Bổ sung nhiều quy định khuyến khích cung cấp thông tin phát hiện lãng phí

Công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí đã đạt được một số kết quả nhất định. Ảnh: ST

Ý thức về THTK, CLP có lúc, có nơi còn hình thức

Bộ Tài chính đang trình Chính phủ đề nghị xây dựng Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí (THTK, CLP) (sửa đổi).

Theo Bộ Tài chính, qua gần 10 năm thực hiện Luật THTK, CLP được Quốc hội khóa XIII thông qua ngày 26/11/2013, công tác THTK, CLP nhìn chung đã đạt được một số kết quả nhất định, tạo chuyển biến và nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành, các doanh nghiệp và nhân dân trên các mặt của đời sống kinh tế - xã hội, qua đó góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu, chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội, tài chính, ngân sách, huy động, quản lý và sử dụng có hiệu quả nguồn nhân lực, vật lực, tài lực cho phát triển kinh tế - xã hội…

Bộ Tài chính khẳng định, Luật THTK, CLP ngày càng phát huy vai trò trong việc định hướng, khuyến khích, nâng cao nhận thức của các cơ quan, tổ chức cũng như các cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và nhân dân thực hiện có hiệu quả công tác THTK, CLP, góp phần tăng cường hiệu quả huy động sử dụng các nguồn lực cho phát triển đất nước.

Tuy nhiên, cơ quan này đã chỉ rõ những vấn đề còn tồn tại, hạn chế trong các nội dung quy định của Luật THTK, CLP.

Bộ Tài chính cho biết, Luật THTK, CLP năm 2013 có quy định về phát hiện lãng phí và trách nhiệm xử lý thông tin phát hiện lãng phí đồng thời cũng có quy định liên quan đến khen thưởng đối với những người phát hiện, có thông tin phát hiện, ngăn chặn kịp thời không để lãng phí xảy ra. Tuy nhiên, thực tế triển khai cho thấy các quy định này là chưa đủ để khuyến khích người dân phát hiện, cung cấp thông tin về các vụ việc gây lãng phí.

Theo báo cáo của các bộ, ngành, địa phương, thời gian qua, việc thực hiện các quy định về khen thưởng đối với người phát hiện lãng phí còn hạn chế, nhiều bộ, ngành, địa phương chưa có trường hợp được khen thưởng về công tác THTK, CLP.

Trong công tác triển khai thi hành Luật, một số bộ, ngành, địa phương chưa thực sự tự giác trong việc xây dựng các giải pháp để triển khai việc THTK, CLP trong lĩnh vực, phạm vi được giao quản lý. Trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc thực hiện các biện pháp THTK, CLP có nơi, có lúc chưa được đề cao…

Bộ Tài chính cho rằng, nguyên nhân của tình trạng trên đến từ những biến động nhanh, khó lường, gây khó khăn cho khả năng phân tích, dự báo, khả năng cạnh tranh và tính tự chủ của nền kinh tế. Hơn nữa, nhận thức, ý thức về THTK, CLP có lúc, có nơi còn hình thức, chiếu lệ; chống lãng phí chưa được xác định là khâu trọng tâm, then chốt để có 7 giải pháp quyết liệt nên hiệu quả phòng chống lãng phí không đáp ứng được yêu cầu.

Cần cơ chế khuyến khích cung cấp thông tin phát hiện lãng phí

Tại Tờ trình trình Chính phủ về đề nghị xây dựng Luật THTK, CLP (sửa đổi), Bộ Tài chính đã đề xuất 5 nhóm chính sách thực hiện, gồm:

Hoàn thiện các quy định về phạm vi điều chỉnh của Luật THTK, CLP; hoàn thiện các quy định về khái niệm “tiết kiệm”, “lãng phí” làm cơ sở định hướng xây dựng các quy định có liên quan tại Luật; hoàn thiện các quy định để tạo cơ chế khuyến khích các cơ quan, tổ chức, cá nhân THTK, CLP; hoàn thiện các quy định về xử lý đối tổ chức cá nhân có hành vi vi phạm về THTK, CLP; hoàn thiện các quy định về xây dựng Chương trình THTK, CLP và báo cáo kết quả THTK, CLP.

Trong đó, đáng lưu ý là nhóm chính sách nhằm khuyến khích các cơ quan, tổ chức, đơn vị và đặc biệt là người lao động tham gia một cách có trách nhiệm vào việc THTK, CLP và cung cấp thông tin phát hiện lãng phí.

Về giải pháp thực hiện nhóm chính sách này, Bộ Tài chính chỉ rõ là cần xây dựng Luật sửa đổi kế thừa các quy định hiện hành về khen thưởng đối với trường hợp có giải pháp, sáng kiến trong THTK, CLP mang lại kết quả cụ thể. Bên cạnh đó, Luật sẽ bổ sung quy định khuyến khích cán bộ, công chức, cơ quan tổ chức, đơn vị THTK, CLP.

Cụ thể là, đối với cá nhân có giải pháp, sáng kiến trong THTK, CLP thì được khen thưởng. Ngoài các hình thức khen thưởng theo quy định của Luật Thi đua khen thưởng, mức khen thưởng căn cứ vào số kinh phí tiết kiệm được trong thực tế (có quy định mức tối đa). Quy định này đảm bảo phù hợp với quy định tại Luật Thi đua khen thưởng năm 2022.

Đối với các cơ quan, tổ chức, đơn vị được giao tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính theo quy định của pháp luật, được tự chủ trong việc quyết định phương án sử dụng kinh phí tiết kiệm được vào các mục đích như: bổ sung thu nhập tăng thêm cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động; chi khen thưởng và phúc lợi cho cán bộ, công chức, trong đó cho phép việc trích khen thưởng cho các cá nhân, tổ chức, đơn vị có giải pháp, sáng kiến trong THTK, CLP mang lại kết quả cụ thể từ nguồn kinh phí tiết kiệm được; bổ sung các Quỹ theo quy định của pháp luật.

Bộ Tài chính còn đề xuất bổ sung quy định khuyến khích các cá nhân cung cấp thông tin phát hiện lãng phí theo hướng cho phép trích để lại một phần số kinh phí do ngăn chặn được lãng phí khi được phát hiện và ngăn chặn kịp thời cho chính người cung cấp thông tin phát hiện lãng phí theo tỷ lệ % nhất định tính trên số tiền bị lãng phí đã ngăn chặn kịp thời nhưng có khống chế mức tối đa.

Ngoài ra, bổ sung quy định cho phép các bộ, ngành ban hành các chính sách khuyến khích khác theo hướng: ngoài các chính sách khuyến khích cụ thể tại Luật này, các luật chuyên ngành có thể quy định thêm các chính sách khác để khuyến khích các tổ chức, đơn vị, cá nhân tham gia THTK, CLP phù hợp với đặc thù của từng ngành, từng lĩnh vực.