Thổ Nhĩ Kỳ-NATO: Mâu thuẫn nhưng chẳng thể chia ly

Quan hệ NATO – Thổ Nhĩ Kỳ đã leo thang căng thẳng trong năm 2019

	Tổng tham mưu trưởng quân đội Nga cảnh báo về xung đột lớn với NATO
	Tính toán thực sự của Macron khi cởi mở với Nga, nói NATO “chết não”
	NATO lung lay trước những rạn nứt

Mặc dù Tổng thống Recep Tayyip Erdogan cuối cùng cũng ký vào tuyên bố chung của hội nghị, nhưng người Thổ tiếp tục gây cản trở cho việc thông qua kế hoạch quân sự cho Ba Lan cho đến khi phương Tây đồng ý đưa tổ chức Các đơn vị bảo vệ nhân dân người Kurd (YPG) vào danh sách khủng bố.

Thổ Nhĩ Kỳ đã lên tiếng than phiền về sự ủng hộ của phương Tây đối với YPG và các tay súng người Kurd ở Syria trong những năm qua. Ông Erdogan cũng nhiều lần đe dọa mở cửa cho 3,6 triệu người Syria tị nạn đang ở Thổ Nhĩ Kỳ rời khỏi nước này và tràn vào châu Âu nếu NATO và Liên minh châu Âu (EU) không thống nhất với Ankara về vấn đề người Kurd ở Syria.

Mỹ và châu Âu cũng ngày càng có nhiều bất bình đối với Ankara, bao gồm việc Thổ Nhĩ Kỳ mua hệ thống phòng thủ tên lửa S-400 của Nga; không mạnh tay với các nhóm vũ trang Hồi giáo cực đoan tại Syria; và hoạt động thăm dò dầu mỏ và khí đốt phi pháp trong lãnh hải của Cộng hòa Síp tại Đông Địa Trung Hải. Hệ quả là Washington đã đình chỉ việc Thổ Nhĩ Kỳ tham gia dự án phát triển máy bay tấn công F-35. Lãnh đạo châu Âu công khai thảo luận về việc có nên đình chỉ tư cách thành viên của Thổ Nhĩ Kỳ trong NATO hay không sau chiến dịch quân sự của Ankara tại Syria hồi tháng 10. Trước đó, EU đã trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ hồi tháng 7 vì nước này có các hoạt động khoan thăm dò tại Địa Trung Hải.

Mặc dù bối cảnh khá bi quan nhưng sự chia tay hoàn toàn giữa Thổ Nhĩ Kỳ và NATO là không có khả năng. Phương Tây cần tiếp cận các căn cứ quân sự tại Thổ Nhĩ Kỳ để thúc đẩy mục tiêu địa chính trị đối trọng với Nga và Iran. Hai bên cũng tham gia nhiều hoạt động chia sẻ thông tin tình báo, từ chống khủng bố cho đến các nỗ lực chống nổi dậy tại Afghanistan và nhiều nơi khác.

Về phần mình, Thổ Nhĩ Kỳ cũng hưởng lợi lớn từ cơ chế chia sẻ tin tình báo của phương Tây, kiến thức về quân sự và những tiêu chuẩn tương tác của NATO. Các công ty quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ có thể mất hàng tỷ USD trong các hợp đồng hiện nay và tương lai nếu Ankara rời khỏi quỹ đạo của NATO. Ngoài ra, phương Tây cho phép Ankara gia tăng tối đa vị thế địa chính trị và thực hiện chính sách kép tại khu vực bất ổn và nguy hiểm nhất thế giới.

Trong một dấu hiệu tích cực, Tuyên bố London của NATO sau hội nghị vừa qua đã cam kết xử lý các thách thức trên. Tuy nhiên, Thổ Nhĩ Kỳ và NATO nên âm thầm tự xử lý những bất đồng hiện nay thay vì phơi bày ra công chúng.