"Dưỡng chất" nào để doanh nghiệp tư nhân mau lớn?

	Doanh nghiệp tư nhân chiếm đa số trong Top 500 Doanh nghiệp tăng trưởng nhanh nhất Việt Nam
	Thiếu vắng doanh nghiệp tư nhân quy mô vừa
	“Khơi dòng” hút tư nhân đầu tư vào ngành điện

Yếu tố liên kết của cộng đồng doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt là chất lượng nguồn nhân lực hiện vẫn còn thấp. Ảnh: ST

Chỉ 21% DNNVV tham gia được một phần chuỗi giá trị toàn cầu

Sau hơn 30 năm thực hiện công cuộc đổi mới, nhận thức và quy mô khu vực kinh tế tư nhân đã có nhiều phát triển quan trọng, đóng góp lớn vào sự phát triển kinh tế, xã hội đất nước. Hiện khu vực kinh tế tư nhân đang chiếm tỷ trọng lớn nhất trong các khu vực kinh tế vào tổng đầu tư và tạo việc làm xã hội, nộp ngân sách nhà nước và đa dạng hóa các sản phẩm hàng hóa, dịch vụ đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước và xuất khẩu. Trung bình trong giai đoạn 2016-2019, hàng năm cả nước có hơn 126 nghìn doanh nghiệp thành lập mới với số vốn đăng ký là 1,35 triệu tỷ đồng (tăng 49,3% về số doanh nghiệp và tăng 24,8% về số vốn đăng ký so với giai đoạn 2010-2015).

Tuy nhiên, năng suất và tốc độ tăng năng suất của khu vực kinh tế tư nhân còn thấp và có nhiều hạn chế. Cụ thể, năng suất lao động bình quân của khu vực doanh nghiệp tư nhân chỉ bằng khoảng 34% năng suất lao động của khu vực doanh nghiệp nhà nước và khoảng 69% năng suất lao động của doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI).

Đặc biệt, tính liên kết, hợp tác giữa các doanh nghiệp Việt Nam còn yếu. Các doanh nghiệp Việt Nam chưa chú trọng cải thiện khả năng liên kết, nâng cao năng lực cạnh tranh để tham gia chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu. Báo cáo thẻ điểm quản trị công ty ASEAN cũng cho thấy, các doanh nghiệp nước ta có điểm về quản trị ở mức thấp nhất trong 6 quốc gia. Hiện chỉ có khoảng 21% doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia được một phần chuỗi giá trị toàn cầu, 14% thành công trong việc liên kết với đối tác nước ngoài, trong khi số doanh nghiệp FDI đầu tư tại Việt Nam là rất nhiều.

Có nhiều nguyên nhân dẫn tới những tồn tại, hạn chế của khu vực kinh tế tư nhân. Trong đó, có một phần xuất phát từ hạn chế, yếu kém của cơ chế, phương thức quản lý nhà nước về kinh tế, đặc biệt là quản lý nhà nước trong phát triển doanh nghiệp tư nhân, tạo điều kiện cho doanh nghiệp tư nhân phát triển.

Đứng ở góc độ đại diện cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa Hà Nội, ông Mạc Quốc Anh, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa TP Hà Nội cho rằng, trong bối cảnh hiện nay, các doanh nghiệp tư nhân phải thành doanh nghiệp chủ lực, chỉ có thành doanh nghiệp chủ lực mới dẫn dắt được các doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp siêu nhỏ, doanh nghiệp khởi nghiệp. Còn doanh nghiệp nhà nước nên là nền tảng bệ đỡ xuyên suốt để doanh nghiệp tư nhân đi theo. Vì thế, trong 5 năm tới, các cơ quan quản lý phải thúc đẩy khối này lên bởi kinh tế tư nhân đóng góp GDP rất lớn.

Tuy nhiên, vấn đề là còn rất nhiều hạn chế trong môi trường kinh doanh của doanh nghiệp tư nhân. Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa thực thi từ năm 2018 đến nay vẫn chưa đạt hiệu quả như kỳ vọng của doanh nghiệp. Vẫn còn tình trạng “trên nóng dưới lạnh”, tại nhiều địa phương vẫn chưa “trải thảm” để doanh nghiệp phát triển, tình trạng nhũng nhiễu doanh nghiệp vẫn còn. Cùng với đó, các văn bản về mặt quy phạm pháp luật giữa các bộ, ngành vẫn còn chồng chéo gây mất thời gian và tốn kém chi phí, nguồn lực cho các doanh nghiệp… Vì thế, ông Mạc Quốc Anh mong rằng, những nghị quyết, chủ trương chính sách về phát triển kinh tế tư nhân cần phải tiếp tục có những chương trình hành động hết sức cụ thể theo từng tháng, từng quý và giao trực tiếp cho bộ, ngành để triển khai thực hiện một cách hiệu quả.

Đặt lòng tin vào doanh nghiệp

Để phát triển được khu vực doanh nghiệp tư nhân, theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, nhà nước cần tạo lập một môi trường cạnh tranh thực sự bình đẳng, lành mạnh. Đồng thời, thúc đẩy sự phát triển đúng đắn, vai trò tích cực của doanh nghiệp nhà nước, FDI và doanh nghiệp tư nhân lớn. Tạo lập sự liên kết giữa doanh nghiệp trong nước với nhau và trên thị trường quốc tế.

"Nhà nước cần tạo môi trường kinh doanh bình đẳng, lành mạnh. Phải tạo sự liên kết giữa doanh nghiệp trong nước và quốc tế. Không nên hỗ trợ tràn lan, không có mục tiêu rõ ràng. Nhà nước cần tin tưởng, dựa vào doanh nghiệp để thực hiện, tạo lập môi trường cạnh tranh. Nếu cơ quan nhà nước chỉ thiết kế chính sách với nhau, không đặt lòng tin vào doanh nghiệp thì sẽ khó phát triển. Đặc biệt cần thiết kế chính sách để tạo không gian phát triển cho doanh nghiệp tư nhân. Bởi doanh nghiệp lớn cần chính sách phát triển hướng mạnh tới công nghệ cho giai đoạn mới, trong khi doanh nghiệp nhỏ thậm chí là ‘li ti’ lại chỉ chú trọng tới lợi nhuận, mưu sinh. Vì vậy, không thể đánh đồng không gian phát triển cho tất cả doanh nghiệp", bà Lan nhấn mạnh.

Còn theo ông Nguyễn Văn Thân, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam, yếu tố liên kết của cộng đồng doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt là chất lượng nguồn nhân lực, nhất là trong bối cảnh công nghệ số đang ngày càng phổ biến thì nguồn nhân lực chất lượng cao càng có vai trò thiết yếu. Theo đó, để hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân phát triển và trở thành động lực chính thì cần tập trung vào nâng cao chất lượng nguồn lao động, đáp ứng nhu cầu của cuộc CMCN 4.0. Về phân bổ nguồn lực, cần tập trung nâng cao chất lượng, tính khả thi của chính sách ưu đãi, hỗ trợ doanh nghiệp trên nguyên tắc thị trường, cạnh tranh, bình đẳng, thúc đẩy hình thành chuỗi giá trị, liên kết.