Hành trình gian nan thu hồi nợ thuế XNK - Bài 2: Truy tìm những doanh nghiệp nợ thuế

Địa chỉ nhà A, số 109 phố Quán Thánh - quận Ba Đình - Hà Nội trước của Công ty XNK Vinashin, nay là trụ sở một cơ quan nhà nước đang được tu sửa, chưa gắn số nhà. Ảnh: T.Bình.

“Mất tích” cùng món nợ 54 tỷ đồng

Mang câu chuyện về nợ thuế trao đổi với lãnh đạo Phòng Thuế XNK (Cục Hải quan Hải Phòng), chúng tôi nhận được chia sẻ hết sức tâm tư: “Gian nan nhất là có rất nhiều khoản nợ thuộc diện khó đòi hiện doanh nghiệp đã bỏ trốn, mất tích, cơ quan Hải quan tốn rất nhiều thời gian, công sức tìm kiếm nhưng không có thông tin. Nhất là với các trường hợp có địa chỉ nằm ngoài địa bàn quản lý, việc đi lại đôn đốc, xác minh rất vất vả mà vẫn xôi hỏng bỏng không”.

Một trường hợp điển hình được Cục Hải quan Hải Phòng đề cập tới là Công ty XNK Vinashin (mã số thuế 0100113303011). Doanh nghiệp này đang nằm trong nhóm “Nợ của người nộp thuế bỏ trốn, mất tích không kinh doanh tại địa chỉ đăng ký, ngừng và tạm dừng hoạt động kinh doanh”, với tổng số nợ thuế lên đến 54 tỷ đồng. Đây là tiền thuế phát sinh từ năm 2006 đến 2009 khi công ty này nhập khẩu nguyên liệu, vật tư, phụ tùng để đóng tàu theo loại hình sản xuất xuất khẩu.

Để xác thực thêm thông tin về trường hợp trên, chúng tôi tìm đến địa chỉ của Công ty XNK Vinashin tại phòng số 3 tầng 6 nhà A, số 109 phố Quán Thánh - quận Ba Đình - Hà Nội (theo địa chỉ trên Giấy phép đăng ký kinh doanh và thông tin phóng viên xác minh từ mã số thuế của công ty). Điều ngạc nhiều là dù nằm ở con phố sầm uất ở trung tâm Thủ đô nhưng nhiều người dân quanh đây gần như không biết đến sự tồn tại của Công ty XNK Vinashin tại địa chỉ này.

Một số nhân viên bảo vệ tại toà nhà ở số 109 Quán Thánh cho biết, dù đã làm việc tại đây 4-5 năm nhưng chưa bao giờ thấy thông tin, biển hiệu hay bất kỳ một nhân viên nào liên quan đến cụm từ “Vinashin”. “Chúng tôi nghe kể lại trước đây có một công ty con của Vinashin đặt văn phòng tại đây, nhưng đã chuyển đi 7-8 năm nay. Hiện, tòa nhà này là trụ sở của một cơ quan nhà nước và đang được tu sửa”- nhân viên bảo vệ cho biết thêm.

Được sự đồng ý và hướng dẫn của nhân viên bảo vệ chúng tôi lên khu vực tầng 6 của tòa nhà để “mục sở thị”. Sau khi thang máy lên đến tầng 5 (tầng lên cuối cùng của thang máy) chúng tôi tiếp tục theo cầu thang bộ để lên tầng 6 và chứng kiến hiện trường còn khá ngổn ngang đang được sửa chữa. Một số phòng đã cơ bản hoàn thành nhưng vẫn tình trạng “vườn không nhà trống” chưa có bàn ghế và các trang thiết bị làm việc. Đáng chú ý, tìm hết khu vực tầng 6 chúng tôi không hề thấy bất kỳ một dấu hiệu nào liên quan đến Công ty XNK Vinashin.

Tiếp tục xác minh theo thông tin của Công ty XNK Vinashin trên hệ thống của Tổng cục Thuế, chúng tôi thấy thông tin “người nộp thuế ngừng hoạt động nhưng chưa hoàn thành thủ tục đóng mã số thuế”. Đặc biệt, ngày thay đổi thông tin gần đây nhất của doanh nghiệp trên dữ liệu của cơ quan thuế cũng đã gần... 7 năm (từ 21/11/2011).

Tạm dừng xuất cảnh chủ DN nhưng vẫn chưa thu được nợ

Công tác thu đòi và xử lý nợ thuế đối với cơ quan Hải quan còn gặp vô vàn khó khăn, bởi có những DN nợ thuế là DN nước ngoài, chủ DN đã bỏ trốn về nước. Như trường hợp Công ty TNHH Greennet Việt Nam (mã số thuế 2500234031), hiện đang thuộc loại nợ: Người nộp thuế bỏ trốn, mất tích, không hoạt động tại địa chỉ đăng kí kinh doanh tại Chi cục Hải quan Vĩnh Phúc, Cục Hải quan Hà Nội.

Công ty TNHH Greennet Việt Nam được thành lập từ năm 2004, có trụ sở đặt tại lô 4B, KCN Khai Quang, phường Khai Quang, Vĩnh Phúc, đăng ký kinh doanh trong lĩnh vực sản xuất xuất khẩu sợi, vải thoi và hoàn thiện sản phẩm dệt.

Dù tổng vốn đăng ký lên tới 4,5 triệu USD (theo thông tin phóng viên tìm hiểu từ Trang thông tin điện tử Trung tâm hành chính công tỉnh Vĩnh Phúc) nhưng DN này chỉ hoạt động được vài năm đã phát sinh các khoản nợ tiền chậm nộp thuế. Đến khi cơ quan Hải quan thực hiện các biện pháp thu đòi nợ thuế theo các quy định thì chủ DN này đã bỏ trốn khỏi địa chỉ đăng kí kinh doanh. Hiện số nợ của DN này là gần 1,2 tỉ đồng, là các khoản nợ phát sinh từ 2008.

Theo đại diện Chi cục Hải quan Vĩnh Phúc, Chi cục đã thực hiện tuần tự, đầy đủ các biện pháp thu hồi nợ thuế theo quy định tại Luật Quản lý thuế và các văn bản pháp luật khác có liên quan để thực hiện thu đòi và xử lý đối với các DN nợ thuế. Tuy nhiên, việc thu đòi và xử lý nợ thuế không đơn giản, cơ quan Hải quan tốn rất nhiều thời gian, công sức tìm kiếm và khi tìm đến chủ DN thì người này đã bỏ trốn về nước.

“Không nản”, Chi cục Hải quan Vĩnh Phúc tiếp tục phối hợp với các cơ quan có liên quan để tìm kiếm một trong hai chủ đầu tư của DN này vẫn còn ở Việt Nam. Theo đại diện Chi cục Hải quan Vĩnh Phúc, trong quá trình thực hiện các bước thu hồi, xử lý nợ thuế đối với Công ty TNHH Greennet Việt Nam, đơn vị đã xác minh, phát hiện ông Choi Suk J. (người đứng tên hợp pháp chứng nhận đầu tư) một trong hai người là chủ đầu tư của DN này còn ở Việt Nam. Ngay sau đó, Chi cục Hải quan Vĩnh Phúc đã có văn bản gửi Cục Xuất nhập cảnh tạm dừng xuất cảnh đối với chủ DN này. Dù vậy, cho đến nay, DN này vẫn chưa hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế theo quy định.

“Ôm nợ thuế” về Mỹ

Lôi tập hồ sơ dày cộp được lưu giữ gần 10 năm qua, một cán bộ Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1, Cục Hải quan TP.HCM lần tìm biên bản, giấy xác minh về Công ty TNHH sản xuất túi xốp Hoàn Cầu rồi chia sẻ, sau khi được thành lập, chỉ trong vòng chưa đầy 3 tháng (từ ngày 21/7/2008 đến ngày 17/10/2008), Công ty TNHH sản xuất túi xốp Hoàn Cầu đăng ký tổng cộng 87 tờ khai hải quan nhập khẩu hàng hóa tại 5 chi cục trực thuộc Cục Hải quan TP.HCM và 3 tờ khai tại Cục Hải quan Bình Dương. Hàng hóa nhập khẩu là hạt nhựa nguyên sinh có thuế suất thuế NK bằng 0%, thuế GTGT là 10%, tổng số thuế GTGT của hàng hóa thuộc 87 tờ khai nêu trên là hơn 22,799 tỷ đồng. Lợi dụng chính sách ân hạn thuế của nhà nước đối với nguyên liệu nhập khẩu sản xuất xuất khẩu, ông La Huệ Kiệt cùng các đối tác góp vốn là người nước ngoài không thực hiện sản xuất, xuất khẩu hàng hóa theo quy định, sau đó bỏ trốn về nước “ôm” theo số thuế hơn 23 tỷ đồng chưa nộp ngân sách Nhà nước.

Lần theo địa chỉ đăng ký kinh doanh của Công ty TNHH sản xuất túi xốp Hoàn Cầu, qua nhiều con hẻm nhỏ chúng tôi cũng tìm được địa chỉ tại số 395/13 +13A đường Minh Phụng, quận 11 TP.HCM- nơi DN đăng ký trụ sở kinh doanh. Khi hỏi về Công ty TNHH sản xuất túi xốp Hoàn Cầu chị Trần Thị Liên, chủ nhà ngạc nhiên “Ủa sao giờ các chị còn hỏi công ty này, họ giải tán cả chục năm nay rồi. Nói rồi chị Liên nhớ lại, năm 2007 DN này thuê nhà chị đang sử dụng làm trụ sở đăng ký kinh doanh, nhưng hoạt động được 2-3 năm thì ngưng hoạt động, tài sản của DN đã bị ngân hàng siết nợ, ông giám đốc cũng bỏ chạy về Mỹ ngay sau đó rồi, giờ tìm làm sao mà thấy được nữa!”.

Tìm hiểu thông tin tại Sở Kế hoạch và Đầu tư TP.HCM, chúng tôi được biết, Công ty TNHH sản xuất túi xốp Hoàn Cầu được cấp giấy phép đăng ký kinh doanh ngày 23/7/1997, với ngành nghề sản xuất kinh doanh, gồm: Sản xuất túi xốp, mua vỏ hạt nhựa, dịch vụ XNK ủy thác XNK.Giám đốc và người đại diện pháp luật của DN là ông La Huệ Kiệt, quốc tịch Mỹ; tình trạng DN thể hiện không còn hoạt động. Tra cứu thông tin trên hệ thống của cơ quan Thuế cũng cho thấy, DN này đã đóng mã số thuế từ năm 2009.

Để thu hồi số thuế nợ đọng nêu trên, ngay từ khi nắm được tình trạng của DN, Cục Hải quan TP.HCM đã lập tức có công văn gửi cơ quan Công an đề nghị phối hợp truy tìm và thu hồi nợ của các DN. Vụ việc đã được cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP.HCM khởi tố vụ án hình sự, tuy nhiên giám đốc DN là người nước ngoài đã về nước trước khi vụ án bị khởi tố, nên đến nay vụ án vẫn “giẫm chân tại chỗ”, số nợ thuế của nhà nước vẫn treo trong diện khó thu hồi.

(Bài 3: Khi các biện pháp cưỡng chế thuế không phát huy hiệu quả)