Hoá giải thách thức trong quản lý thuế thương mại điện tử

Hệ thống cơ sở dữ liệu về TMĐT đã được Tổng cục Thuế thu thập, vận hành và phân quyền khai thác.

Nhiệm vụ trọng tâm để chống thất thu, bảo vệ sản xuất trong nước

Theo các chuyên gia, kinh doanh TMĐT với các mô hình kinh doanh mới mà các chủ thể kinh doanh có thể dễ trốn thuế hơn so với hình thức kinh doanh truyền thống nhờ công nghệ số có thể bảo mật thông tin trong kinh doanh. Điều này tạo ra thách thức cho các cơ quan Thuế trong việc quản lý, truy thu thuế đầy đủ từ các hoạt động TMĐT.

Ông Mai Sơn, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế cho biết, tại Việt Nam, thị trường TMĐT ngày càng được mở rộng và đa dạng hoá về mô hình hoạt động, nhiều đối tượng tham gia với sự tăng trưởng được đánh giá là nhanh nhất trong khu vực Đông Nam Á đã đặt ra những thách thức mới, không nhỏ đối với công tác quản lý thuế như: khả năng quản lý đầy đủ các nguồn thu, đối tượng nộp thuế, áp dụng quản lý hiện đại, hiệu quả, phù hợp thông lệ quốc tế trên nguyên tắc quản lý tuân thủ theo rủi ro trên cơ sở dữ liệu lớn về TMĐT được xây dựng từ cơ sở dữ liệu quản lý thuế và cơ sở dữ liệu về quản lý nhà nước đối với TMĐT từ các bộ, ngành có liên quan.

Theo Tổng cục Thuế, công tác quản lý thuế đối với hoạt động TMĐT, kinh doanh trên nền tảng số luôn được Tổng cục Thuế xác định là nhiệm vụ trọng tâm để chống thất thu, bảo vệ sản xuất trong nước, cũng như thúc đẩy sự phát triển của kinh tế số. Triển khai chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Tài chính, trong 6 tháng đầu năm, Tổng cục Thuế đã ban hành những văn bản chỉ đạo yêu cầu cục thuế các tỉnh, thành phố quản lý chặt chẽ các nhóm đối tượng người nộp thuế, tăng cường khai thác, rà soát cơ sở dữ liệu TMĐT cũng như tiếp tục làm đầy cơ sở dữ liệu. Đồng thời, rà soát chất lượng thông tin do sàn cung cấp, tổ chức thực hiện thanh tra, kiểm tra đối với các doanh nghiệp thuộc lĩnh vực TMĐT, tăng cường công tác quản lý thuế lĩnh vực dịch vụ truyền hình, truyền thông, sáng tạo nội dung phát sinh thu nhập từ quảng cáo trực tuyến trên các nền tảng xuyên biên giới, tổ chức, cá nhân bán hàng livestream trên các nền tảng xã hội…

Hệ thống cơ sở dữ liệu về TMĐT đã được Tổng cục Thuế thu thập, vận hành và phân quyền khai thác cho cơ quan Thuế địa phương phục vụ công tác quản lý thuế đối với hoạt động TMĐT bao gồm cơ sở dữ liệu TMĐT trong nước và cơ sở dữ liệu TMĐT xuyên biên giới. Trong đó, cơ sở dữ liệu TMĐT trong nước có từ 4 nguồn: các sàn TMĐT cung cấp; công tác thanh tra, kiểm tra; công cụ quét dữ liệu mạng internet; thông tin từ công tác quản lý thuế thường xuyên. Bên cạnh đó, cơ sở dữ liệu TMĐT xuyên biên giới cũng được xây dựng từ các nguồn: nhà cung cấp nước ngoài, các tổ chức, cá nhân Việt Nam khai thay, nộp thay nhà cung cấp nước ngoài; thông tin về các tổ chức, cá nhân nước ngoài phát sinh thu nhập trên sàn TMĐT Việt Nam; thông tin từ hồ sơ khai thuế.

Tiếp tục thu thập, cập nhật, làm giàu cơ sở dữ liệu TMĐT

Đánh giá việc triển khai Chỉ thị 18/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về đẩy mạnh kết nối, chia sẻ dữ liệu phục vụ phát triển TMĐT, chống thất thu thuế, bảo đảm an ninh tiền tệ, Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn cho biết, Tổng cục Thuế đã tích cực phối hợp làm việc với các bộ, ngành để thống nhất kế hoạch chi tiết việc kết nối, chia sẻ dữ liệu, quy chuẩn, tiêu chuẩn kết nối, chia sẻ dữ liệu. Đến nay, Tổng cục Thuế đã đạt được một số kết quả tích cực trong công tác phối hợp như: hoàn thành trên 90% việc rà soát, đồng bộ cơ sở dữ liệu của Bộ Công an với cơ sở dữ liệu về mã số thuế để triển khai việc chuyển đổi sử dụng căn cước công dân làm mã số thuế; hoàn thành việc tích hợp sử dụng tài khoản định danh điện tử (VneID) với các nền tảng quản lý thuế của cơ quan Thuế.

Nhờ vậy , công tác quản lý thuế đối với hoạt động TMĐT 6 tháng đầu năm đã đạt được những kết quả tích cực. Đơn cử như, đối với kết quả rà soát các sàn thuộc diện cung cấp thông tin đến cơ quan Thuế, đã có 383 sàn giao dịch TMĐT cung cấp thông tin trên cổng thông tin TMĐT, tăng 22 sàn so với số lượng sàn cung cấp thông tin lũy kế 5 quý (từ kỳ quý 4/2022 đến kỳ quý 4/2023). Đối với kết quả rà soát thông tin do sàn cung cấp, qua việc triển khai rà soát, yêu cầu các sàn cung cấp lại thông tin đảm bảo thông tin cung cấp đầy đủ, sát với thực tế phát sinh trên toàn quốc, các sàn đã có sự thay đổi tích cực trong nhận thức và tuân thủ quy định về cung cấp thông tin. Qua rà soát, 18/361 sàn đã thực hiện việc cung cấp lại thông tin đảm bảo đúng đủ theo quy định. Đối với kết quả thu thuế từ các tổ chức, cá nhân có hoạt động kinh doanh TMĐT, 5 tháng đầu năm 2024, doanh thu quản lý là 1,8 triệu tỷ đồng (tương đương 71 tỷ USD), số thuế đã nộp khoảng 50 nghìn tỷ đồng, tăng 23% so với số thuế bình quân 5 tháng đầu năm 2023.

Theo ông Mai Xuân Thành, Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế, từ nay đến cuối năm, ngành Thuế tiếp tục thu thập, cập nhật, làm giàu cơ sở dữ liệu TMĐT từ nhiều kênh thông tin vá áp dụng các biện pháp nghiệp vụ để khai thác tối đa nguồn cơ sở dữ liệu giúp quản lý nguồn thu từ hoạt động TMĐT một cách hiệu quả nhất. Đồng thời khẩn trương xây dựng Cổng thông tin điện tử cho cá nhân kinh doanh TMĐT; chủ động trong công tác tham mưu chính quyền tại địa phương chỉ đạo các cơ quan chức năng phối hợp với cơ quan Thuế trong triển khai thực hiện các giải pháp quản lý thuế TMĐT.

Ông Thân Đức Công, Cục trưởng Cục Nghiệp vụ Quản lý thị trường, Tổng cục Quản lý thị trường: Tăng cường kết nối chia sẻ thông tin Thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục tăng cường công tác phối hợp rà soát, trao đổi và cung cấp thông tin giữa đơn vị chức năng, nhất là các sàn thương mại điện tử, về các đối tượng lợi dụng các website và ứng dụng thương mại điện tử để kinh doanh hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ và hàng hóa xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trong lĩnh vực thực phẩm. Tăng cường công tác tuyên truyền, cảnh báo bằng nhiều phương thức khác nhau đến người tiêu dùng về an toàn thực phẩm giả. Các doanh nghiệp cần đồng hành, phối hợp chặt chẽ hơn nữa với cơ quan chức năng để chống hàng giả, bảo vệ thương hiệu của chính mình và xử lý triệt để những đối tượng sản xuất, buôn bán thực phẩm giả. Bà Nguyễn Minh Thảo, Trưởng ban, Ban Nghiên cứu môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh (Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương - CIEM): Cần sửa đổi, bổ sung quy định pháp luật để kết nối các trang mạng xã hội với quản lý của cơ quan Thuế Đối với hoạt động kinh doanh qua các sàn TMĐT hoặc bán hàng trên các nền tảng xã hội, trong thời gian qua ngành Thuế đã có nhiều nỗ lực để có thể quản lý thuế hiệu quả hơn đối với hoạt động kinh doanh này. Hiện nay, đối với các sàn TMĐT như Shopee hay Tiki hay Lazada…, các sàn TMĐT này đã phải kết nối trực tuyến với cơ quan Thuế. Do đó, những hoạt động TMĐT trên những sàn này đã được quản lý một cách khá thông suốt. Tuy nhiên trên các trang mạng xã hội như là Facebook hoặc một số trang mạng xã hội khác thì các hoạt động kinh doanh cũng như livestream bán hàng chưa được quản lý triệt để. Chính vì vậy, tới đây cần thiết phải có bổ sung, sửa đổi các quy định pháp luật để làm sao chúng ta kết nối được các trang mạng xã hội với quản lý của cơ quan Thuế để từ đó chúng ta tránh được thất thu thuế cũng như đảm bảo tính cạnh tranh trong kinh doanh bán hàng của các doanh nghiệp trên các sàn TMĐT cũng như doanh nghiệp truyền thống và các hoạt hình thương mại khác. Hiền - Linh (ghi)