Giai thoại về một kỹ sư thiết kế động cơ phản lực của GE

Khi 18 tuổi, Dave Seiwert lắp động cơ phản lực dòng thẳng dài 0.9 m (3 feet), nặng 13kg (30 pounds) trong gara của gia đình. Ảnh: Dave Seiwert.

Năm 1956, Dave Seiwert chỉ vừa tốt nghiệp cấp 3 khi ông nhận được cơ hội có một trong đời. Trong gara của cha mẹ, cậu thanh niên 18 tuổi đã lắp một động cơ phản lực dòng thẳng dài 0.9 mét (3 feet), nặng 13kg (30 pounds) – loại động cơ phản lực sử dụng luồng chuyển động về phía trước để nén không khí. Ông mang sản phẩm này tham gia cuộc thi kỹ thuật của địa phương mang tên Ngày hội Tuổi trẻ (Youth Opportunity Day) và đoạt giải nhất với một kỳ thực tập tại bộ phận động cơ phản lực của GE ở Evendale, Ohio.

Khi các kỹ sư của GE nghe kể về chiếc động cơ phản lực dòng thẳng, họ hối thúc ông mang cỗ máy đến thử nghiệm. Kết quả là chiếc động cơ bé nhỏ đó có thể đạt vận tốc 563 km/h (300 mph), nhanh đến mức tạp chí Monogram của GE dành một bài báo viết về cậu thực tập sinh và cỗ máy kỳ diệu. “Kỳ tích của cỗ máy động cơ phản lực bé nhỏ đã đem lại cơ hội cho cậu thực tập sinh: Anh sẽ trở thành một kỹ sư hàng không – tại General Electric,” bài báo viết.

Câu kết bài báo trở thành lời tiên tri về sáu thập kỷ tiếp theo trong cuộc đời của Seiwert. Ông gia nhập GE Aviation và chứng kiến kỷ nguyên phát triển máy bay phản lực. Ông bắt đầu sự nghiệp với động cơ của những chiếc máy bay chiến đấu đầu tiên của Mỹ và kết thúc sự nghiệp với LEAP – loại động cơ có những bộ phận in 3D và sứ composit vốn chỉ dùng cho công nghiệp vũ trụ. Trong khoảng thời gian đó, ông cũng tham gia vào ngành hàng không vũ trụ.

Một cặp động cơ LEAP-1B sử dụng trong thế hệ Boeing 737 MAX tiếp theo. Ảnh: Adam Senatori/GE Reports.

Seiwert luôn nhìn xa trông rộng. Ông có bằng kỹ sư khi đang làm việc bán thời gian tại GE và tận dụng phòng thí nghiệm của công ty để viết luận án về dòng luân chuyển siêu thanh, một lý thuyết vật lý về sóng xung kích và cách nó tác động đến động cơ máy bay. “Tôi rất ngạc nhiên khi được sử dụng phòng thí nghiệm. Dĩ nhiên là hồi đó chẳng nhiều luật sư như bây giờ!” Seiwert hài hước.

Năm 1962, ông chính thức làm việc cho GE, nơi ông tham gia thiết kế bộ phận đẩy ngược của động cơ dùng cho Hệ thống kiểm soát và cảnh báo sớm mà Không quân Mỹ đã sử dụng để theo dõi hoạt động của Không quân Liên xô.

Trong thời gian Seiwert làm việc với các máy bay quân sự, nghành vận tải hàng không ở Mỹ dần phát triển. Khi những công nghệ vốn chỉ dùng trong quân sự được ứng dụng vào hàng không thương mại, GE chuyển Seiwert sang làm việc với Boeing 747 và McDonnell Douglass DC-10.

Dave Seiwert bên cạnh động cơ GP7200 dùng trong máy bay Airbus A380. Ảnh: Dave Seiwert

Khi được giao nhiệm vụ hỗ trợ phát triển hệ thống phòng thủ tên lửa “Star Wars” của tổng thống Ronald Reagan vào năm những năm 80, nhóm của ông đã lập kế hoạch “Turbo Machinery in Space”, kết hợp tuabin chạy bằng năng lượng hạt nhân với tia lazer nhằm bắn hạ tên lửa. Ý tưởng chính là đưa 400 vệ tinh như vậy lên vũ trụ. Seiwert chia sẻ: “Tôi khá nghi ngờ về khả năng để 400 lò phản ứng hạt nhân bay xung quanh trái đất, nhưng chúng tôi đã nghiên cứu về kế hoạch đó trong 3 năm”.

Seiwert về hưu năm 2002 nhưng kế hoạch nghỉ hưu của ông quả thực không dài. Ông tiếp tục việc thiết kế động cơ cho máy bay chở khách lớn nhất thế giới A380, vốn được phát triển trên cơ sở hợp tác giữa GE và Pratt & Whitney. “Tôi nghỉ được khoảng 4 tháng và rồi lại bắt đầu làm việc,” ông nói. “Tôi quay lại và bắt tay vào việc xác nhận thiết kế động cơ chính cho GP7200.”

Sau đó, Seiwert chuyển sang làm việc với động cơ LEAP do CFM International phát triển. Đây là công ty liên doanh giữa GE và hãng động cơ Safran Aircraft Engines của Pháp. Tới nay, động cơ LEAP là sản phẩm bán chạy nhất lịch sử CFM với doanh thu khoảng 200 tỷ Đô la Mỹ.

Seiwert giúp kiểm tra khả năng chống gió giật ngang của động cơ. Những cơn gió giật ngang mạnh có thể ảnh hưởng đến cánh quạt của động cơ và làm chết động cơ. Tại khu vực thử nghiệm của GE tại Peebles, Ohio, ông đã kiểm tra động cơ LEAP qua các bước để đảm bảo nó có khả năng cất cánh ở mức gió giật ngang cao.

“Tôi thấy rất ấn tượng khi nhận ra chúng tôi đã đi xa thế nào kể từ năm 1965,” Seiwert chia sẻ. “Động cơ bây giờ có độ an toàn và độ bền cao hơn hồi đó rất nhiều”.

Cuối cùng, Seiwert cũng nghỉ hưu hẳn vào năm 2015. Ông cười nói: “Khi bạn dành 59 năm và 6 tháng tại một nơi, bạn sẽ có rất nhiều giai thoại”.