Giải mã nhiều ngành học “khát” nhân lực nhưng khó tuyển sinh

Chế biến thủy sản, một trong những lĩnh vực cần nhiều lao động nhưng khó tuyển dụng. Ảnh minh họa.

Theo thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT), trong các mùa tuyển sinh gần đây, 5 nhóm ngành học gồm: Khoa học tự nhiên, nông lâm nghiệp và thủy sản, dịch vụ xã hội, khoa học sự sống, môi trường và bảo vệ môi trường có kết quả tuyển sinh, nhập học khá thấp. Cụ thể trong năm 2018, các nhóm ngành trên có tỷ lệ tuyển sinh và nhập học đạt từ 34,58% - 45,28% và năm 2020 từ 41,43% - 65,28%.

Trong khi đây là các nhóm ngành học mà tổ chức, doanh nghiệp đang rất cần tuyển dụng để phát triển kinh tế, xã hội.

Thạc sĩ Phạm Thái Sơn, Giám đốc Trung tâm Tuyển sinh Trường ĐH Công nghiệp Thực phẩm TPHCM cho biết, nhiều năm qua, trường tổ chức tuyển sinh và đào tạo ngành công nghệ chế biến thủy sản và ngành công nghệ kỹ thuật môi trường thường rất khó tuyển sinh. Nhà phải lấy điểm thấp mới đủ số lượng để đào tạo. Chẳng hạn như ngành công nghệ kỹ thuật môi trường, điểm chuẩn năm 2020 chỉ 17 điểm (2019 là 16,5), ngành công nghệ chế biến thủy sản là 15 điểm (năm 2019 và 2020).

Tương tự tại Trường ĐH Khoa học Tự nhiên TPHCM (ĐH Quốc gia TPHCM), một số ngành điểm chuẩn chỉ hơn ngưỡng bảo đảm chất lượng đầu như: ngành địa chất, hải dương học… rất khó tuyển sinh.

Lý giải về điều này, Thạc sĩ Phùng Quán, Trưởng Phòng Thông tin truyền thông, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên TPHCM cho rằng, trong những năm gần đây, học sinh chỉ quan tâm những nhóm ngành kinh tế - tài chính, báo chí - truyền thông, các ngành ngôn ngữ, công nghệ thông tin và một số ngành công nghệ...

Năm 2020 khi thi tốt nghiệp THPT, tỉ lệ chọn bài thi khoa học tự nhiên khá thấp so với bài thi khoa học xã hội, đây cũng là điểm mấu chốt trong việc đăng ký ít nguyện vọng vào nhóm ngành như: Khoa học tự nhiên, nông lâm nghiệp và thủy sản, dịch vụ xã hội, khoa học sự sống, môi trường và bảo vệ môi trường. Do có thể trúng tuyển nhiều phương thức nên học sinh có thể chọn ngành khác để học.

Mặt khác, công tác hướng nghiệp của các trường đào tạo các nhóm ngành trên chưa được tốt và do thí sinh kén chọn hoặc đào tạo các ngành này chưa đủ hấp dẫn. Để thu hút học sinh vào học, các trường ĐH nên tổ chức hướng nghiệp, giới thiệu ngành nghề, cơ hội việc làm cho học sinh, đồng thời cũng có những chính sách đặc biệt cho các ngành nghề này như học phí, học bổng. Nhà nước và các doanh nghiệp đồng hành với các trường trong việc tạo điều kiện cho những học sinh khá, giỏi vào học ở trường.

Hiện nay, khá nhiều đơn vị tuyển dụng đang cần nhân lực có tay nghề ở trình độ cao đẳng, trung cấp nhưng không có người để tuyển. Đại diện Trường Cao đẳng Công thương TPHCM cho biết, trường có một số ngành khó tuyển nhưng nhu cầu của các công ty đang rất cần. Chẳng hạn như ngành công nghệ kỹ thuật hóa học, chuyên ngành hóa nhuộm và da giày. Hiện có 3 công ty tài trợ học phí cho toàn bộ sinh viên đang theo học ngành hóa nhuộm. Sau khi tốt nghiệp, nếu có nhu cầu, sinh viên về các doanh nghiệp này làm việc. Thế nhưng, số lượng thí sinh đăng ký vào những ngành này rất ít.