Thách thức về di cư

Đoàn người di cư Honduras đổ về “miền đất hứa” Mỹ.

Đa phần ghi nhận các trường hợp thiệt mạng hoặc mất tích (28.854 người) trên tuyến Địa Trung Hải, tiếp đến là châu Phi và châu Á.

IOM nhấn mạnh 2023 là năm nguy hiểm nhất đối với người di cư trong thập kỷ vừa qua. Do có rất ít tuyến đường di cư an toàn và được quản lý tốt, hàng trăm nghìn người vẫn chọn đi qua những tuyến đường bất hợp pháp bất chấp những điều kiện thiếu an toàn. Vượt biển Địa Trung Hải là tuyến có nhiều người thiệt mạng nhất, với khoảng 3.129 người bỏ mạng hoặc mất tích trong năm 2023. Hơn 50% số người di cư thiệt mạng trong năm 2023 do đuối nước, 9% vì tai nạn giao thông và 7% vì bạo lực.

Theo Cơ quan bảo vệ biên giới và bờ biển châu Âu (Frontex), 380.000 người đã vượt biên trái phép qua biên giới của Liên minh châu Âu (EU) trong năm 2023, tăng 17% so với năm 2022 và là mức cao nhất kể từ năm 2016. Hơn 40% số người vượt biên trái phép chọn tuyến đường vượt Trung Địa Trung Hải, chủ yếu khởi hành từ Tunisia và vào châu Âu qua Italy - tăng 49% so với năm 2022. Khoảng 26% số người vượt biên trái phép chọn tuyến Tây Balkan để đến châu Âu và số người chọn tuyến đường qua Đông Địa Trung Hải chiếm 16%.

Theo IOM, di cư bất hợp pháp đã đạt đến mức độ “chưa từng có”, trở thành vấn đề nan giải của nhiều quốc gia và khu vực, tiếp tục đặt ra thách thức không nhỏ với thế giới trong năm 2024.

Riêng tại Anh, trong 3 tháng đầu năm 2024, số liệu sơ bộ cho thấy số người di cư vượt biên trái phép từ Pháp vào Anh qua eo biển Manche cao nhất so với cùng kỳ từ trước đến nay.

Ủy ban Cứu trợ quốc tế (IRC) cảnh báo hàng nghìn người có thể rời khỏi Ecuador và Haiti trong năm 2024 do khủng hoảng nhân đạo, bạo lực leo thang, ảnh hưởng của biến đổi khí hậu và tình trạng nghèo đói ngày càng gia tăng. Theo cơ quan di cư Panama, năm 2023, hơn 57.000 người Ecuador và 46.000 người Haiti đã vượt qua khu rừng rậm nguy hiểm Darien, biên giới tự nhiên giữa Colombia và Panama, để tiến về phương Bắc. Con số này đã vượt xa “kỷ lục buồn” ghi nhận năm 2022. Theo IRC, cuộc khủng hoảng ở Haiti và Ecuador đang tạo ra “hiệu ứng domino” tại Mỹ Latinh.

Trước những thách thức của vấn nạn người di cư, các quốc gia thành viên Tổ chức Bảo vệ và Tìm giải pháp cho người di cư khu vực (MIRPS) - gồm Panama, Mexico, Belize, Costa Rica, El Salvador, Guatemala và Honduras - ngày 24/1/2024 đã thống nhất trong việc tìm kiếm giải pháp tối ưu nhằm giải quyết tận gốc vấn đề người di cư. MIRPS nhất trí thông qua “Tuyên bố Panama”, trong đó cam kết nỗ lực và tiếp tục hợp tác chặt chẽ để giải quyết cuộc khủng hoảng di cư. MIRPS là một cơ chế để triển khai Hiệp ước Toàn cầu về người tị nạn (GCR), góp phần thúc đẩy hợp tác khu vực và chia sẻ trách nhiệm tìm kiếm giải pháp lâu dài cho cuộc khủng hoảng di cư giữa các quốc gia bị ảnh hưởng. Về phần mình, Cao ủy Liên hợp quốc về người tị nạn (UNHCR) khẳng định sẵn sàng hợp tác với các nước để đạt được kết quả tích cực trong vấn đề di cư.

Theo IOM, 281 triệu người di cư quốc tế tạo ra 9,4% GDP toàn cầu. Nếu quản lý tốt vấn đề di cư, đây sẽ là động lực có khả năng thúc đẩy các kết quả phát triển, góp phần thích ứng với biến đổi khí hậu và thúc đẩy một tương lai an toàn hơn, hòa bình hơn, bền vững, thịnh vượng và công bằng hơn.