EC lưu ý nhiều nội dung giúp Việt Nam gỡ “thẻ vàng”

Tháng 1/2019, Đoàn Thanh tra EC sẽ quay trở lại để đánh giá những nỗ lực của Việt Nam, xem xét gỡ "thẻ vàng" cho hải sản xuất khẩu. Ảnh: Hà Phương

Lập Ban chỉ đạo IUU đủ mạnh

Từ ngày 16-24/5/2018, Đoàn Thanh tra EC đã sang làm việc tại Việt Nam để kiểm tra tình hình triển khai thực hiện 9 khuyến nghị của Uỷ ban châu Âu (EC) về khai thác bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (khai thác IUU).

Theo thông tin chính thức mà Tổng cục Thủy sản (Bộ NN&PTNT) vừa công bố hôm nay 4/7, Đoàn Thanh tra EC cho rằng việc chống khai thác IUU cần hành động cụ thể tích cực, mạnh mẽ hơn trong thực tiễn. Đồng thời, Đoàn Thanh tra EC cũng đã đưa ra hàng loạt nội dung Việt Nam cần phải ưu tiên trong thời gian tới.

Cụ thể, Việt Nam cần thành lập Ban Chỉ đạo chống khai thác IUU đủ mạnh và thiết lập cơ chế phối hợp hiệu quả từ Trung ương đến địa phương và thường xuyên kiểm tra, tăng cường kết nối để thực thi nghiêm túc, thực chất trong việc chống khai thác IUU.

Về tiếp tục hoàn thiện khung pháp luật, Đoàn cho rằng: Dự thảo Nghị định hướng dẫn thực thi Luật Thủy sản chưa toàn diện, chưa bao quát hết một số quy định về chống khai thác IUU nên Việt Nam và EC cần phải hợp tác về mặt kỹ thuật để hoàn thiện nhằm đảm bảo tính thực thi hiệu quả nhất. Dự thảo Nghị định xử phạt vi phạm hành chính cần đảm bảo chế tài xử phạt phải phù hợp với quy định của quốc tế và đủ tính răn đe; đồng thời cần bổ sung định nghĩa về mức độ nghiêm trọng của hành vi vi phạm để đưa ra mức phạt tương ứng vào dự thảo Nghị định.

Về hệ thống kiểm tra, kiểm soát và giám sát tàu cá, theo Đoàn Thanh tra EC: Việt Nam chưa thể hiện được trách nhiệm đầy đủ của quốc gia treo cờ (quản lý tàu cá) và trách nhiệm của quốc gia ven biển (bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản). Việt Nam cần có kế hoạch và lộ trình cụ thể về lắp thiết bị giám sát hành trình đối với tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên, đảm bảo việc thực thi các qui định về lắp đặt, bật thiết bị giám sát hành trình, ngay khi Luật Thuỷ sản có hiệu lực từ ngày 1/1/2019.

Đoàn cũng đưa ra đề nghị, từ nay đến tháng 1/2019 toàn bộ tàu cá có chiều dài từ 24m trở lên phải được lắp đặt thiết bị giám sát hành trình công nghệ vệ tinh; đảm bảo thực thi đầy đủ các qui định về lắp đặt, bật thiết bị giám sát hành trình đối với đội tàu có chiều dài từ 24m trở lên và đội tàu có chiều dài từ 15m trở lên hiện nay đang sử dụng thiết bị giám sát hành trình của hệ thống trạm bờ VX-1700.

Đảm bảo truy xuất nguồn gốc

Theo Đoàn Thanh tra EC, công tác thực thi pháp luật của Việt Nam trong việc kiểm soát tàu cá để bảo đảm không vi phạm khai thác bất hợp pháp tại vùng biển nước ngoài chưa hiệu quả. Do đó, cần phải quản lý chặt chẽ hoạt động của tàu cá và xử lý nghiêm tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài, bảo đảm kịp thời, hiệu quả; các quy trình xử lý tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài cần phải được xem xét lại để có biện pháp ngăn chặn tức thời, hiệu quả.

Đáng chú ý, theo Đoàn Thanh tra EC: Công tác xác nhận, chứng nhận sản phẩm có nguồn gốc từ khai thác còn chưa đáp ứng được yêu cầu, quy định châu Âu về kiểm soát truy xuất nguồn gốc sản phẩm về khai thác bất hợp pháp xuất khẩu sang thị trường châu Âu.

Hiện tại, Việt Nam chưa kiểm soát được sản phẩm khai báo trên giấy tờ so với thực tế. Do vậy cần tăng cường công tác kiểm soát tàu cá tại cảng, trên biển và sử dụng dữ liệu giám sát hành trình của tàu cá một cách hệ thống, chính xác để đảm bảo sản phẩm xuất khẩu sang thị trường châu Âu phải được truy xuất nguồn gốc, đảm bảo tính hợp pháp của các sản phẩm được xác nhận, chứng nhận.

“Ở lĩnh vực kiểm soát nguyên liệu nhập khẩu, hệ thống kiểm soát nguyên liệu tại doanh nghiệp của cơ quan thẩm quyền hiện nay chưa đảm bảo sự tin cậy vì vậy cần có điều chỉnh phù hợp”, quan điểm của Đoàn Thanh tra EC được Tổng cục Thủy sản nêu rõ.

Để nghiêm túc khắc phục các tồn tại, thiếu sót, thực hiện các nội dung của Đoàn Thanh tra EC đưa ra trong đợt kiểm tra, đánh giá vừa qua, đồng thời tăng cường công tác quản lý nghề cá để EC xem xét gỡ “thẻ vàng” trong thời gian tới, bà Nguyễn Thị Trang Nhung, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học, Công nghệ và Hợp tác quốc tế (Tổng cục Thủy sản) cho hay: Bộ NN&PTNT đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ, đề nghị các bộ, ngành, UBND các tỉnh, thành phố ven biển tập trung thực hiện các giải pháp cấp bách, trọng tâm.

Cụ thể như, tiếp tục hoàn thiện khung pháp luật về thủy sản, trong đó khẩn trương hoàn thiện 2 Nghị định theo khuyến nghị của Đoàn Thanh tra (Nghị định hướng dẫn thi hành Luật và Nghị định xử phạt vi phạm hành chính) và các Thông tư hướng dẫn để ban hành, bảo đảm chất lượng, đáp ứng thời gian hiệu lực của Luật cũng như triển khai thực thi có hiệu quả; hoàn thành thủ tục để gia nhập Hiệp định biện pháp quốc gia có cảng của FAO và Hiệp định Đàn cá di cư của Liên Hợp quốc trong tháng 7/2018….; thực hiện đầu tư nâng cấp các cảng loại 1 đáp ứng yêu cầu truy xuất nguồn gốc và giám sát tàu cá tại cảng theo kiến nghị của EC.

Với các tỉnh, thành phố ven biển, Tổng cục Thủy sản nhấn mạnh, 6 tháng cuối năm phải tập trung nguồn lực, có các biện pháp cụ thể, cấp bách để quản lý, kiểm soát chặt chẽ đội tàu của các địa phương, trong việc tăng cường kiểm soát tàu cá xuất bến và tàu cá tại cảng; kiểm soát sản lượng cập bến tại cảng. Bên cạnh đó, thực hiện tốt cơ chế phối hợp và xử lý ngay giữa các lực lượng kiểm tra, kiểm soát trên biển khi phát hiện các tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài; có biện pháp xử lý quyết liệt như rút giấy phép khai thác, không cấp giấy phép mới đối với các chủ tàu có tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài bị bắt giữ hoặc bị phát hiện trên hệ thống giám sát hành trình…