Báo chí góp phần nâng cao hiệu quả thực thi quyền sở hữu trí tuệ

Quang cảnh buổi tọa đàm. Ảnh: H.Nụ

Ông Lê Ngọc Lâm, Phó Cục trưởng Cục SHTT cho biết, thời gian qua tình trạng xâm phạm sở hữu trí tuệ (SHTT), sản xuất, buôn bán hàng giả ở Việt Nam vẫn diễn ra phức tạp với nhiều thủ đoạn tinh vi. Các hành vi xâm phạm SHTT, sản xuất, buôn bán hàng giả diễn ra trong mọi lĩnh vực của nền kinh tế, ở cả khu vực sản xuất, chế biến, lưu thông và xuất nhập khẩu, xảy ra với mọi loại hàng hóa từ hàng tiêu dùng thông thường đến các loại hàng hóa có giá trị cao.

Hàng giả xâm phạm SHTT không chỉ được sản xuất trong nước mà còn được sản xuất ở nước ngoài sau đó đưa vào tiêu thụ trong nước bằng nhiều đường, cả chính ngạch và tiểu ngạch, trong đó chủ yếu nhập lậu thông qua biên giới với Trung Quốc. Tình trạng vi phạm bản quyền tác giả trong hầu hết các lĩnh vực vẫn diễn ra phức tạp. Các hành vi xâm phạm bản quyền như in sách lậu, sử dụng các tác phẩm âm nhạc, điện ảnh, ghi âm, ghi hình mà không trả tiền cho các chủ thể quyền tác giả, quyền liên quan… khá phổ biến. Vấn đề vi phạm bản quyền càng trở nên phức tạp hơn trong môi trường internet, vì tại đây người sử dụng dễ dàng thực hiện các hành vi sao chép và phổ biến trái phép.

Những năm gần đây công tác bảo vệ quyền SHTT được Đảng và Nhà nước rất quan tâm trên mọi khía cạnh như xác lập quyền, bảo vệ quyền, khuyến khích mọi đối tượng nghiên cứu sản xuất các sản phẩm trí tuệ có hàm lượng trí tuệ cao... Từ năm 2014, Việt Nam đã đẩy nhanh quá trình hoàn thiện hệ thống pháp luật, chính sách về SHTT nhằm phù hợp với thực tế trong nước và đáp ứng yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế, hoạt động quản lý Nhà nước cũng được triển khai liên tục và có hiệu quả. Việc phối hợp giữa triển khai “Chương trình phối hợp hành động phòng, chống xâm phạm quyền SHTT giai đoạn 2012-2015” giữa các bộ, ngành đã tạo hành lang pháp lý cho các cơ quan thực thi quyền sở hữu trí tuệ Việt Nam phối hợp xử lý tốt hơn với các hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả.

Phát biểu tại buổi tọa đàm, Cố vấn trưởng Dự án JICA cho rằng, việc nâng cao ý thức bảo vệ SHTT của người dân phải có thời gian kéo dài, bên cạnh đó, báo chí là người truyền đạt ý nghĩa công tác này đến người dân bằng ngôn ngữ dễ hiểu. Do đó, sự hợp tác của cơ quan báo chí trong thực thi quyền SHTT là rất quan trọng.

Theo thống kê của Bộ Khoa học và Công nghệ, giai đoạn 2012-2015, Thanh tra Bộ đã xử lý 485 vụ việc, xử phạt 332 trường hợp vi phạm, xử phạt trên 5 tỷ đồng liên quan đến hàng giả, xâm phạm quyền SHTT. 6 tháng năm 2016, Thanh tra Bộ cũng đã xử lý trên 50 vụ việc theo đề nghị của chủ thể quyền và cảnh sát kinh tế.

Số liệu từ Cục SHTT cho thấy, 6 tháng đầu năm 2016, đơn vị đã tiếp nhận 26707 đơn về bảo hộ quyền SHTT. Trong đó, bảo hộ về sáng chế là 2.399 đơn, kiểu dáng công nghiệp là 1.325, nhãn hiệu đăng ký quốc gia là 19.723 và nhẫn hiệu đăng ký quốc tế chỉ định VN là 3.016 đơn…

Cũng theo thống kê của Cục Quản lý thị trường, 6 tháng đầu năm, lực lượng Quản lý thị trường đã phát hiện và xử lý 925 vụ, xử phạt trên 5,5 tỷ đồng, trị giá hàng vi phạm trên 4,5 tỷ đồng về giả mạo nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý, bao bì; xử lý 222 vụ, phạt trên 734 triệu đồng, trị giá tang vật ước tính trên 5,3 tỷ đồng vi phạm giả về tem, nhãn bao bì hàng hóa và xử phạt 194 vụ, phạt trên 1,4 tỷ đồng, trị giá tang vật trên 1,6 tỷ đồng.

Trong giai đoạn 2010-2015, cơ quan Hải quan đã tiếp nhận và xử lý hơn 1.800 lượt đơn yêu cầu giám sát hải quan và bảo vệ quyền SHTT; tiếp nhận, xử lý và cập nhật thông tin liên quan đến khoảng 650 đối tượng quyền SHTT.

Ông Nguyễn Văn Bảy, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu và đào tạo (Cục SHTT) cho rằng, thời gian tới, bên cạnh việc nâng cao giải pháp hoàn thiện về hệ thống pháp luật, triển khai các biện pháp đấu tranh phòng chống tội phạm xâm phạm SHTT thì việc nâng cao ý thức của người tiêu dùng trong việc chống lại hàng giả, hàng nhái cần được coi là vấn đề trọng tâm. Do đó, vai trò công tác truyền thông đặc biệt quan trọng. Báo chí cần tuyên truyền sâu rộng cho người tiêu dùng hiểu về tác hại của việc xâm phạm quyền SHTT, quyền bảo hộ SHTT từ đó họ tự giác không tham gia mua hàng giả, vi phạm SHTT.