 |
| Giá cà phê XK bình quân trong quý đầu tiên của năm đạt 1.692 USD/tấn, giảm 2,8% so với cùng kỳ năm 2019. Ảnh: N.Thanh |
 | Thủ tướng chỉ đạo tháo gỡ khó khăn cho xuất khẩu gạo |
| Người lao động cùng doanh nghiệp chia sẻ khó khăn |
| Đơn hàng giảm mạnh, doanh nghiệp cá tra đang nỗ lực vượt qua khó khăn |
Giá thấp nhất trong 10 năm
Báo cáo của Bộ NN&PTNT cho thấy, 3 tháng đầu năm nay, khối lượng và giá trị XK cà phê của Việt Nam lần lượt đạt 474 nghìn tấn và 801 triệu USD, giảm 3% về khối lượng và giảm 5,6% về giá trị so với cùng kỳ năm 2019. Đến hết ngày 15/3, Đức, Mỹ và Ý tiếp tục là ba thị trường tiêu thụ cà phê lớn nhất của Việt Nam với thị phần lần lượt là 15,1% (121,29 triệu USD), 10% (80,62 triệu USD) và 9,5% (76,91 triệu USD).
So với nhiều mặt hàng nông sản tỷ USD khác, mức độ sụt giảm của XK cà phê những tháng đầu năm nay được đánh giá tương đối khiêm tốn. Ông Phan Xuân Thắng, Chủ tịch HĐTV Tổng công ty Cà phê Việt Nam – Công ty TNHH MTV, kiêm Phó Chủ tịch Hiệp Cà phê – Ca cao Việt Nam nhận định, đó là bởi các DN thực hiện nốt các đơn hàng từ cuối năm 2019, XK chưa bị ảnh hưởng quá nhiều. Tuy nhiên, ông Thắng cũng nhấn mạnh, dù XK đi nhiều song hiệu quả mà DN thu lại chưa tương xứng bởi giá cà phê XK thấp. Hầu hết DN chấp nhận chịu lỗ để giữ uy tín với đối tác.
Tại thị trường nội địa, Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NN&PTNT) thông tin, trong tháng 3, thị trường cà phê biến động giảm cùng xu hướng thị trường thế giới. So với tháng 2/2020, giá cà phê vối nhân xô các tỉnh Tây Nguyên giảm 600 – 800 đ/kg xuống mức 30.500 – 30.700 đ/kg. So với cuối năm 2019, giá cà phê vối nhân xô các tỉnh Tây Nguyên giảm 1.600 – 2.100 đ/kg.
Đáng chú ý, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) đánh giá, cuối tháng 3, giá cà phê Robusta trong nước đã giảm xuống mức thấp kỷ lục trong vòng 10 năm. Điển hình như ngày 30/3, giá cà phê giảm từ 4,8 - 5,7% so với ngày 29/2, xuống còn 29.500 đ/kg tại huyện Di Linh, tỉnh Lâm Đồng và 30.000 đ/kg tại huyện Cư M’gar, tỉnh Đắk Lắk. Tại cảng khu vực TP HCM, giá cà phê Robusta loại R1 giảm 4,9% so với ngày 29/2, xuống mức 31.300 đ/kg. Giá thấp khiến người trồng cà phê hạn chế bán ra, DN thiếu nguồn cung cho XK.
Khó khăn đỉnh điểm trong quý II
Trong quý I/2020, dịch Covid-19 chưa tác động quá nhiều tới XK cà phê của Việt Nam. Tuy nhiên dự báo trong quý II cũng như thời gian xa hơn đến hết năm nay, khó khăn sẽ tăng lên đáng kể.
Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NN&PTNT) phân tích: Hiện nay, thị trường tiêu thụ cà phê giảm, sức mua yếu do dịch Covid-19 diễn ra chủ yếu tại các vùng tiêu thụ chính. Bên cạnh đó, chính phủ nhiều nước trong đó có châu Âu và Mỹ đã có lệnh cấm hoạt động mua bán phục vụ cà phê trực tiếp, nhiều chuỗi/hàng quán đóng cửa là một thiệt hại lớn cho ngành cà phê, nhất là người trồng. Tại Mỹ, chuỗi cửa hàng cà phê Starbucks đã tuyên bố đóng cửa vô thời hạn một số địa điểm rang xay tại nhiều bang ở Mỹ trong cuối tháng 3 vừa qua.
Ông Phan Xuân Thắng đánh giá, chuỗi các cửa hàng cà phê, nhà hàng là kênh tiêu thụ lớn nhất hiện nay. Thay vì ký hợp đồng mới, hiện các nhà rang xay đang tăng cường sử dụng hàng tồn kho trước đó. Điều này liên luỵ đến toàn hệ thống sản xuất, XK. Hợp đồng mua bán của các DN cà phê cũng bị thu hẹp lại khá nhiều.
“Lượng tiêu thụ của các chuỗi quán cà phê trên thế giới chỉ còn ở mức khoảng 20% so với bình thường. DN tôi hiện cũng đang rất khó khăn trong việc chào hàng với đối tác. Trong quý II, ngành cà phê Việt Nam có thể sẽ phải chịu thiệt hại rất lớn. Tôi lo ngại sẽ xảy ra một cuộc biến động giá rất mạnh trong giai đoạn này khi lượng tiêu thụ hạn chế”, ông Thắng nói.
Một số chuyên gia dự báo, hoạt động XNK đình trệ khắp nơi do dịch bệnh gia tăng đã buộc nhiều cảng giao nhận hàng hóa phải đóng cửa sẽ khiến giá cà phê chưa thể phục hồi nhanh chóng. Dù vậy, nếu nhìn về dài hơi hơn, Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản nhận định, trong bối cảnh hạn hán và giá cả thấp, nông dân nhiều nơi trên thế giới trong đó có cả Việt Nam chuyển đổi sang các cây trồng khác kéo theo sản lượng giảm. Đây sẽ là một trong những yếu tố giúp hỗ trợ giá cà phê trong thời gian tới do lo ngại nguồn cung tạm thời bị gián đoạn.
Ông Thắng cũng đưa ra cái nhìn bớt bi quan khi cho rằng: “Nếu ngành cà phê nỗ lực vượt qua khó khăn trong năm 2020, bước sang 2021 sẽ là năm tăng trưởng đột phá. Đó là bởi nhu cầu được dự báo tăng mạnh khi các sự kiện văn hoá, thể thao lớn trên thế giới đồng loạt tổ chức trở lại sau dịch bệnh”.
Thanh Nguyễn
