Nhiều lưu ý cho doanh nghiệp khi xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc

Thủy sản XK sang Trung Quốc được kỳ vọng tăng cao trong năm nay

Thị trường tiềm năng

Chia sẻ tại Diễn đàn trực tuyến "Thúc đẩy thương mại nông sản, thủy sản và sản phẩm thủy sản giữa Việt Nam - Trung Quốc" được tổ chức mới đây, ông Nguyễn Hoài Nam, Phó Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, giai đoạn 2018 - 2022, thương mại thủy sản Việt Nam - Trung Quốc đã tăng trưởng mạnh nhất trong các thị trường chính. Từ vị trí số 3, Trung Quốc đã vươn lên thành thị trường nhập khẩu (NK) thủy sản lớn thứ 2 của Việt Nam sau Hoa Kỳ.

Theo ông Nam, từ 2018-2022, các sản phẩm thủy sản của Việt Nam XK sang Trung Quốc nhiều nhất gồm cá tra, tôm, cá các loại (cá cơm, cá hồi, chả cá, cá bò..), mực, bạch tuộc, cua ghẹ, giáp xác. Trong đó, cá tra là sản phẩm được Trung Quốc nhập khẩu nhiều nhất, chiếm tỷ trọng 40-50%. Tôm là sản phẩm được NK nhiều thứ hai, chiếm tỷ trọng 33-38%. Tăng trưởng XK tôm sang Trung Quốc ghi nhận cao hơn cá tra, chủ yếu là tăng tôm chân trắng và tôm hùm. Cá các loại chiếm 10-16%, tăng hơn 2 lần sau 5 năm. Mực, bạch tuộc chiếm 2-5%, chủ yếu là mực khô, sấy và đông lạnh. Đặc biệt, cua ghẹ và giáp xác khác tăng 16 lần sau 5 năm, tăng mạnh 3 năm gần đây.

Top 7 sản phẩm NK nhiều nhất vào Trung Quốc gồm: tôm, cua, cá hồi, mực, cá minh thái, cá tuyết, cá tra. Trong đó, tôm NK nhiều nhất vào Trung Quốc chiếm 24% khối lượng, 41% giá trị trong tổng NK thủy sản của Trung Quốc. Sản phẩm thủy sản đông lạnh chiếm 93% khối lượng và 89% giá trị nhập khẩu.

Từ những tiềm năng, thuận lợi đó, ông Nguyễn Hoài Nam đã đưa ra đề xuất phía Việt Nam cần tăng cường xúc tiến thương mại, giao thương giữa các doanh nghiệp với các địa phương Trung Quốc.

“Đồng thời, cũng cần hỗ trợ, thúc đẩy tiến độ duyệt hồ sơ cho các doanh nghiệp đăng ký xuất khẩu thủy sản vào Trung Quốc. Đặc biệt, các cơ quan cần cập nhật, cung cấp thông tin về nhu cầu, quy định của thị trường và các địa phương của Trung Quốc cho doanh nghiệp Việt Nam”, ông Nam kiến nghị.

Lưu ý đăng ký gia hạn XK sang Trung Quốc

Về tình hình xuất khẩu và đăng ký doanh nghiệp thủy sản xuất khẩu vào Trung Quốc, đại diện Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) thông tin, đăng ký xuất khẩu sản phẩm thủy sản được thực hiện hoàn toàn trên Hệ thống thương mại một cửa (CIFER) của Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC).

Cơ sở đăng ký xuất khẩu sản phẩm thủy sản sống như tôm sú, tôm thẻ chân trắng, cua, tôm hùm sống cần được cơ quan quản lý thẩm định, chứng nhận điều kiện đảm bảo an toàn thực phẩm theo quy định của Việt Nam và Trung Quốc. Các cơ sở nuôi, cơ sở bao gói cần phải được cơ quan quản lý nông lâm thủy sản địa phương kiểm tra, chứng nhận điều kiện an toàn thực phẩm, điều kiện vệ sinh thú y và được cấp mã số.

Đại diện Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường cũng nêu một số khó khăn, vướng mắc và lưu ý trong đăng ký xuất khẩu thủy sản vào Trung Quốc. Theo đó, việc xử lý, phê duyệt hồ sơ đăng ký trên CIFER và phê duyệt hồ sơ đăng ký bổ sung cơ sở bao gói thủy sản sống của phía Trung Quốc thường chậm. Phía Trung Quốc cũng chậm phản hồi đối với hồ sơ đăng ký bổ sung sản phẩm của phía Việt Nam.

Trong đó, một số doanh nghiệp chưa kịp thời bố trí nguồn lực để triển khai việc đăng ký trên CIFER, đặc biệt là đăng ký gia hạn. Trong thời hạn từ 3-6 tháng trước khi hết thời hạn đăng ký, DN phải nộp hồ sơ gia hạn đăng ký trên CIFER.

Chính vì thế các doanh nghiệp khẩn trương thực hiện đăng ký gia hạn theo quy định của GACC để không ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu, hạn chế các ách tắc thương mại.

Các doanh nghiệp cũng cần lưu ý, thủy sản muốn XK sang Trung Quốc thì doanh nghiệp phải có tên trong danh sách 805 doanh nghiệp đã được phía Trung Quốc cấp. Nếu không, doanh nghiệp phải bổ sung hồ sơ và chờ cấp phép. Hiện Trung Quốc cấp 128 mã sản phẩm liên quan tới thủy sản; khi thực hiện XK, doanh nghiệp kiểm tra kỹ hồ sơ, đặc biệt là HS code, nhằm đảm bảo tương thích trước khi thông quan.