Pakistan không còn mặn mà với Trung Quốc trong hợp tác kinh tế?
Thủ tướng Pakistan Imran Khan (bên trái) bắt tay Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Ảnh: Latestly. |
Một thuở chào đón và tung hô
Kể từ khi công bố đại dự án Hành lang Kinh tế Trung Quốc-Pakistan (CPEC) trị giá nhiều tỷ USD, các quan chức Pakistan đã rất phấn chấn về thành công tiềm năng của dự án. Truyền thông chính thống của Pakistan ngày đêm cập nhật tin bài về CPEC. Doanh nhân, nhà báo, và du khách từ khắp nơi trên đất nước Pakistan bắt đầu viếng thăm Gwadar, một thành phố cảng ở tỉnh Balochistan (tây nam Pakistan) – trung tâm của dự án CPEC.
CPEC được công bố vào năm 2015 trong nhiệm kỳ của Thủ tướng Nawaz Sharif. Chính phủ ông Sharif rất tự hào về đại dự án này, cho tới khi ông Sharif bị mất chức vào giữa năm 2017. Trong những ngày tháng cuối cùng ông Sharif còn làm thủ tướng, dự án CPEC là số một. Nếu một nhà báo hoặc tờ báo nào mà xuất bản nội dung nào đó phê phán CPEC thì họ sẽ bị gán tội chống phát triển và thậm chí có thể là kẻ phản bội. Báo chí và các kênh truyền hình Pakistan đã đề cao các khía cạnh tích cực của CPEC đến mức độ khủng khiếp.
Trong nhiều năm, sự tham gia của Trung Quốc vào các vấn đề Pakistan tăng lên mạnh mẽ. Về phía Pakistan, một số người trong giới doanh nghiệp vẫn lo lắng về sự đầu tư của Trung Quốc trong khi số khác thì lưỡng lự trước việc Islamabad trượt quá sâu vào quỹ đạo của Bắc Kinh. Về phía Trung Quốc, họ cũng có một số dè dặt về Pakistan, đặc biệt là liên quan đến nguy cơ tham nhũng trong các dự án CPEC. Thời kỳ còn chính quyền của ông Sharif, Islamabad có thái độ nhượng bộ với Bắc Kinh trong vấn đề CPEC.
Shezad Baloch, một nhà báo làm nghiên cứu sinh tiến sĩ ở Mỹ, cho rằng Pakistan đang trải qua một cuộc khủng hoảng kinh tế và chính trị nghiêm trọng. “Đất nước này không có sự lựa chọn nào khác ngoài việc bảo vệ các lợi ích của Trung Quốc trong khu vực và chấp nhận bất cứ thứ gì mà họ đưa ra để đền đáp... Đó là lý do chúng ta thấy rằng không có thảo luận nào về CPEC cả”.
Trong quá khứ, Shezad tiếc rằng không có đưa tin độc lập về các dự án CPEC và về Gwadar. Ông nói: “Trong các năm gần đây, các nhà báo được phép tới thăm Gwadar đều là người của các cơ quan truyền thông nhà nước thuộc Trung Quốc hoặc Pakistan. Đây là cách mà Trung Quốc xử lý vấn đề truyền thông”.
Pakistan thời kỳ Thủ tướng mới Imran Khan
Không như người tiền nhiệm Sharif, đương kim Thủ tướng Pakistan Imran Khan và chính phủ của ông có vẻ ít bận tâm tới các dự án CPEC hoặc cũng có thể phía Trung Quốc đã cảnh báo họ đáng kể về tình trạng tham nhũng quanh các dự án này. Kể từ khi ông Khan nhậm chức, bàn tán về CPEC cũng như việc thảo luận về Trung Quốc đã giảm cường độ. Có vẻ như các nhà hoạch định chính sách của Pakistan đang tập trung vào cải thiện quan hệ với Mỹ.
Các nhà phân tích độc lập có quan điểm rằng Pakistan không thể vì Trung Quốc mà làm phật lòng Mỹ được. Với việc Pakistan ngày càng phụ thuộc vào Trung Quốc, Mỹ và Ấn Độ đã xích lại gần nhau hơn. Cả Mỹ và Trung Quốc đều quan trọng đối với Pakistan, và Islamabad cần tìm cách cân bằng cả hai. Ấn Độ có lẽ muốn Pakistan sẽ bị chia rẽ giữa 2 đối tác này.
Trung Quốc đã đầu tư mạnh vào Pakistan nhưng lại ít chú ý đến các mối quan ngại an ninh hơn hẳn các nhà đầu tư phương Tây. Hơn nữa, sức khỏe kinh tế tổng thể của Pakistan có vẻ chỉ là ưu tiên ở mức độ thấp đối với Trung Quốc.
Một số nhà phân tích nói rằng Pakistan đã cố gắng mở rộng cơ sở đầu tư của mình và tránh đặt tất cả trứng của mình vào chiếc giỏ Trung Quốc. Tuy nhiên, một số nhà phê bình lại nhìn nhận vấn đề này theo cách khác. Theo họ, các cáo buộc về nạn tham nhũng đã khiến các quan chức Trung Quốc khó chịu và chính phía Trung Quốc là bên chủ động giảm tốc độ của các dự án CPEC. Phía Trung Quốc cũng theo dõi gắt gao các hạn chế mà Quỹ Tiền tệ Quốc tệ (IMF) áp lên Pakistan liên quan đến Hành lang kinh tế CPEC. IMF lớn tiếng cảnh báo rằng Pakistan không thể thanh toán các khoản nợ CPEC bằng các khoản cho vay của IMF.
Hành lang Kinh tế Trung Quốc-Pakistan đã bị giảm xung lực
Michael Kugelman, phó giám đốc chương trình châu Á kiêm học giả cao cấp về Nam Á tại Trung tâm Wilson, không nghĩ rằng CPEC đã bị gác lại. Nhưng ông này có nói thêm rằng hàng lang này chắc chắn đã đánh mất xung lực.
Phát biểu với The Diplomat, Kugelman cho biết: “Mọi thứ hiện giờ không còn công khai nhiều như trước. Chúng ta không còn nghe thấy nhiều thông báo về các dự án mới và các dự án được hoàn thành”.
Theo Kugelman, có một yếu tố quan trọng ở đây là Islamabad đang ngày càng do dự trong việc tiếp nhận các dự án có rủi ro mắc nợ nặng. Pakistan đang trải qua một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng và kéo dài liên quan đến việc cân đối các khoản thanh toán, và nước này không thể chịu thêm các khoản nợ vào ngay lúc này.
Kugelman cho rằng Pakistan cần tập trung vào kế hoạch thắt lưng buộc bụng như gói giải cứu mới nhất của IMF đang được triển khai.
Kugelman nhấn mạnh thêm rằng nói thế không có nghĩa là đánh giá thấp cam kết của Islamabad tiếp tục theo đuổi CPEC. Ông lập luận: “Dù sao Trung Quốc vẫn là một đồng minh quan trọng, và các dự án này ít nhất có tiềm năng mang lại các kết quả tích cực như cung cấp thêm việc làm, cơ sở hạ tầng tốt hơn, và thêm an ninh năng lượng. Đây vẫn là một cơ hội lớn mà Pakistan sẽ không muốn bỏ phí. Điều thay đổi vào lúc này là Islamabad có vẻ muốn tận dụng cơ hội này theo một cách thức thận trọng và chậm rãi hơn so với trước đây”.
Trên thực tế, một số dự án trong Hành lang Kinh tế Trung Quốc-Pakistan đã tạm ngừng lại.
Có nhiều lý do giải thích tình trạng treo các dự án trong CPEC, trong đó có tình trạng thiếu hụt tài chính mà chính phủ Pakistan đang đối mặt và việc bên chính quyền lo sợ sự kiểm tra từ phía Cục Kiểm toán Quốc gia của Pakistan.
Trong khi đó phía Trung Quốc cũng theo dõi sát sao tình hình ở Pakistan. Các mối quan ngại của họ đã trở nên phức tạp hơn. Trong quá khứ, Trung Quốc sẽ công bố các khoản hoàn nợ trước khi một dự án CPEC khởi động. Ngày nay, Bắc Kinh có vẻ muốn đợi chờ dự án bắt đầu đã rồi mới tung vốn ra.
Tin liên quan
16 nhóm hàng nhập khẩu tỷ đô trong quý đầu năm
10:09 | 26/04/2024 Xuất nhập khẩu
1,4 tấn cocaine trong container hàng hóa
15:31 | 26/04/2024 Hải quan thế giới
Yếu tố chi phối thị trường bất động sản châu Á
13:13 | 26/04/2024 Nhìn ra thế giới
Tổng thống Nga có kế hoạch thăm Trung Quốc thúc đẩy mối quan hệ song phương
09:06 | 26/04/2024 Nhìn ra thế giới
Pháp: Châu Âu cần xây dựng chiến lược phòng thủ mạnh hơn, bớt lệ thuộc vào Mỹ
09:05 | 26/04/2024 Nhìn ra thế giới
Nút thắt quan trọng của ngành vận tải toàn cầu
08:08 | 26/04/2024 Nhìn ra thế giới
Ngân hàng Trung ương Thái Lan có thể can thiệp để ổn định đồng baht
09:11 | 25/04/2024 Nhìn ra thế giới
Kinh tế Đức tiếp tục phát đi tín hiệu phục hồi
09:10 | 25/04/2024 Nhìn ra thế giới
Hải quan Malaysia thu giữ 87,8 kg ma túy trong quý I/2024
14:25 | 24/04/2024 Hải quan thế giới
Liên minh châu Âu cấm hàng hóa được sản xuất bằng lao động cưỡng bức
08:35 | 24/04/2024 Nhìn ra thế giới
Cuba và Liên minh châu Âu thảo luận về hợp tác và năng lượng tái tạo
08:34 | 24/04/2024 Nhìn ra thế giới
Đằng sau sự suy yếu của các đồng tiền châu Á
07:54 | 24/04/2024 Nhìn ra thế giới
Nga mời tất cả các nước tham gia dự án tạo hành lang giao thông Bắc-Nam
08:56 | 23/04/2024 Nhìn ra thế giới
Kinh tế Nhật Bản đối mặt nhiều chông gai
08:11 | 23/04/2024 Nhìn ra thế giới
Vấn đề Bạn quan tâm
Tin mới
Ban Chấp hành TW Đảng đồng ý để đồng chí Vương Đình Huệ thôi giữ các chức vụ
Khơi mở tiềm năng xuất khẩu nông sản vùng Tây Nguyên
Đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế nhờ nhà máy thông minh
TP Hồ Chí Minh có đầy đủ yếu tố để phát triển và làm chủ ngành công nghệ AI
Tăng sức cạnh tranh, chống hàng giả từ truy xuất nguồn gốc hàng hoá
LONGFORM: Hệ sinh thái Tài chính số- Lấy dữ liệu làm tài nguyên, lấy giải pháp đột phá làm nền tảng
16:55 | 16/04/2024 Megastory/Longform
Infographics: Quá trình công tác của tân Phó Cục trưởng Hải quan Khánh Hòa Nguyễn Văn Cường
22:04 | 05/04/2024 Infographics
Infographics: Quá trình công tác của tân Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Đinh Ngọc Thắng
13:54 | 27/03/2024 Infographics
Infographics: Quá trình công tác của tân Cục trưởng Cục Hải quan Quảng Nam Dương Xuân Sinh
09:44 | 02/03/2024 Infographics
Infographics: Quá trình công tác của tân Phó Trưởng Ban Cải cách, hiện đại hóa hải quan Đặng Thanh Dũng
14:53 | 28/02/2024 Infographics