"Hành động nhanh" của cơ quan thuế trước thuế đối ứng của Mỹ

Ông Mai Sơn, Phó Cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính). Ảnh: TP.

Ngân sách nhà nước bị ảnh hưởng

Chia sẻ về góc độ quản lý thuế, tại tọa đàm "Ứng phó thuế đối ứng của Hoa Kỳ" do Báo Tiền phong tổ chức ngày 8/4/2025, ông Mai Sơn, Phó cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính) cho biết, không phải bây giờ mà ngay khi từ khi Tổng thống Mỹ Donal Trump nhậm chức, cơ quan thuế và ngành Tài chính đã có sự chủ động, lường trước các tác động đến thị trường xuất khẩu.

Các doanh nghiệp trực tiếp xuất khẩu sang Mỹ trong 10 nhóm hàng, các nhóm hàng chủ lực thu về khoảng 77.200 tỷ đồng, chiếm khoảng 3,8% tổng thu ngân sách. Khi có thông tin công bố áp thuế, cơ quan thuế đã có đánh giá tác động từ các doanh nghiệp trực tiếp xuất khẩu và nhiều bên liên quan.

Theo đó, cơ quan thuế nhận định, chính sách này sẽ ảnh hưởng rất lớn đến các địa phương, nhất là vùng kinh doanh thủy hải sản (Tây Nam Bộ), sản xuất điện tử (Thái Nguyên, Bắc Ninh, Bắc Giang, Hải Phòng), sản xuất máy móc, thiết bị (Hà Nội, TPHCM, Đồng Nai và Bình Dương), nông sản ( Tây Nguyên, Tây Bắc), dệt may (Nam Định, Hưng Yên, Bình Dương, Đồng Nai).

Bên cạnh tác động đến các địa phương, doanh nghiệp FDI cũng chịu tác động lớn hơn doanh nghiệp trong nước. Ngoài ra, người lao động, ngân sách nhà nước, nhập khẩu nguyên vật liệu cũng bị tác động.

"Chính sách thuế mới của Mỹ sẽ khiến tỷ giá VNĐ, USD chịu áp lực cao, có khả năng mất giá. Điều này làm gia tăng chi phí đầu vào, ảnh hưởng đến giá thành sản phẩm, khiến các sản phẩm khó cạnh tranh hơn, từ đó ảnh hưởng đến ngân sách nhà nước", ông Mai Sơn cho hay.

Nhiều chính sách thuế hỗ trợ doanh nghiệp

Trước các tác động này, trên cơ sở điều hành vĩ mô của Chính phủ, Bộ Tài chính, cơ quan thuế đã chủ động đề xuất chính sách thuế nhằm tạo ra sức bật cho nền kinh tế nói chung và doanh nghiệp trong nước. Đây cũng là những chính sách mà cơ quan thuế đang triển khai áp dụng đối với các doanh nghiệp nói chung, trong đó có các đơn vị xuất khẩu nói riêng.

Cụ thể, vừa qua, Chính phủ ban hành Nghị định 73/2025/NĐ-CP giảm thuế suất nhập khẩu (nhiều dòng thuế về 0%) đối với nhiều mặt hàng của đối tác thương mại lớn, trong đó có cả Mỹ.

Theo đó, có 16 nhóm mặt hàng nhập khẩu về Việt Nam được giảm thuế như ô tô, sản phẩm nông nghiệp, than, gỗ…

"Đây là bước thiện chí lớn ngay từ đầu của Chính phủ Việt Nam nhằm nỗ lực cân bằng cán cân thương mại 2 nước, giúp người tiêu dùng Việt Nam tăng cường sử dụng hàng hoá nhập khẩu từ Mỹ", ông Mai Sơn cho hay.

Lãnh đạo Cục Thuế cũng nhấn mạnh, mặc dù sẵn sàng chia sẻ lợi ích, nhưng Việt Nam cũng chủ động ứng phó, các chính sách thuế vẫn phải đáp ứng đúng quy định về hàng hoá trong nước.

Ngoài ra, cơ quan thuế cũng đang triển khai nhiều chính sách thuế khác để giúp các doanh nghiệp. Nghị định 81/2025/NĐ-CP vừa được Chính phủ ban hành, trong đó cho phép ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước được gia hạn thời hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt của kỳ tính thuế từ tháng 2 đến tháng 6 năm nay. Doanh nghiệp phải nộp số thuế này chậm nhất ngày 20/11. Tiền thuế này được gia hạn năm nay ước tính khoảng 14.100 tỷ đồng.

Chính phủ cũng ban hành Nghị định số 82/2025/NĐ-CP gia hạn thời hạn nộp thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân và tiền thuê đất trong năm 2025.

Đối tượng được gia hạn thuế gồm doanh nghiệp, tổ chức, hộ gia đình, hộ kinh doanh, cá nhân hoạt động sản xuất trong các ngành kinh tế như nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản; sản xuất, chế biến thực phẩm; dệt; sản xuất trang phục; sản xuất da và các sản phẩm có liên quan; chế biến gỗ và sản xuất sản phẩm từ gỗ, tre, nứa (trừ giường, tủ, bàn, ghế); sản xuất sản phẩm từ rơm, rạ và vật liệu tết bện; sản xuất giấy và sản phẩm từ giấy; sản xuất sản phẩm từ cao su và plastic. Theo ước tính, tổng số thuế gia hạn 102.000 tỷ đồng.

Như vậy, thống kê của ngành Thuế, từ năm 2021 đến hết năm 2025, tổng số tiền thuế hỗ trợ khoảng 900.000 tỷ đồng, riêng năm 2025 khoảng 199.000 tỷ đồng.

Ngoài các giải pháp về chính sách kể trên, để ứng phó với các chính sách thuế quan của Mỹ và thúc đẩy tăng trưởng GDP 2 con số như mục tiêu đề ra trong năm nay, Bộ Tài chính và cơ quan thuế đã có nhiều giải pháp cụ thể hơn.

Đối với quản lý thuế doanh nghiệp FDI, Bộ Tài chính sẽ tăng cường thanh tra, kiểm tra, nhất là các doanh nghiệp có dấu hiệu chuyển giá, quan hệ công ty quốc gia trung chuyển, lợi dụng chính sách là điểm trung chuyển để lách thuế. Thực tế thời gian quan, cơ quan thuế các cấp đã thực hiện hoàn thuế cho doanh nghiệp gia công, lắp ráp để xuất khẩu…

Đồng thời xây dựng cơ sở dữ liệu chia sẻ với cơ quan thuế Mỹ, tạo cơ sở cho 2 bên phối hợp hiệu quả ngăn chặn hành vi gian lận thuế xuyên quốc gia. Các chính sách thuế khác như thuế thu nhập doanh nhiệp có nhiều giải pháp có thể chia sẻ trong thời gian tới…

Theo phân công, Cục Thuế đang nghiên cứu giải pháp thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân, tập trung vào 2 mảng lớn thể chế chính sách và thủ tục hành chính.