Xuân về trên vùng đất "Rồng Tiên"

Cột mốc chủ quyền ở Lũng Pô, Lào Cai. (Ảnh: internet)

Đó là làng định cư Na Lốc và Cốc Phương, thuộc xã Bản Lầu, huyện Mường Khương và làng định cư Lũng Pô 1, Lũng Pô 2, thuộc xã A Mú Sung, huyện Bát Xát. Đây đều là làng của đồng bào Mông di cư theo kế hoạch sắp xếp lại dân cư của tỉnh, vừa giải quyết nước ăn, đất sản xuất cho người dân từ nơi khó nhăn nhất ở các xã vùng sâu của huyện Mường Khương xuống vùng thấp, giáp biên, trong đó có trên 30 hộ di chuyển ra khỏi huyện về định cư tại xã A Mú Sung, huyện Bát Xát.

Xuân về

Trở lại Lũng Pô sau một năm vào ngày giáp Tết, mới hơn 300 ngày mà ở đây cảnh sắc đã đổi thay rất nhiều. Ngoài những khu rừng nguyên sinh trên đỉnh Hoàng Liên, diện tích còn lại trên 3.000 ha của vùng đất ngã ba sông xưa bỏ hoang hoá, nay đã được phủ xanh bởi bạt ngàn cây chuối, dứa, chè và cao su. Nếu như Xuân Tân Mão 2011, tất cả hơn 60 hộ của hai thôn Lũng Pô 1 và Lũng Pô 2 đều thoát nghèo, thì Xuân Nhâm Thìn 2012 này đã có 40% số hộ khá và giàu. Riêng bản tái định cư Lũng Pô 2 chưa đầy 30 hộ dân, nhưng xuân này đã có trên 20 hộ giàu, hướng tới mục tiêu thoát nghèo bền vững và 100% số hộ gia đình đạt tiêu chuẩn văn hóa vào cuối năm 2012.

Lũng Pô theo truyền thuyết của dân địa phương là vùng đất "Rồng Tiên" (Lũng là Rồng, Pô là Tiên). Ngoài vẻ đẹp tự nhiên, các cụ xưa còn muốn nói tới truyền thống vẻ vang, dấu ấn lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước của ông cha ta từ ngàn xưa. Tuy nhiên, do địa lý xa xôi, giao thông đi lại khó khăn vùng đất Rông Tiên màu mỡ này trước đây chưa có điều kiện đầu tư phát triển. Năm 2006, tỉnh Lào Cai có chủ trương di dân từ một số xã khó khăn về nước ăn và đất sản xuất của huyện Mường Khương về Lũng Pô, Bát Xát để khai phá, định cư tại đây. Được sự tạo điều kiện giúp đỡ của cấp uỷ, chính quyền địa phương sở tại và các chiến sỹ biên phòng, bộ đội Đoàn kinh tế quốc phòng 345, chỉ trong thời gian ngắn những khó khăn về nhà ở, nước sinh hoạt giao thông đi lại đã được giải quyết. Có đất tốt, lại được những bàn tay cần cù chịu khó của người dân, kỹ thuật của bộ đội hướng dẫn những cây ngô, lúa giống mới ngay từ những ngày đầu đã phát triển xanh tốt bời bời cho mùa màng bội thu.

Thắng lợi một hai vụ đầu về năng suất và sản lượng lúa là bước đệm để các năm tiếp theo Lũng Pô phát triển trồng một số hoa màu và cây công nghiệp khác như chuối, dứa. Cũng đi từ hình thức "cầm tay chỉ việc" của Đoàn kinh tế quốc phòng 345 và người biết nhiều hướng dẫn người biết ít, chỉ sau 5 năm, hai làng định cư đã đi đầu về làm kinh tế trong xã A Mú Sung với bạt ngàn rừng chuối, dứa xe thu mua vào tận bản chở sản phẩm đi tiêu thụ. Chị Sùng Thị Mai nhớ lại, 7 năm trước gia đình chị và một số gia đình bà con như: Hầu Seo Chu, Lù Seo Nhà là những hộ đói, nay đã có mức thu từ chuối và dứa trên 30 triệu đồng/năm - điều mà hầu như không ai dám nghĩ nếu còn ở bản cũ trên Cao Sơn, Lùng Khấu Nhin (Mường Khương) như trước đây.

Đã mấy mùa xuân nay, đồng bào Lũng Pô có của ăn của để, đóng góp công ích xây dựng làng xóm văn hóa. Xuân Nhâm Thìn này là mùa xuân thứ 7 đồng bào Mông Lũng Pô đón Tết trên làng Tái định cư mới thật ấm áp và no đủ. Ma Seo Páo, người có thâm niên làm trưởng thôn, cũng là một trong số những người tiên phong vận động bà con đến khai phá, lập nghiệp trên vùng đất này tâm sự: "Có được cuộc sống như ngày hôm nay, bà con chúng tôi rất biết ơn Đảng, Nhà nước đã có chủ trương đúng và tạo mọi điều kiện đẻ bà con vươn lên thoát cảnh đói nghèo. Chúng tôi sẽ tiếp túc đóng góp công sức với địa phương xây dựng bản làng và xã vươn lên thành nông thôn mới vững vàng trên vùng đất biên cương này".

Chúng tôi đã tìm thấy mùa xuân trên đất này

Không nói thành lời điều đó, nhưng tiếp xúc với anh em Thào Diu, Thào Dìn và đông đảo bà con hai thôn Na Lốc, Cốc Phương thuộc xã Bản Lầu, huyện Mường Khương anh mắt nụ cười của các anh rạng rỡ sau vụ thu hoạch chuối và dứa bội thu đã nói lên điều này. Ở hai thôn tái định cư Na Lốc, Cốc Phương của đồng bào Mông, đến nay nhà nào cũng có từ 3-5 vạn gốc dứa. Do được chăm sóc đúng kỹ thuật, nên năm nào dứa ở đây được thương nhân Trung Quốc thu mua toàn bộ, thị trường rất ổn định. Năm 2011, giá dứa khá cao, mỗi ha dứa năng suất trung bình 20-22 tấn, với giá 4.500- 5.500đồng/kg, hộ trồng ít khoảng 1ha thì thu được 85-90 triệu đồng, hộ trồng nhiều như gia đình anh em họ Thào sẽ có mức thu gấp 3,4 lần như thế. Ông Đỗ Duy Phiên, Chủ tịch UBND xã Bản Lầu cho biết: Xã đã quy hoạch xây dựng thành những vùng trồng dứa chuối chuyên canh với diện tích dứa là 700ha, chuối là 300ha.

Cũng giống 2 thôn Lũng Pô ở A Mú Sung, hai thôn Na Lốc và Cốc Phương đều nằm giáp biên giới, là làng tái định cư của các hộ đồng bào Mông từ các xã vùng cao phía đông của Mường Khương về từ đầu năm 2000, đều là những hộ đặc biệt khó khăn, nhưng sẵn tinh thần lao động cần cù, khi gặp đất tốt, cơ chế chính sách đúng, có sự quan tâm động viên của cấp uỷ, chính quyền các cấp thì đồng bào không chỉ sớm ổn định cuộc sống mà còn vươn lên thoát nghèo, làm giàu nhanh chóng.

Na Lốc, Cốc Phương tiếng địa phương có nghĩa là "ruộng hoang, rừng rậm". Thế nhưng từ năm 2003, sau khi chính quyền địa phương có kế hoạch di dân về đây khai phá, chuyển đổi cơ cấu cây trồng dứa, chuối và mía thay cây lúa và cây ngô, vùng đất này đã cho nhiều của cải đưa nhiều phận đời khó khăn thoát nghèo. Sau khi đã giàu lên nhờ tròng và bán quả dứa, Ông Thào A Minh, thôn Cốc Phương kể: Từ năm 2006, gia đình ông trồng thử 2 nghìn cây chuối. Tính ra, mỗi buồng chuối cho thu nhập khoảng 250.000 đồng đến 300.000đ, cao gấp 5 lần so với trồng ngô và lúa. Thời gian tận dụng thu hoạch của cây chuối từ 3 năm, như vậy mỗi đợt trồng kéo dài thành 3 vụ, sau đó mới trồng đợt khác.

Xã Bản Lầu, huyện Mường Khương có hơn 1.400 hộ, chủ yếu là dân tộc Mông, Nùng, Giáy. Việc trồng dứa, chuối đã được người dân, chính quyền địa phương tin tưởng và đang trở thành hướng sản xuất hàng hoá đem lại hiệu quả kinh tế cao. Mỗi năm cho thu hoạch trên 10.000 tấn dưa, trên 5 ngàn tấn chuối xanh, Na Lốc, Cốc Phương có nguồn thu khoảng 65 tỷ đồng, bằng 1/2 giá trị sản lượng chuối, dứa cả huyện. Vậy nên đây chính là vùng đất đã đem lại mùa xuân đích thực cho những người cần cù lao động của làng định cư Na Lốc Cốc Phương.

Mùa Xuân đang đến rất gần. Đối với những làng tái định cư nơi biên giới, mùa xuân như đến sớm hơn từ niềm vui được mùa, an cư của đồng bào mình. Đây sẽ là bước đệm để bà con chuẩn bị bước vào một năm mới với nhiều việc làm tốt đẹp và thắng lợi to lớn hơn./.

Lục Văn Toán