Châu Âu đối mặt với bóng ma khủng hoảng di cư mới

	‘Hành trình’ Afghanistan của 4 đời Tổng thống Mỹ
	Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc họp phiên đặc biệt về Afghanistan
	Nguyên nhân “bóng ma” Covid-19 trở lại châu Á

Người dân Afghanistan chầu chực tại sân bay Kabul để chờ được giải cứu.

Trên thực tế, không phải EU mà chính Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đã đứng ra điều phối các hoạt động giải cứu tại thủ đô Afghanistan. Tổng Thư ký NATO Jens Stoltenberg cho biết: “Các nước đồng minh đang làm việc không mệt mỏi để duy trì hoạt động tại sân bay Kabul. Khoảng 800 người làm việc cho NATO vẫn đảm bảo các chức năng quan trọng, bao gồm không lưu, quản lý nhiên liệu và thông tin liên lạc bên cạnh các binh sĩ Mỹ, Thổ Nhĩ Kỳ, Anh, Pháp và những nước khác có mặt tại đó”. Tuy nhiên, vẫn còn câu hỏi đặt ra cho số phận của những nhân viên người Afghanistan còn kẹt lại "Vương quốc Hồi giáo Afghanistan" - như những chủ nhân mới tại Kabul đã đổi tên - và của những người muốn chạy trốn khỏi nơi này. Tất nhiên, mọi ánh mắt đều đổ dồn về Brussels và nhìn chung, người ta đều được nghe những giọng điệu ủng hộ.

Trong một tuyên bố chung với 40 quốc gia khác, đã có 25 thành viên EU bày tỏ sự "sẵn sàng giúp đỡ" người dân Afghanistan, những người "xứng đáng được sống trong an toàn, an ninh và phẩm giá". Tuy nhiên, báo chí EU khẳng định thông điệp này "không phải là lời mời người dân Afghanistan đến với châu Âu". Thực chất nó không che đậy được nỗi lo sợ trong tâm can các nước châu Âu: lo sợ nguy cơ tái diễn một cuộc khủng hoảng di cư có thể xảy ra trong tương lai cận kề.

Nước Pháp cho rằng "bối cảnh cực kỳ tồi tệ ở Kabul đòi hỏi phải có sự phối hợp của châu Âu", đồng thời nhấn mạnh các nước phải có "trách nhiệm lường trước các làn sóng di cư có thể xảy ra". Rõ ràng châu Âu từ chối để xảy ra tình trạng tương tự như năm 2015-2016, khi 2,6 triệu người Syria và Iraq tìm cách tị nạn ở châu Âu.

Chuyên gia thuộc Viện quan hệ quốc tế Pháp (IFRI) Mathieu Tardis nhận định nỗi sợ hãi của EU phần nhiều là do các thành viên không thể thống nhất với nhau trong vấn đề cải cách chính sách tị nạn và di cư của liên minh, cũng như chưa thể điều chỉnh khả năng tiếp nhận của mình. Hơn nữa, những chia rẽ năm 2016 vẫn chưa được giải quyết và không ai muốn khơi lại vấn đề này.

Vì vậy, không quốc gia nào muốn mở biên giới. Điều này đặc biệt đúng đối với các quốc gia thuộc tuyến đầu phải bất đắc dĩ nghênh đón những dòng người di cư. Bộ trưởng Bộ Di trú Hy Lạp Notis Mitarachi đã kêu gọi EU cần đưa ra một chính sách ứng phó chung và tuyên bố thẳng thừng: “Chúng tôi sẽ không và không thể là cửa ngõ vào châu Âu cho những người tị nạn và di cư cố tìm cách đến EU”.

Tuy vậy, vẫn có những ý kiến khẳng định cánh cửa đón tiếp không đóng lại hoàn toàn đối với những người di cư. Thủ tướng Đức Angela Merkel cho biết: “Trong lần thứ hai, chúng tôi có thể suy nghĩ xem liệu những người đặc biệt dễ bị tổn thương có thể đến châu Âu một cách có kiểm soát và có sự hỗ trợ hay không”.

Brussels hy vọng sẽ thuyết phục được các quốc gia thành viên tăng số địa điểm tái định cư cho những người Afghanistan đang tìm kiếm sự bảo vệ của quốc tế. Tuy nhiên, trọng tâm hiện nay là tiến hành các hoạt động trợ giúp dưới hình thức viện trợ nhân đạo. Mục đích là trước tiên phải đưa sự hỗ trợ này đến được Afghanistan, trong khi EU kêu gọi Taliban cho phép tiếp cận các nhân viên cứu trợ bản địa. Và trên hết, hoạt động hỗ trợ cũng phải được đưa đến các quốc gia láng giềng sẽ chào đón người tị nạn, đặc biệt là Iran, Pakistan và Thổ Nhĩ Kỳ.

Tuy nhiên, ngoài lời nói, cho đến nay vẫn chưa có bất cứ quyết định chính thức nào được đưa ra.