Dư luận, thị trường “bốc hỏa” vì... bình cứu hỏa

Việc tìm vị trí cho bình cứu hỏa trong ô tô là việc làm khó khăn. (Ảnh: Hữu Khoa/ Tuổi trẻ)

Gây nguy hiểm

Khi có hiệu lực, quy định trên đã vấp ngay vào một thực tế: hiện các xe ô tô ở Việt Nam không có chỗ để bình cứu hỏa. Nhiều người dân đã không biết để bình này ở đâu, có người cài ở cánh cửa xe, có người để ở dưới ghế, có người để ở cốp xe... Đây là một bất cập dẫn đến các nguy hiểm khi bình cứu hỏa bị va đập, gây bất tiện, nhưng điều đặc biệt phi khoa học là bình này để dùng khi khẩn cấp nên việc để ở những chỗ không thuận tiện thì đương nhiên làm vô hiệu hóa khi có hỏa hoạn vì người ngồi xe không với được chiếc bình.

Chính vì lẽ đó, PGS Văn Như Cương (Trường PTTH Lương Thế Vinh) trên facebook của mình đã hài hước khuyên người đi ô tô: “Mua thêm một cái túi đèm đẹp để đựng nó (bình cứu hỏa); Khi ngồi trên xe, nên ôm lấy cái túi vào lòng để đỡ xóc, vì nghe nói bình xịt có thể nổ nếu bị xóc qua nhiều; Nếu thấy cái túi trong lòng bỗng như nóng lên thì lập tức hạ cửa xe xuống và nhanh tay vứt cả túi ra ngoài xe; Khi cất xe vào nhà để xe, nên mang bình xịt theo người vào nhà và để nó vào vị trí quy định”. Đồng thời, vị PGS này đã nhận định, quy định này dễ gây tai nạn cháy nổ nhiều hơn.

Còn trên facebook của mình, ông Trần Đăng Tuấn- Nguyên Phó Tổng giám đốc Đài truyền hình Việt Nam thì đưa ra ý kiến: Quan chức phòng cháy chữa cháy cho biết từ 2011 đến nay có khoảng 600 xe ô tô, xe máy bị cháy. Nhưng tôi không nghĩ rằng con số xe bị cháy cao thì thuyết phục là bắt buộc phải có bình chữa cháy trên xe cá nhân. Hãy tưởng tượng trong vài trăm vụ cháy ô tô trong 5 năm qua (tạm coi như thế vì quan chức không đưa ra riêng rẽ con số ô tô bị cháy), vài trăm chủ xe cố gắng dập cháy bằng bình xịt, thì sẽ có bao nhiêu người mất mạng?

“Việc bắt buộc trang bị bình cứu hỏa trên xe cá nhân sẽ khuyến khích người ta chiến đấu với lửa để cứu xe. Mà với người dân mình thì xe ô tô là tài sản lớn, nỗ lực liều mạng cứu xe sẽ càng quyết liệt. Vô tình đẩy người ta vào nguy hiểm tính mạng rất cao. Suy cho cùng xe và người thì chọn cứu mạng người hay mạng xe?

Thực tế ở nước ngoài ra sao tôi chưa chứng kiến. Nhưng trên phim Hollywood thì tôi thấy xe cháy, người ta lôi nhau chạy càng nhanh càng xa càng tốt. Không thấy ai nỗ lực cứu xe”, ông Tuấn nhìn nhận.

Một thực tế nữa, Việt Nam có khí hậu nóng, mùa hè lên đến 40 độ C, với những xe để ngoài trời nhiệt độ có thể lên 70-80 độc C, khi đó bình cứu hỏa có thể nổ trong xe. Điều này cũng được chính Thiếu tướng Đoàn Việt Mạnh– Cục trưởng Cục Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy và Cứu nạn cứu hộ (Bộ Công an) phát biểu trên báo Giaoduc.net.vn, đề cập: Có thể có trường hợp nổ do áp suất trong bình tăng quá cao (có thể do van của bình bị hỏng, không còn khả năng điều áp cho bình nên gây ra nổ). Các bình chữa cháy dành cho ô tô đều có khuyến cáo đặt ở nơi thoáng mát, nhiệt độ không quá 50-55 độ C. Do đó, khi đặt bình chữa cháy trên ô tô, cần tránh không để ở những nơi ánh nắng chiếu trực tiếp như khu vực táp-lô, khay để đồ dưới kính hậu (xe hatchback), cột A... bởi vào mùa hè khi nhiệt độ lên cao (có lúc tới 70 độ C ở trong xe) sẽ gây ảnh hưởng đến tuổi thọ và chất lượng của bình chữa cháy.

Có lẽ Việt Nam là một nước trong số ít các nước có quy định phải có bình cứu hỏa cho ô tô từ 4 chỗ trở lên, như Thiếu tướng Đoàn Viết Mạnh cho biết trên Giaoduc.net.vn: “Khi ban hành Thông tư chúng tôi đã tìm hiểu, tham khảo quy định ở nhiều nước trên thế giới. Có rất nhiều quốc gia đã có quy định về việc này".

Thiếu tướng Mạnh dẫn thống kê của Hội liên hiệp Ô tô Vương quốc Anh, có 14 quốc gia châu Âu quy định bắt buộc trang bị bình chữa cháy trên xe ô tô gồm: Liên bang Nga, Thổ Nhĩ Kỳ, Ukraina, Hy Lạp, Bỉ, Ba Lan, Bulgaria, Belarus, Estonia, Latvia, Romania, Macedonia, Lithuania”. Ví dụ này chưa thể gọi là nhiều bởi theo báo điện tử vtc.vn, hầu như không có quốc gia nào ở các khu vực phát triển, có công nghiệp chế tạo xe hơi lâu đời như châu Âu, Bắc Mỹ và Đông Bắc Á quy định bắt buộc lắp bình chữa cháy trên xe hơi loại dưới 9 chỗ ngồi. Chỉ một số ít quốc gia trên thế giới quy định bắt buộc, nhưng có quy định để ở vị trí cụ thể, với những loại xe công cộng.

Một ý kiến phản biện rằng, Hoa Kỳ là nước giàu có, sử dụng lượng ô tô rất lớn (khoảng 300 triệu xe), hơn nữa đây lại là nước chế tạo ô tô nhưng lại không có quy định trên, thực tế là các xe ô tô (4-9 chỗ) được sản xuất ra không thiết kế chỗ để bình cứu hỏa. Điều này cho thấy phần nào về tính phổ biến và mức độ khoa học của quy định cần có bình cứu hỏa trong ô tô.

Không nên làm khác?

Không phải khi thông tư của Bộ Công an có hiệu lực thì tính bất cập mới được đề cập, theo Báo Tiền Phong, khi Thông tư 57 của Bộ Công an còn là dự thảo, trong văn bản tham gia ý kiến, Bộ Giao thông vận tải (GTVT) đã đề nghị Bộ Công an xem xét lại cơ sở pháp lý dự thảo. Trong công văn do Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Đình Thọ ký nêu rõ: Đề nghị xem xét thêm đối với thẩm quyền ban hành. Việc ban hành thông tư của Bộ Công an hay thông tư liên tịch cần căn cứ theo pháp luật về giao thông đường bộ và phòng cháy chữa cháy. Công văn nêu rõ: “Theo khoản 5 Điều 53 của Luật Giao thông đường bộ năm 2008, Bộ trưởng GTVT quy định về chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường của xe cơ giới được phép tham gia giao thông, trừ xe cơ giới của quân đội, công an sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh”.

Bộ GTVT cũng cho rằng, những vấn đề yêu cầu an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường đối với xe cơ giới tham gia giao thông tại nước ta hiện nay (trong đó có quy định về thiết bị phòng cháy chữa cháy) đã được quy định cụ thể tại nhiều văn bản khác nhau. Chưa hết, Bộ GTVT từng đề nghị nghiên cứu không áp dụng quy định của Thông tư đối với xe nhập mà tại các quốc gia sản xuất không có quy định phải có phương tiện phòng cháy, chữa cháy. Lý do là Việt Nam đã ký hiệp định thương mại với nhiều quốc gia, trong đó có quy định cho phép nhập khẩu các xe cơ giới đã được kiểm tra, chứng nhận.

Cũng trên Báo Tiền Phong, ông Lê Việt Trường, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh của Quốc hội cho rằng, cần xem xét lại tính phù hợp với thực tiễn của quy định trên. “Qua thông tin tôi biết thì Cục Đăng kiểm - cơ quan có trách nhiệm công bố an toàn kỹ thuật của phương tiện đã khẳng định, việc lắp đặt bình cứu hỏa đối với xe 4 chỗ ngồi là không cần thiết. Lẽ ra khi tiếp nhận ý kiến cơ quan soạn thảo Thông tư 57 cần phải lắng nghe, tiếp thu, chứ không nên bỏ qua”, ông Trường nói.

Cũng theo ông Trường, Bộ Công an, Bộ GTVT và các đơn vị có liên quan nên ngồi lại với nhau để thảo luận, bàn bạc xem lại quy định trên. “Tôi thấy ở các nước đa phần đều không quy định việc này thì chúng ta cũng không nên quy định, làm khác”, ông Lê Việt Trường cho hay.

Trong khi dư luận và báo chí đang có nhiều ý kiến phản biện khác nhau thì thị trường bình cứu hỏa đã bị “cháy” ở một số nơi. Theo Báo Dân Việt, sáng 8-1, nhiều người dân tập trung trên phố Yết Kiêu, Nguyễn Du (Hà Nội) tìm mua bình cứu hỏa mini trang bị trên xe ô tô. Chủ các cửa hàng bán đồ bảo hộ lao động cho biết, mấy ngày này, bình cứu hỏa mini loại 0,5kg rất khan hiếm do nhiều người hỏi mua. Nếu còn, bình cứu hỏa cũng được bán với giá tăng gấp 4 lần so với ngày thường. Cùng với đó, hiện tượng nhập lậu bình cứu hỏa kém chất lượng cũng đã xuất hiện.

Nếu cứ giữ quy định trên, “sau này người dân mua phải hàng trôi nổi, rồi những lý do kỹ thuật khác khiến bình cứu hỏa phát nổ, gây hại cho người dân thì lúc đó ai sẽ là người chịu trách nhiệm?”, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh của Quốc hội đặt câu hỏi.