 |
| Cho vay ngang hàng được quản lý tốt sẽ giúp ích để cung ứng vốn cho người dân, doanh nghiệp. |
Khó vay “dưới chuẩn”
Theo NHNN, P2P Lending là loại hình dịch vụ trên nền tảng ứng dụng công nghệ số để kết nối trực tiếp người đi vay với người cho vay mà không thông qua trung gian tài chính như tổ chức tín dụng... Vì thế, vào đầu tháng 6, NHNN đã đưa ra lấy ý kiến dự thảo bộ hồ sơ lập đề nghị xây dựng nghị định về cơ chế thử nghiệm công nghệ tài chính (Fintech), trong đó có P2P Lending trong hoạt động ngân hàng để trình Thủ tướng.
Hiện trên cả nước có khoảng 40 công ty hoạt động trong lĩnh vực P2P Lending… Chuyên gia tài chính – ngân hàng, TS. Nguyễn Trí Hiếu cho rằng P2P Lending ở nước ta mới chỉ ở giai đoạn phát triển sơ khai, nhưng trong thời gian nền kinh tế gặp nhiều khó khăn sau dịch Covid-19, P2P Lending có tác dụng rất lớn trong việc cung ứng vốn cho người dân và doanh nghiệp, tăng khả năng tiêu dùng nội địa.
Hiện nay 98% trên tổng số doanh nghiệp trong nước là doanh nghiệp nhỏ và vừa, dù lượng dư nợ tín dụng chỉ chiếm khoảng 18% nhưng vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc đóng góp vào tăng trưởng kinh tế, giải quyết an sinh xã hội. Nhưng do hệ thống tài chính kế toán chưa chuẩn mực, thiếu tài sản thế chấp, ngại thủ tục nên khó có thể vay vốn “đúng chuẩn”. Chính vì thế, nhu cầu được vay vốn “dưới chuẩn” của các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa là rất lớn.
Thực tế cho thấy, với người vay vốn, P2P Lending có thể đáp ứng số vốn nhanh chóng lên đến 1 tỷ đồng mà không yêu cầu tài sản thế chấp, thủ tục đơn giản, thời gian giải ngân vốn nhanh do được sự hỗ trợ của công nghệ hiện đại sẽ giúp các doanh nghiệp vay vốn dễ dàng kết nối với bên cho vay. Vì thế, các chuyên gia đều nhận định, P2P Lending được quản lý tốt sẽ trở thành địa chỉ vay vốn bổ sung cho hệ thống ngân hàng và các kênh dẫn vốn khác tại Việt Nam, càng quan trọng hơn trong bối cảnh nguồn vốn đang quá lệ thuộc vào hệ thống ngân hàng.
Hơn nữa, ngành ngân hàng vẫn đang đặt ra nhiều “chuẩn” cho các doanh nghiệp khi vay vốn, như phải có lịch sử vay vốn tốt, xếp hạng tín nhiệm tốt hoặc phải có tài sản đảm bảo...
Ông Nguyễn Đình Vinh, Phó Tổng giám đốc Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam (VietinBank) từng chia sẻ, ngân hàng là một loại hình doanh nghiệp đặc biệt, ngân hàng cũng đi vay vốn từ dân cư và doanh nghiệp, nên phải đảm bảo an toàn nguồn vốn vay của mình, đảm bảo khả năng trả nợ cả gốc và lãi nên không thể hạ chuẩn tín dụng. Đồng tình với quan điểm này, Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cũng cho hay, với tình hình nền kinh tế còn nhiều khó khăn do dịch Covid-19, việc hạ chuẩn cho vay sẽ khiến tổ chức tín dụng đối mặt nguy cơ bất ổn trở lại như trước đây.
Khó cho quản lý
Xét về cơ chế hoạt động, P2P Lending hấp dẫn nhiều nhà đầu tư nhờ đặc tính dễ dàng, chỉ yêu cầu số vốn tối thiểu thông thường từ 10 triệu đồng, lãi suất linh hoạt tuỳ kỳ hạn và có thể lên đến 15-20%/năm. Tuy nhiên, việc quản lý hình thức này hiện đang gặp nhiều trở ngại, do rất dễ biến tướng theo các dạng như “tín dụng đen”.
Theo NHNN, các cơ quan quản lý đang gặp phải nhiều thách thức mới trong công tác quản lý nhà nước với sự xuất hiện của các công ty cung ứng giải pháp Fintech hoạt động trong các lĩnh vực P2P Lending, các mô hình thanh toán mới, chuyển tiền xuyên biên giới… Trong khi đó, hoạt động của các công ty này hiện nay hầu hết đều chưa có quy định pháp lý cụ thể, do đó những rủi ro phát sinh chưa được kiểm soát đầy đủ. NHNN cho rằng, Việt Nam cần sớm có một khuôn khổ cơ chế thử nghiệm có kiểm soát cho hoạt động Fintech nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo, hạn chế cạnh tranh không lành mạnh, ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật…
Chính vì hiểu được nhu cầu của thị trường, hiện có hàng loạt các công ty, trang web cung cấp dịch vụ cho vay, nhưng lại biến tướng với nhiều chiêu trò tiêu cực. Gần đây, Công an TP HCM đã tiến hành điều tra đường dây cho vay nặng lãi, “tín dụng đen” và đòi nợ thuê liên quan đến Công ty TNHH Cashwagon và Công ty THHH Lendtech. Theo điều tra, Công ty TNHH Cashwagon tiếp nhận, thẩm định hồ sơ vay qua trang web www.cashwagon.vn hoặc ứng dụng Cashwagon trên các ứng dụng của điện thoại di động và chấp thuận cho khách hàng vay với các khoản tiền từ 500.000 đến 10 triệu đồng, nhưng lại đưa ra lãi suất cao cùng hành vi “khủng bố” khi khách hàng chưa trả nợ đúng hạn.
Về vấn đề này, TS. Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, do hạ tầng công nghệ còn yếu, hoạt động lừa đảo, gian lẫn vẫn hoành hành chưa kiểm soát triệt để nên chúng ta không thể “vội vã”. Do đó, phương án thí điểm P2P Lending với dự kiến đưa loại hình kinh doanh này vào nhóm ngành nghề kinh doanh có điều kiện cần sớm được ban hành. Theo các chuyên gia, để hoạt động này được triển khai đúng hướng, trước mắt, các công ty P2P Lending cần mở rộng dịch vụ tư vấn khách hàng, trở thành một kênh kết nối trong các trường hợp giải quyết tranh chấp, bao gồm hỗ trợ việc thu hồi nợ, cơ cấu lại nợ và những biện pháp pháp lý như kiện tụng. Ngoài ra, các cơ quan quản lý cũng cần phải tăng cường công tác tuyên truyền, nhằm nâng cao hiểu biết của người dân về hoạt động vay vốn cũng như những nguy cơ tiềm ẩn từ mô hình cho vay P2P Lending.
Minh Chi
