Bộ Công Thương lên tiếng về lộ trình khí thải

Ông Nguyễn Phú Cường, Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ (Bộ Công Thương)

Một trong những nguyên nhân là do sự thiếu chủ động của DN và các bộ, ngành. Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc mới đây đã yêu cầu các bộ, ngành báo cáo kiểm điểm việc thực hiện các nhiệm vụ được giao theo QĐ 49.

Phóng viên Báo Hải quan đã trao đổi với ông Nguyễn Phú Cường, Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ (Bộ Công Thương). Mặc dù nội dung trả lời chưa đáp ứng được mong muốn song đây cũng là thông tin chính thức từ Bộ Công Thương về vấn đề này.

Thủ tướng đã quyết định không lùi lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải đối với ô tô, xe máy nhập khẩu mới từ ngày 1/1/2017 (theo QĐ 49). Xin ông cho biết những thuận lợi, khó khăn của Bộ Công Thương khi thực hiện lộ trình này? Việc đáp ứng về nhiên liệu, cơ sở hạ tầng đến nay được thực hiện ra sao? Các quy chuẩn kĩ thuật về nhiên liệu thuộc trách nhiệm quản lí của Bộ Công Thương đến nay đã ban hành chưa?

- Theo QĐ 49, từ ngày 1/1/2017, tiêu chuẩn mức khí thải cho các loại xe ô tô, xe mô tô 2 bánh có lắp động cơ nhiệt trên cả nước sẽ bao gồm mức 2, mức 3 và mức 4; từ ngày 1/1/2022 tiêu chuẩn mức khí thải cho các loại xe ô tô, xe mô tô 2 bánh có lắp động cơ nhiệt sẽ bao gồm mức 2, mức 3 và mức 5. Do vậy, nhiên liệu (gồm xăng và dầu diesel) cho các loại xe ô tô, xe mô tô 2 bánh có lắp động cơ nhiệt cũng bao gồm các mức tương ứng với tiêu chuẩn khí thải.

Xăng và dầu diesel mức 2 được sử dụng cho các loại xe ô tô, ô mô 2 bánh có lắp động cơ nhiệt đang lưu thông hiện nay: Xăng dầu mức 3, mức 4, mức 5 được sử dụng cho xe ô tô, mô tô 2 bánh có lắp động cơ nhiệt sản xuất, lắp ráp và NK mới theo lộ trình từ năm 2017.

Theo QĐ 49, Bộ Công Thương có trách nhiệm chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan đảm bảo sản xuất, NK và cung ứng nhiên liệu sử dụng cho xe cơ giới có chất lượng theo đúng quy chuẩn kĩ thuật quốc gia và theo đúng lộ trình được Bộ Khoa học và Công nghệ công bố.

Đến thời điểm hiện nay, nhiên liệu diesel đạt chất lượng mức 4 vẫn chưa có trên thị trường. (Nguồn: trích báo cáo 2627/BGTVT- MT của Bộ Giao thông vận tải gửi Thủ tướng Chính phủ ngày 14/3/2017).

Trong quá trình thực hiện, Bộ Công Thương có một số thuận lợi. Cụ thể, Bộ Công Thương nhận được sự chỉ đạo kịp thời của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cũng như sự vào cuộc tích cực của các bộ, ngành bằng các văn bản điều hành đối với việc quản lí chất lượng xăng dầu theo mức chất lượng tiêu chuẩn Euro 3, Euro 4, Euro 5 cũng như thực hiện lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải động cơ xe theo QĐ 49. Bên cạnh đó, các DN đầu mối đã tích cực nâng cao năng lực về kho chứa, vận chuyển, cung ứng trải rộng các địa bàn trên cả nước, đáp ứng yêu cầu tiêu dùng về nhiên liệu cho động cơ để thực hiện đúng lộ trình.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, chúng tôi cũng gặp nhiều khó khăn. Hiện nay, trên thị trường cả nước có 27 DN đầu mối kinh doanh xăng dầu với hơn 14.000 cửa hàng bán lẻ xăng dầu. Các loại nhiên liệu cung cấp cho xe cơ giới hiện nay có 3 loại xăng chủ yếu là RON 92, E5RON 92, RON 95 và 1 loại dầu diesel DO 0,005S theo tiêu chuẩn Euro 2.

Thực hiện QĐ 49, ngày 11/11/2016, Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành quy chuẩn kĩ thuật quốc gia QCVN 01;2015/BKHCN về xăng, nhiên liệu diesel và nhiên liệu sinh học ban hành kèm theo Thông tư số 22/2015/BKHCN-TT. Theo quy chuẩn này, trên thị trường có thể tồn tại 9 loại xăng không chì: RON90-II; RON92-II; RON95-II; RON92-III; RON95-III; RON98-III; RON92-IV; RON95-IV; RON98-IV (trước đây chỉ có 3 loại). Tương tự như vậy, chủng loại sản phẩm đối với xăng E5 và E10 và diesel cũng tăng lên thành gần 30 chủng loại sản phẩm để phục vụ cho 3 đối tượng chính là ô tô, xe máy, được sản xuất lắp ráp, NK trước và sau ngày 1/1/2017 và xăng dầu phục vụ các đối tượng khác (máy nông nghiệp, tàu thuyền…) gây khó khăn và bất khả thi cho các DN kinh doanh vì quá nhiều loại sản phẩm.

Về quy chuẩn nhiên liệu, thực hiện QĐ 49, Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành Quy chuẩn kĩ thuật quốc gia QCVN 01:2015/BKHCN về xăng, nhiên liệu diesel và nhiên liệu sinh học ban hành kèm theo Thông tư số 22/2015/BKHCN-TT.

Được biết, trước đó, Bộ Công Thương và các bộ, ngành khác đã có công văn xin lùi thời điểm thực hiện lộ trình áp dụng tiêu chuẩn Euro 4 với một số dòng xe. Vì sao lại phải lùi thưa ông?

- Để thực hiện nhiệm vụ được giao tại QĐ 49 là đảm bảo sản xuất, NK và cung ứng nhiên liệu sử dụng cho xe cơ giới có chất lượng theo đúng quy chuẩn kĩ thuật quốc gia và theo đúng lộ trình, theo chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng và tại công văn số 4370/VPCP-KTN, Bộ Công Thương đã chủ trì, phối hợp với các Bộ: Giao thông vận tải, Khoa học và Công nghệ, Tài chính; một số đầu mối sản xuất và kinh doanh xăng dầu như Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam, các hiệp hội và các đơn vị liên quan đánh giá việc thực hiện QĐ 49 tiến hành họp, thảo luận, đánh giá các phương án thực hiện lộ trình.

Bộ Công Thương đã tổng hợp các ý kiến của các bộ, ngành, DN, Văn phòng Chính phủ theo các nội dung: Về lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải đối với xe ô tô, xe mô tô 2 bánh sản xuất, lắp ráp và NK mới; về tình hình sản xuất và kinh doanh xăng dầu; về hiện trạng các loại xe ô tô, xe mô tô 2 bánh có lắp động cơ nhiệt đang lưu thông và sản xuất mới; về ảnh hưởng đến Dự án hỗ trợ chương trình biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh.

Từ các ý kiến góp ý, phân tích của các bộ, doanh nghiệp, hiệp hội, Bộ Công Thương đã tổng hợp và có công văn số 518/BCT-KHCN ngày 29/9/2016 báo cáo Thủ tướng Chính phủ tình hình thực hiện lộ trình và đề xuất các giải pháp thực hiện đảm bảo hài hòa mục tiêu bảo vệ môi trường, lợi ích của Nhà nước, DN sản xuất, kinh doanh xăng dầu, các DN sản xuất, NK ô tô, xe máy, đảm bảo việc sản xuất, NK và cung ứng nhiên liệu đáp ứng nhu cầu thực tế, cụ thể là thực hiện đúng QĐ 49, từ ngày 1/1 xăng dầu lưu thông trong nước duy trì ở mức 2, mức 3 và mức 4 (thực tế trên thị trường chỉ có mức 2 và mức 4- PV).

Ngày 7/1/2016, tại trụ sở Chính phủ, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đã chủ trì cuộc họp về thực hiện lộ trình và đã có Thông báo kết luận số 398/TB-VPCP, trong đó chỉ đạo việc sản xuất và kinh doanh NK xăng dầu từ năm 2017 chỉ áp dụng 2 mức chất lượng là Euro 2 và Euro 4 như kiến nghị của Bộ Công Thương.

Trong kết luận của Thủ tướng có yêu cầu các bộ, ngành, trong đó có Bộ Công Thương báo cáo kiểm điểm việc thực hiện các nhiệm vụ được giao trong QĐ 49. Vậy trách nhiệm của Bộ Công Thương đến đâu thưa ông?

- Bộ Công Thương đã nghiêm túc thực hiện nhiệm vụ được giao tại QĐ 49 và các văn bản điều hành của Chính phủ. Bộ Công Thương đã chỉ đạo các đầu mối kinh doanh xăng dầu trên cả nước thực hiện các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ để đưa xăng dầu mức 3, mức 4 lưu thông trên thị trường kịp thời.

Hiện nay, xăng mức 3, mức 4 đã được một số đầu mối kinh doanh xăng dầu (Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam) đưa ra lưu thông trên thị trường. Theo đó, từ ngày 23/1, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam đã bán xăng RON 95 mức 4 tại tất cả các tỉnh phía Bắc và TP. HCM và đã bán xăng RON 95 mức 3 tại các tỉnh còn lại trên cả nước. Các DN cũng đã chuẩn bị các điều kiện cần thiết để đảm bảo kinh doanh dầu diesel theo lộ trình trên phạm vi toàn quốc trước ngày 31/12/2017.

Bộ Công Thương cũng đã có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ số 2121/BCT-KHCN ngày 15/3 về việc báo cáo kiểm điểm thực hiện Quyết định số 49.

Xin cảm ơn ông!