát triển mạnh, với hàng chục triệu đơn hàng mỗi tháng. Sự phân bố lại mạng lưới logistics không chỉ là xu hướng mà còn là yêu cầu cấp thiết để đảm bảo tính bền vững. Tốc độ tăng trưởng nhanh của các tỉnh thành vệ tinh không chỉ giúp giảm tải cho Hà Nội và TP.HCM mà còn góp phần nâng cao hiệu quả phân phối, rút ngắn thời gian giao hàng và tối ưu chi phí vận hành.

Nhiều chuyên gia lĩnh vực logistics cũng cho rằng, việc mở rộng logistics không chỉ phục vụ TMĐT nội địa mà còn là nền tảng để đẩy mạnh xuất khẩu qua kênh số, nhất là khi các Hiệp định thương mại tự do tiếp tục mở ra thị trường rộng lớn.

Bên cạnh hai trung tâm lớn, các tỉnh, thành nếu được chú trọng đầu tư hạ tầng và công nghệ logistics sẽ tạo điều kiện để doanh nghiệp TMĐT mở rộng quy mô, nhất là ở khu vực nông thôn và miền núi.

Từ phía quản lý nhà nước, Cục TMĐT và Kinh tế số cho biết, cơ quan này đang phối hợp cùng các sàn TMĐT và địa phương để khuyến khích doanh nghiệp mở rộng mạng lưới phân phối, đồng thời hỗ trợ cấp phép kho vận tại các tỉnh có tiềm năng.

Bộ Công Thương cũng đang xây dựng đề án “Phát triển hệ thống logistics TMĐT vùng - miền đến năm 2030” nhằm khuyến khích đầu tư vào các khu logistics vệ tinh, đồng thời phối hợp với địa phương để quy hoạch quỹ đất và đơn giản hóa thủ tục hành chính.