Xúc tiến thương mại vẫn vướng vì thiếu kinh phí

Nhiều loại nông sản sạch được các HTX giới thiệu tại diễn đàn. Ảnh: N.Hiền

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Trần Thanh Nam đánh giá hoạt động liên kết trong tiêu thụ nông sản hiện vẫn còn nhiều vướng mắc giữa hợp tác xã (HTX) với nông dân và giữa HTX với đơn vị tiêu thụ. Theo đó, hai nút thắt trong mối liên kết này chính là việc đảm bảo nguồn hàng chất lượng và sự chia sẻ lợi ích giữa HTX và doanh nghiệp.

Ông Nguyễn Anh Dũng, Chi cục trưởng Chi cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản vùng I cho hay cả nước hiện có 700 chuỗi cung ứng nông sản an toàn được kết nối giữa 50 tỉnh thành phố trên cả nước với các sản phẩm chủ yếu là rau, quả, chè, thịt và thuỷ sản các loại. Tuy nhiên, so với nhu cầu tiêu dùng, nông sản, thực phẩm an toàn vẫn chưa đa dạng về chủng loại, còn thiếu các địa chỉ cung ứng khiến người tiêu dùng chưa có cơ hội tiếp cận.

Đánh giá về công tác xúc tiến thương mại trong lĩnh vực nông nghiệp, ông Đào Văn Hồ, Giám đốc Trung tâm Xúc tiến thương mại Nông nghiệp, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho hay, những năm qua, công tác xúc tiến thương mại đã đóng góp cho tăng trưởng xuất khẩu của cả nước. Thông qua các chương trình xúc tiến thương mại, sự hiện diện của sản phẩm xuất khẩu Việt Nam tại các thị trường truyền thống như Mỹ, châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc… ngày càng được mở rộng. Ngoài ra, công tác xúc tiến thương mại cũng đạt được thành công trong việc đưa doanh nghiệp trở lại các thị trường truyền thống như Nga và các nước Đông Âu, tăng cường hoạt động tại thị trường Myanmar, Lào, các nước châu Phi…

Trong ngành nông nghiệp hiện đang duy trì hai nguồn cho hoạt động xúc tiến thương mại (XTTM). Thứ nhất, chương trình XTTM quốc gia do Bộ Công Thương chủ trì với 3 mục tiêu chính là định hướng xuất khẩu, XTTM thị trường trong nước và XTTM miền núi, biên giới, hải đảo. Qua đó đã hỗ trợ tích cực, hiệu quả việc xúc tiến xuất khẩu các mặt hàng nông sản, thực phẩm, thuỷ sản tại các thị trường xuất khẩu trọng điểm. Thứ hai là, các chương trình XTTM do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức được tập trung vào tháo gỡ rào cản, khó khăn trong XK, xúc tiến thị trường nội địa và tăng cường thông tin cho sản xuất và tiêu thụ sản phẩm.

Tuy nhiên, công tác XTTM thực tế vẫn chưa đạt được kết quả như mong đợi. Ông Đào Văn Hồ cho hay, một trong những nguyên nhân là do mức đầu tư cho các hoạt động XTTM tại Việt Nam rất hạn chế so với thế giới cũng như các nước trong khu vực. Theo nghiên cứu của Ngân hàng thế giới, kinh phí dành cho chương trình XTTM quốc gia của Việt Nam hiện nay tính trên kim ngạch xuất khẩu chỉ chiếm tỷ trọng 0,003%, trong khi mức trung bình của thế giới là 0,11%. Như vậy, tỷ trọng này của Việt Nam chỉ tương đương 1/30 tỷ trọng trung bình của toàn thế giới, bằng 1/4 so với Bangladesh và bằng 1/10 so với Thái Lan.

Thêm vào đó, thông tin dành cho doanh nghiệp thường rất hạn chế, đôi khi chỉ là những số liệu đơn thuần, thiếu sự phân tích. Nguyên nhân một phần là do vai trò cung cấp thông tin của thương vụ tại một số thị trường rất mờ nhạt, khiến doanh nghiệp khó nắm bắt được thông tin chính xác về thị trường.

Từ thực tế đó, các ý kiến tại diễn đàn cho rằng nhà nước cần hỗ trợ kinh phí nâng cao chất lượng, mở rộng quy mô, nâng cao tần suất tổ chức các chương trình XTTM theo hướng kết nối cung cầu, tiêu thụ sản phẩm tại các thị trường trong nước và tìm kiếm cơ hội xuất khẩu.

Nhà nước cũng cần tăng cường hỗ trợ kết nối cho doanh nghiệp liên kết xây dựng vùng nguyên liệu ổn định, thay đổi dần phương thức canh tác truyền thống, hướng tới các giống cây trồng có chất lượng.