Nhập siêu từ Trung Quốc ảnh hưởng tiêu cực đến kinh tế Việt Nam
Số liệu thống kê từ Tổng cục Hải quan, 11 tháng năm 2014, Việt Nam nhập siêu 26 tỷ USD từ Trung Quốc (xuất khẩu đạt 13,5 tỷ USD, trong khi nhập khẩu là 39,5 tỷ USD).
Nếu duy trì ở mức này, hết năm 2014, mức nhập siêu từ Trung Quốc có thể chạm hoặc vượt mốc 27 tỷ USD (ước tính của Tổng cục Hải quan). Tức là tăng hơn 3 tỷ USD so với mức nhập siêu cả năm 2013 và là mức cao nhất so với các năm trở lại đây.
Đáng lưu ý, mức thâm hụt thương mại ngày càng lớn này chủ yếu nằm ở nhóm ngành, lĩnh vực nguyên vật liệu và thiết bị của Trung Quốc. 7 mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc đạt trên 1 tỷ USD đều thuộc nhóm hàng này như: Xăng dầu các loại, vải các loại, sắt thép, máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện, điện thoại các loại và linh kiện, máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng khác; nguyên phụ liệu dệt may, da giày.
Bà Phạm Bích Ngọc, Viện Kinh tế Việt Nam nhìn nhận, Trung Quốc là nước xuất khẩu lớn thứ 5 của Việt Nam nhưng lại là thị trường nhập khẩu đứng đầu của Việt Nam. “Nhập siêu của Việt Nam không phải từ khu vực có trình độ công nghệ cao, công nghệ nguồn để có thể thay đổi cơ cấu kinh tế theo hướng hiện đại mà ảnh hưởng tiêu cực đến kinh tế Việt Nam”, bà Ngọc nói.
Trả lời cho câu hỏi “tại sao Việt Nam lại thâm hụt với Trung Quốc nhiều vậy?”, bà Ngọc cho rằng, Việt Nam và Trung Quốc có quan hệ thương mại theo chiều dọc (Bắc – Nam) chủ yếu xuất khẩu thô, nông sản nhiệt đới còn nhập khẩu chủ công nghệ, thiết bị máy móc cho sản xuất công nghiệp đặc biệt là nguyên liệu phục vụ các ngành hàng xuất khẩu như da giày, dệt may, điện tử…
Còn các nước trong khu vực ASEAN như Thái Lan, Malaysia, Philippines lại xuất siêu sang Trung Quốc là do quan hệ thương mại có tính chất theo chiều ngang, cùng nhập và xuất các mặt hàng tương tự chủ yếu là mặt hàng công nghiệp.
Phân tích về chính sách giúp các nước thặng dư thương mại với Trung Quốc, bà Ngọc cho hay, với Singapore, chiến lược công nghiệp hóa là định hướng xuất khẩu nhưng với mục đích nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế để tăng cường xuất khẩu, tập trung phát triển các mặt hàng xuất khẩu sử dụng vốn, kỹ thuật có hàm lượng công nghệ cao, giá trị gia tăng cao lọc dầu, đóng tàu, mặt hàng điện tử...
Còn Thái Lan dùng chính sách nhập khẩu 2 "gọng kìm", tức là một mặt tự do trao đổi hàng hóa nhập khẩu để phục vụ xuất khẩu nhưng một mặt hạn chế hàng hóa nhập khẩu phục vụ tiêu dùng trong nước, đặc biệt là hàng hóa xa xỉ.
Như vậy, các nước thặng dư thương mại với Trung Quốc đều có sự điều chỉnh chính sách để tăng tỷ lệ nhập khẩu công nghệ máy móc và giảm tỷ lệ nhập khẩu nguyên liệu, chủ động phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ cho sản xuất, thay thế nhập khẩu bằng các biện pháp ưu tiên, kết hợp linh hoạt giữa xuất khẩu và nhập khẩu, chỉ mở rộng nhập khẩu khi xuất khẩu được cải thiện.
Trong khi đó, chính sách của Việt Nam còn ưu đãi như Quyết định 254/2006/QĐ-TTg quản lý hoạt động thương mại biên giới với các nước có chung biên giới (cư dân biên giới được mua hàng miễn thuế 2 triệu đồng/ngày). Như vậy, mỗi tháng một cư dân biên giới cần tới 60 triệu đồng cho hàng hóa. Đây là điều không thực tế bởi có nghiên cứu cho thấy cư dân biên giới Việt - Trung thực tế chỉ cần sang mua sắm của nhau mỗi tuần một lần.
Trên thực tế, việc cho phép mua 2 triệu đồng/ngày khiến nhiều đầu nậu có cơ hội tập kết hàng, thậm chí có trường hợp nhập cả container rồi nói do nhiều người mua...
Nhập siêu của Việt Nam từ Trung Quốc cũng xuất phát từ mô hình tăng trưởng của Việt Nam. Theo đó, mô hình tăng trưởng theo chiều rộng không còn phù hợp làm cho nền kinh tế Việt Nam yếu kém. Giá trị gia tăng thấp của khu vực xuất khẩu cộng với sự mất giá của đồng tiền, trong khi cầu nội địa tăng làm cho thâm hụt thương mại ngày càng nghiêm trọng.
Việc theo đuổi mô hình tăng trưởng theo chiều rộng khiến Việt Nam chưa chú trọng tới phát triển khoa học công nghệ. “Càng nhập siêu công nghệ trung bình càng khó có khả năng cạnh tranh và chúng ta lại tiếp tục nhập siêu”, bà Ngọc phân tích.
Thêm nữa, công nghiệp hỗ trợ yếu kém khiến cho Việt Nam nhập khẩu nhiều hơn nữa nguyên liệu đầu vào cho sản xuất và làm cho con số nhập siêu từ Trung Quốc ngày càng tăng.
Muốn giảm nhập siêu từ Trung Quốc, theo bà Ngọc, Chính phủ cần có chính sách điều chỉnh cơ cấu xuất nhập khẩu, chú trọng nhập khẩu cạnh tranh; xây dựng tiêu chuẩn về hàng nhập khẩu; quản lý chặt tiểu ngạch; hạn chế nhập khẩu máy móc, thiết bị cũ, lạc hậu; phát triển công nghiệp hỗ trợ; hạn chế nhập khẩu các mặt hàng xa xỉ, hàng tiêu dùng...
Tin liên quan
Xuất khẩu gỗ và sản phẩm khả năng cán đích 16 tỷ USD
14:57 | 05/11/2024 Xuất nhập khẩu
Giảm chi phí logistics: Giải pháp cạnh tranh, thu hút hàng hóa xuất nhập khẩu
08:49 | 05/11/2024 Kinh tế
Chính sách về thuỷ sản chưa sát thực tế, lo doanh nghiệp xuất khẩu bế tắc
20:15 | 04/11/2024 Kinh tế
Đại biểu Quốc hội đề nghị gỡ khó cho điều nhập khẩu, cải thiện hạ tầng cho xuất khẩu
16:23 | 04/11/2024 Kinh tế
Giá căn hộ chung tại Hà Nội tiếp tục tăng ở cả dự án mới và cũ
15:30 | 04/11/2024 Kinh tế
Xuất nhập khẩu 10 tháng đạt gần 650 tỷ USD
15:29 | 04/11/2024 Xuất nhập khẩu
Xuất khẩu nông sản đòi hỏi sự linh hoạt của doanh nghiệp
08:43 | 04/11/2024 Kinh tế
The Trinity Forum 2024: Cơ hội cho ngành hàng không và thương mại bán lẻ Việt Nam
20:43 | 03/11/2024 Kinh tế
Hoa Kỳ khởi xướng điều tra kép với sản phẩm đúc bằng sợi nhập khẩu từ Việt Nam
15:28 | 03/11/2024 Kinh tế
Lạng Sơn đẩy mạnh triển khai các dự án trọng điểm phát triển kinh tế cửa khẩu
10:26 | 03/11/2024 Kinh tế
Sản phẩm làng nghề chinh phục thế giới
07:33 | 03/11/2024 Kinh tế
Doanh nghiệp cần gì cho công cuộc chuyển đổi số?
19:31 | 02/11/2024 Kinh tế
Mỗi ngày dệt may xuất khẩu mang về hơn 100 triệu USD
12:40 | 02/11/2024 Xuất nhập khẩu
Vấn đề Bạn quan tâm
Tin mới
Nghệ An phá chuyên án thu giữ 280 kg pháo nổ
Cúp Number 1 Active tái xuất tại Giải bóng đá học sinh THPT Hà Nội - An ninh Thủ đô 2024
Việt Nam cam kết thực hiện các tiêu chuẩn về minh bạch thuế quốc tế
Ngành Tài chính vượt thu 4 năm nhờ thay đổi toàn diện phương thức thu
Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc: Đã rất tiết kiệm chi thường xuyên
Tuyên bố chung giữa Việt Nam và UAE về nâng cấp quan hệ lên Đối tác Toàn diện
08:35 | 29/10/2024 Sự kiện - Vấn đề
(INFOGRAPHICS) 32 tỷ USD kim ngạch xuất nhập khẩu nửa đầu tháng 10
09:14 | 29/10/2024 Infographics
Phiên họp Ủy ban Kỹ thuật thường trực WCO tại Bỉ: Dấu ấn điều hành của đại diện Hải quan Việt Nam
09:25 | 29/10/2024 Hải quan
Hành vi buôn lậu “khí cười” tại Công ty Hoa Việt diễn ra thế nào?
10:18 | 29/10/2024 An ninh XNK