Xuân độ lượng
“Đói ngày giỗ cha, no ba ngày Tết”, câu tục ngữ ấy vẫn hay ám ảnh tôi mỗi khi nôn nao nhìn cảnh người xe chộn rộn đón tất niên. Tết nhắc nhớ tôi về sự sum vầy, và tết cũng nhắc nhớ tôi về sự đủ đầy. Dù không phải sinh ra trong một gia đình giàu có, nhưng tuổi thơ tôi may mắn luôn được sống trong tình thương chan hòa. Tôi cảm nhận điều ấy rất rõ vào mỗi dịp Tết, khi đón lấy ánh mắt trìu mến của người này, khi đón lấy miếng bánh san sẻ của người kia. Tôi không hề ngoa ngôn khi cho rằng, hạnh phúc lớn nhất của ngày Tết là được chìa tay về phía những ai còn túng bấn. Bài học đó tôi thu lượm được từ thời nhỏ dại, và vẫn còn nguyên vẹn thanh âm xôn xao tận hôm nay.
Cái Tết ấy tôi lên 8 tuổi. Đất nước thời bao cấp chật vật trăm bề. Chiều muộn ngày cuối năm miền Trung hiu hiu rét. Khi tôi đang lui cui lau đôi dép của mình cho thật đẹp để sáng mùng một mang đi phố, thì thấy ông nội tôi có khách. Không phải câu chuyện tri giao lâu ngày gặp gỡ, mà người bạn cũ muốn nhờ ông nội tôi giúp đỡ. Cá tháng Giêng tiền tháng Chạp, hơn nữa ông nội tôi lớp con lớp cháu có dư dả gì đâu. Thế nhưng thương bạn bần hàn, ông nội tôi lấy một cặp bánh tét ra tặng bạn “cho ấm lòng ba ngày Tết”. Chỉ vậy thôi mà người bạn cũ rưng rưng. Ông nội tôi tiễn khách đến đầu ngõ và đau đáu trông theo bóng người liêu xiêu khuất nẻo. Cúng giao thừa, bà nội tôi phát hiện thiếu mất cặp bánh tét, ông nội tôi kể lại câu chuyện lúc chạng vạng rồi chẳng hiểu cao hứng thế nào lại đọc câu thơ “cổ mạch hàn phong cộng nhất nhân” như chưa hết ngậm ngùi cho hoàn cảnh của người bạn cũ. Tất nhiên, khi ấy tôi không hiểu ý nghĩa của câu thơ, nhưng càng lớn tôi càng thấm thía và ray rứt cho những số phận lầm lũi “con đường mòn gió lạnh bủa vây lấy một người” lúc mùa xuân trở về!
“Khôn ngoan đến cửa quan mới biết, giàu có ba mươi Tết mới hay”, tổ tiên đúc kết như vậy không phải khuyên hậu sinh khoe vàng khoe bạc mà nhằm kêu gọi sự quan tâm đến những người nghèo vào dịp Tết. Chật vật cơm áo ngày thường đã tủi thân, mà chật vật cơm áo ngày Tết còn tủi thân gấp bội. Trong sự vận động đi lên của xã hội, cộng đồng dần hình thành thói quen biết chăm lo cho người bất hạnh. Ngay cả trên truyền hình cũng xuất hiện nhiều chương trình hướng đến những cuộc đời hẩm hiu. Giữa những kênh giải trí nhộn nhịp trên màn ảnh nhỏ, tôi vẫn ưu tiên chọn “Ngôi nhà mơ ước” hay “Lục lạc vàng” mỗi khi ngồi trước ti vi với niềm tin phập phồng rằng, thêm một khán giả thì con số người theo dõi truyền hình sẽ cao hơn và nhà tài trợ sẽ hứng thú hơn trong cuộc nâng đỡ những người thua thiệt.
Đặc biệt, tuy nói ra hơi khó tin, tôi rất hồi hộp khi theo dõi những màn đấu giá trực tiếp trong chương trình truyền hình “Tết vì người nghèo” hoặc “Tết vì nông dân nghèo”. Dẫu bản thân không liên quan đến những kỷ vật được đấu giá, nhưng tôi vẫn háo hức lắng nghe số tiền nhích lên theo từng lệnh mua của “Mạnh Thường Quân”. Và khi chốt lại buổi đấu giá, tôi cứ lơ mơ nhẩm tính sẽ có bao nhiêu người nghèo được hưởng lợi. Rất có thể, nếu chia nhỏ ra, mỗi người nghèo chỉ nhận được vài cân đường hay dăm gói kẹo, nhưng những món quà đơn sơ kia như những làn nắng ấm mùa xuân ùa vào những mái nhà đang cô quạnh trong mùa đông lạnh lẽo. Tôi dám chắc, khi xem trực tiếp những màn đấu giá kỷ vật lên đến hàng tỷ đồng, chính người nghèo cũng không nghĩ họ sẽ được nhận lãnh bao nhiêu lợi ích, mà quan trọng là họ biết họ không bị cách ly sự phát triển của một đất nước đang từng ngày hội nhập và văn minh!
“Số cô chẳng giàu thì nghèo, ngày ba mươi Tết thịt treo trong nhà”, ca dao đùa chơi đấy mà nghiêm túc đấy! Mỹ tục thưởng Tết được hình thành như một văn hóa công sở cũng chỉ với mục đích duy nhất để người lao động có được miếng thịt treo trong nhà khi bước qua đêm trừ tịch linh thiêng. Ngày Tết cổ truyền của dân tộc tạo ra những khoảng tĩnh lặng quý giá để mọi người nghĩ đến nhau và trân trọng nhau. Cái phong bì lì xì mang theo mong ước của bậc cha ông sao cho cháu con lớn lên không phải vất vả ăn đong, không phải xuôi ngược vay mượn. Phúc lộc gửi theo cái phong bì đâu chỉ mừng tuổi cho trẻ em, mà còn thể hiện sự thông cảm giữa những người lớn.
Bạn bè cùng thế hệ với tôi, bây giờ dạt trôi mỗi người một ngả. Có người thành đạt chốn đô thị phồn hoa, có người vẫn lầm lũi mảnh ruộng nơi chôn nhau cắt rốn. Ngày Tết về quê, tôi lại hân hoan làm một người giao liên âm thầm. Công việc của tôi rất đơn giản, chuyển mấy cái phong bì của những người khá giả ở thành phố cho những người còn lam lũ ở cố hương gọi là “lì xì mấy cháu nhỏ” nhưng phải hoàn thành trước giờ… giao thừa. Ai cũng hiểu, người nghèo rất tự trọng và dễ tự ái. Đồng trang lứa, nếu thẳng thừng “tao giúp mày ăn Tết” không khéo sẽ gây tổn thương cho những người đang gieo neo thua thiệt. Người nhận phong bì, lúc ấy dẫu thay mặt con cảm ơn bạn, nhưng sáng mồng một lại nhắn tin: “Nhà tao có Tết hoành tráng nhờ món quà của tụi bây!”. Vậy thôi, không ai tỏ vẻ ban phát, không ai phải thấy ngại ngùng!
“Làm như ba ngày mùa để đâu cho hết, ăn như ba ngày Tết lấy gì mà ăn”, câu thành ngữ này hơn một lần thúc giục tôi suy nghĩ kỹ lưỡng về giá trị đồng tiền. Kinh tế càng thịnh vượng càng xuất hiện nhiều đại gia. Thế nhưng, người giàu chỉ đồng nghĩa với người sang khi biết mở lòng ra với những cuộc đời xung quanh. Những kẻ chỉ biết quẩn quanh kiếm tiền và đếm tiền sẽ khiến đồng tiền mang màu sắc lạnh lùng và ác nghiệt. Ngày Tết chúng ta biết chúc nhau phát tài, thì cũng biết minh oan cho đồng tiền. Lẽ nào người có nhiều tiền lại quên rằng họ đang có cơ hội để nuôi dưỡng sự hào hiệp cho chính mình giữa cuộc sống chộn rộn và dửng dưng? Ngày Tết của người giàu có vui sướng không, nếu phiên chợ cuối năm hay mâm cỗ tất niên vẫn chất đầy nỗi lo của người nghèo?
Ở đất nước chúng ta chưa có người giàu nào lên tiếng xin nộp thêm thuế cho ngân sách. Tuy nhiên, tôi đã thấy đây đó những người giàu biết cách chìa tay san sẻ gánh nặng áo cơm với cộng đồng. Chắc chắn có người đòi hỏi xã hội phải vinh danh hoạt động từ thiện của họ, đấy cũng là một quyền lợi chính đáng. Ngược lại có những người giàu khi đến với người nghèo thì họ vẫn tin nét đẹp của sự trắc ẩn luôn nghiêng về phía âm thầm và bền bỉ. Không cần phân định thái độ từ thiện nào cao vời thái độ từ thiện nào, tôi chỉ nắc nỏm một ý niệm: khi người giàu biết cách sử dụng những đồng tiền ân tình thì người nghèo sẽ không ai bị bỏ rơi trong không gian mầu nhiệm của ngày Tết cổ truyền dân tộc Việt Nam!
Những tờ lịch cuối cùng của năm cũ dần được gỡ đi trong niềm xao xuyến của mỗi người. Chiếc vé hồi hương đang bồi hồi run rẩy trên tay những người xa xứ. Chuyến xe chuyển bến, đoàn tàu rời ga, chở theo bao nhiêu khát vọng của người Việt về mùa xuân tương lai. Dẫu thực tế còn nhiều ngổn ngang, nhưng trong tôi luôn bồi đắp một tin yêu xanh thẳm rằng, mỗi dịp Tết lại giúp người Việt Nam được cùng chung nhịp đập trái tim nhân ái rộn ràng!
TP.HCM, xuân Quý Tỵ 2013
TUY HÒA
Tin liên quan
“Bắt trend” tăng giá trị
06:00 | 12/05/2024 Người quan sát
TPHCM là một trong 8 điểm đến thu hút du khách lưu lại lâu nhất châu Á
15:53 | 10/05/2024 Sự kiện - Vấn đề
Thông xe toàn tuyến cao tốc Diễn Châu - Bãi Vọt vào ngày 30/6
13:07 | 10/05/2024 Sự kiện - Vấn đề
Đưa quan hệ song phương Việt Nam-EU phát triển ngày càng sâu rộng
08:33 | 10/05/2024 Sự kiện - Vấn đề
Từng bước thí điểm thi tốt nghiệp THPT trên máy tính
08:18 | 10/05/2024 Sự kiện - Vấn đề
Ngộ độc thực phẩm
07:38 | 10/05/2024 Người quan sát
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh: Cải cách môi trường kinh doanh chỉ có điểm khởi đầu, không có điểm kết thúc
19:20 | 09/05/2024 Sự kiện - Vấn đề
Giá xăng dầu đồng loạt giảm, RON95-III giảm mạnh 1.411 đồng/lít
15:02 | 09/05/2024 Sự kiện - Vấn đề
PCI 2023: Quảng Ninh tiếp tục đứng đầu, TPHCM đứng yên, Hà Nội giảm 8 bậc
14:12 | 09/05/2024 Sự kiện - Vấn đề
Giảm hạn ngạch Giấy phép khai thác thủy sản
13:50 | 09/05/2024 Sự kiện - Vấn đề
Cảnh báo mạo danh cơ quan bảo hiểm xã hội yêu cầu cập nhật VssID
13:42 | 08/05/2024 Sự kiện - Vấn đề
Trả giá đắt vì xâm hại loài rùa
08:11 | 08/05/2024 Người quan sát
Xuất hiện lỗ hổng trong an toàn lao động
07:50 | 08/05/2024 Sự kiện - Vấn đề
Vấn đề Bạn quan tâm
Tin mới
Quản lý tuân thủ thuế trong nền kinh tế số
Những thông tin hấp dẫn trên Tạp chí Hải quan số 39 phát hành ngày 14/5/2024
Khởi công nhà máy may xuất khẩu tại Lào Cai
Audi Q8 SUV mới được "chốt" giá từ 4,1 tỷ đồng
Mở thêm chi nhánh tại Thủy Nguyên, HDBank góp động lực cùng mục tiêu lớn của Hải Phòng
LONGFORM: Hệ sinh thái Tài chính số- Lấy dữ liệu làm tài nguyên, lấy giải pháp đột phá làm nền tảng
16:55 | 16/04/2024 Megastory/Longform
Infographics: Quá trình công tác của tân Phó Cục trưởng Hải quan Khánh Hòa Nguyễn Văn Cường
22:04 | 05/04/2024 Infographics
Infographics: Quá trình công tác của tân Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Đinh Ngọc Thắng
13:54 | 27/03/2024 Infographics
Infographics: Quá trình công tác của tân Cục trưởng Cục Hải quan Quảng Nam Dương Xuân Sinh
09:44 | 02/03/2024 Infographics
Ngành Hải quan: Thu ngân sách tháng 4 tăng 4,5% so với tháng 3
10:24 | 05/05/2024 Hải quan