Nguy cơ xung đột thương mại Mỹ-Trung biến thành cuộc chiến tổng lực

Chiến tranh thương mại Mỹ-Trung đòi hỏi giải pháp toàn diện.

Theo trang mạng Project-syndicate.org, trong 40 năm qua, sự can dự trong quan hệ Mỹ-Trung phần lớn mang tính chất hợp tác, phản ánh cách tiếp cận toàn diện trong đó tính đến lợi ích của hệ thống toàn cầu. Tuy nhiên, trong quan điểm của Tổng thống Trump, bất kỳ sự thâm hụt thương mại nào mà Mỹ phải hứng chịu với nền kinh tế khác là sự thua thiệt.

Trên thực tế, cuộc cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc đã vượt ra khỏi vấn đề thương mại. Mặc dù Mỹ vẫn giữ vị trí siêu cường về quân sự, công nghệ, tài chính và sức mạnh mềm, nhưng Bắc Kinh đã và đang dần bắt kịp vị thế này, khiến lưỡng đảng ở Mỹ đều ủng hộ một cách tiếp cận mang tính đối đầu hơn với Bắc Kinh. Tháng 10/2018, Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence đã cáo buộc Trung Quốc ăn cắp công nghệ, tăng cường hoạt động kinh tế mang tính “ăn cướp” và quyết đoán về mặt quân sự. Giới chức Mỹ đã huy động hàng loạt nguồn lực trong nước và quốc tế, từ các biện pháp luật pháp và ngoại giao đến các biện pháp an ninh quốc gia, để cản bước tiến của tập đoàn viễn thông Huawei của Trung Quốc.

Vấn đề này đã làm rúng động hoạt động kinh doanh và niềm tin thị trường ở những khu vực trọng yếu nhất, xóa sổ hàng nghìn tỷ USD khỏi quá trình vốn hóa thị trường. Việc Chính quyền Trump khăng khăng đòi các nước phải “chọn bên” trong tranh chấp giữa Washington với Bắc Kinh càng làm gia tăng hơn nữa nỗi lo sợ này. Ở cấp độ rộng lớn hơn, việc Chính quyền Trump bác bỏ chủ nghĩa đa phương gây hủy hoại hợp tác toàn cầu vốn cần thiết để đối phó với hàng loạt vấn đề, bao gồm di cư, nghèo đói và bất bình đẳng, biến đổi khí hậu, cũng như những thách thức nảy sinh từ quá trình phát triển công nghệ hiện đại.

Việc chấm dứt chiến tranh thương mại Mỹ-Trung sẽ đòi hỏi khả năng và nghệ thuật quản lý nhà nước của cả Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình. Không chỉ dừng lại ở đó, hai bên còn cần phải hiểu được rằng việc hỗ trợ hòa bình và thịnh vượng toàn cầu còn cần đến việc giảm bớt yếu tố hệ tư tưởng và tôn trọng hơn đối với sự đa dạng của hệ thống chính trị, văn hóa và xã hội. Nếu không làm được điều này thì tình trạng chia rẽ và đối đầu sẽ ngày càng sâu sắc hơn, giống như tình trạng mà hai nước đã trải qua trong những năm 1930, có nguy cơ tạo ra những điều kiện tiềm ẩn làm bùng phát một cuộc chiến tổng lực.