Kỹ năng mềm và công nghệ: “Vé vào cửa” cho nhân sự thương mại điện tử

Toàn cảnh Hội thảo Lấy ý kiến xây dựng ngành TMĐT.

Nhu cầu nhân lực TMĐT tăng 40% mỗi năm

Tại Hội thảo “Lấy ý kiến mở ngành TMĐT - Chương trình thương mại số thông minh và đổi mới kinh doanh” vừa được tổ chức tại trường Đại học Ngoại thương, ông Nguyễn Hữu Tuấn, Giám đốc Trung tâm Phát triển TMĐT và Công nghệ số (eComDX), Cục TMĐT và Kinh tế số (Bộ Công Thương) đã đưa ra nhiều nhận định đáng chú ý về tình trạng thiếu hụt nhân lực trong ngành TMĐT hiện nay.

Ông Tuấn cho biết, TMĐT đang bước sang một giai đoạn phát triển hoàn toàn mới, nơi công nghệ trở thành nền tảng cho mọi hoạt động. Những tiến bộ về trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), internet vạn vật (IoT), điện toán đám mây (Cloud computing) và tự động hóa đang tái định hình toàn diện cách thức doanh nghiệp vận hành. Từ quản trị chuỗi cung ứng, tiếp thị đến chăm sóc khách hàng, tất cả đều đang số hóa với tốc độ chóng mặt.

Đặc biệt, hơn 2/3 giao dịch TMĐT hiện diễn ra trên thiết bị di động. Trong khi đó, nhu cầu nhân lực ngành này tăng trưởng 30 - 40% mỗi năm nhưng chỉ khoảng 30% lực lượng lao động hiện có được đào tạo bài bản, chính quy. Điều này đặt ra thách thức lớn trong việc xây dựng chương trình đào tạo phù hợp với thực tế thị trường.

Đại diện eComDX cũng đã phân tích các vị trí việc làm chính trong ngành TMĐT mà thị trường đang có nhu cầu cao, từ E-Commerce Operations Manager với vai trò hoạch định chiến lược và tối ưu hiệu suất kinh doanh trực tuyến; Digital Marketing Specialist triển khai các chiến dịch quảng cáo đa kênh và tăng tỷ lệ chuyển đổi; Data Analyst/BI khai thác dữ liệu lớn để hỗ trợ quyết định kinh doanh; Graphic & UX/UI Designer nâng cao trải nghiệm người dùng… đến Supply Chain & Logistics Specialist tối ưu chuỗi cung ứng và Customer Service/Support nhằm gia tăng sự hài lòng của khách hàng.

Tất cả các vị trí trên đều đòi hỏi người lao động phải có nền tảng chuyên môn vững chắc, khả năng phân tích dữ liệu và hiểu rõ hành vi tiêu dùng.

Ông Nguyễn Hữu Tuấn, Giám đốc eComDX, Cục TMĐT và Kinh tế số (Bộ Công Thương) phát biểu tại Hội thảo lấy ý kiến xây dựng ngành TMĐT.

Chìa khóa phát huy tối đa năng lực

Nguyễn Hữu Tuấn nhấn mạnh: Kỹ năng công nghệ - kỹ thuật giữ vai trò nền tảng trong hệ thống kỹ năng cốt lõi của nhân lực TMĐT. Do đó, người lao động cần nắm bắt thành thạo các nền tảng TMĐT phổ biến như Shopee, Lazada, TikTok, Shopify, WooCommerce… Đồng thời, họ cũng phải làm chủ các hệ thống quản lý nội dung như WordPress, Magento, PrestaShop để vận hành hiệu quả các gian hàng trực tuyến.

Bên cạnh đó, SEO, quảng cáo số, bảo mật dữ liệu và tối ưu hóa trải nghiệm trên thiết bị di động là những yêu cầu bắt buộc đối với bất kỳ nhân sự nào trong lĩnh vực này. Những yếu tố này hiện đã trở thành tiêu chuẩn bắt buộc trong tuyển dụng ngành TMĐT.

Ông Tuấn cho rằng, khả năng phân tích dữ liệu ngày càng đóng vai trò then chốt. Việc thu thập, xử lý và diễn giải dữ liệu từ các công cụ như Excel, Google Analytics, Tableau hay Power BI không chỉ giúp đánh giá hiệu suất bán hàng mà còn là cơ sở để dự báo xu hướng thị trường, đưa ra chiến lược kinh doanh hiệu quả.

“Người làm TMĐT không thể ra quyết định chỉ dựa vào cảm tính mà phải dựa trên dữ liệu thực tế,” ông Tuấn chia sẻ.

Trong lĩnh vực marketing số, yêu cầu kỹ năng ngày càng đa dạng và phức tạp. Người làm digital marketing không chỉ cần biết tối ưu nội dung, chạy quảng cáo trên Facebook, Google, TikTok mà còn phải thành thạo marketing tự động, email marketing automation, chatbot marketing, phân tích dữ liệu chiến dịch, remarketing và livestream commerce.

“Đây không còn là công việc quảng bá đơn thuần, mà là xây dựng chiến lược tiếp cận khách hàng thông minh và cá nhân hóa,” ông Tuấn nhận định.

Bên cạnh kỹ năng chuyên môn, kỹ năng mềm cũng là yếu tố được ông Tuấn đặc biệt nhấn mạnh. Theo ông Tuấn, trong môi trường TMĐT đầy biến động và cạnh tranh, kỹ năng mềm chính là “chìa khóa” để người lao động phát huy tối đa năng lực.

Các kỹ năng như: giao tiếp hiệu quả, làm việc nhóm đa chức năng, quản lý thời gian, giải quyết vấn đề, tư duy phản biện và ra quyết định dựa trên dữ liệu… là những năng lực giúp người làm TMĐT linh hoạt thích nghi với môi trường công việc không ngừng thay đổi.

Ông Nguyễn Hữu Tuấn cảnh báo, người học cần chuẩn bị sớm cho các kỹ năng sẽ trở thành xu hướng trong vài năm tới. Đó là, khả năng phối hợp làm việc cùng AI, kiến thức cơ bản về lập trình và sử dụng API, tích hợp đa kênh (omni-channel) để đồng bộ trải nghiệm khách hàng, hiểu biết và thực hành bảo mật dữ liệu trong bối cảnh các quy định pháp lý ngày càng siết chặt. Đây không chỉ là xu hướng mà đã và đang trở thành yêu cầu bắt buộc đối với nguồn nhân lực chất lượng cao trong kỷ nguyên số.

TMĐT đang bước vào thời kỳ phát triển nhanh nhưng sự thiếu hụt nhân lực chất lượng cao vẫn là bài toán lớn. Để bắt kịp làn sóng công nghệ và hội nhập quốc tế, các cơ sở đào tạo cần nhanh chóng điều chỉnh chương trình, chú trọng cả kỹ năng chuyên môn lẫn kỹ năng mềm, từ đó giúp sinh viên ra trường có thể đáp ứng được yêu cầu ngày càng khắt khe từ thị trường.