Nhiều nguyên nhân khiến giải ngân vốn ODA của các địa phương chậm trễ

Quang cảnh Hội nghị tại điểm cầu Bộ Tài chính.

Theo báo cáo của Bộ Tài chính, kết quả giải ngân vốn nước ngoài 5 tháng đầu năm 2024 (tính đến ngày 15/5/2024) của các địa phương khá thấp.

Lũy kế giải ngân vốn nước ngoài của các địa phương tính đến 15/5/2024 là 5,7% kế hoạch vốn được giao (tính cho cả kế hoạch vốn cấp phát và vay lại) cao hơn cùng kỳ năm 2023 là 4,9%. Có 5/53 địa phương có tỉ lệ giải ngân đạt trên 15%, 28/53 địa phương chưa giải ngân vốn ngân sách Trung ương cấp phát bổ sung có mục tiêu cho ngân sách địa phương.

Tại Hội nghị, đại diện cho TP. Hà Nội cho biết, năm 2024, 6 dự án ODA của TP được giao kế hoạch vốn ODA là 3.895.590 triệu đồng đáp ứng nhu cầu giải ngân cho các dự án, không có vốn ODA năm 2023 kéo dài sang năm 2024. Thành phố đã hoàn thành nhập Tabmis toàn bộ kế hoạch giao năm 2024 cho các dự án theo quy định.

Tính đến ngày 20/5/2024, giá trị giải ngân vốn ODA của kế hoạch năm 2024 tính theo số đã được Kho bạc Nhà nước kiểm soát chi và xác nhận hoàn thành (cập nhật trên phần mềm đầu tư liên ngành) là 856.333 triệu đồng, đạt 21,98% kế hoạch, bao gồm vốn ODA cấp phát là 205.111 triệu đồng, đạt 8,75% kế hoạch; vốn ODA vay lại là 651.221 triệu đồng, đạt 42,00% kế hoạch. Số giải ngân tính theo giá trị đã ghi thu ghi chi là 762.714 triệu đồng, đạt 23,54% kế hoạch.

Thông tin về tình hình một số dự án, đại diện TP Hà Nội cho biết, đối với dự án hỗ trợ kỹ thuật tuyến 3.2, do các khoản viện trợ không hoàn lại chưa hoàn thành thủ tục ký kết cho nên dự án chưa thể triển khai.

Đối với dự án Hệ thống xử lý nước thải Yên Xá, theo đại diện TP Hà Nội, chất lượng dịch vụ tư vấn và các sản phẩm dịch vụ của liên danh tư vấn cung cấp còn hạn chế, ảnh hưởng đến công tác thực hiện 4 gói thầu xây lắp có năng lực quản lý và tài chính kém.

Đối với gói thầu số 4, UBND Thành phố đã có các văn bản chấp thuận nguyên tắc việc gia hạn thời gian thực hiện gói thầu để làm cơ sở tiếp tục thực hiện gói thầu; chấm dứt hợp đồng với nhà thầu thi công gói thầu và tổ chức đấu thầu lại. Hiện dự án đang thực hiện thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư gia hạn thời gian thực hiện dự án do chậm trễ nêu trên.

Theo Bộ Tài chính, qua quá trình làm việc với các địa phương, các dự án và theo dõi số liệu giải ngân của các dự án, các vướng mắc chính dẫn tới việc chậm giải ngân xuất phát từ khâu điều chỉnh chủ trương đầu tư, điều chỉnh dự án, gia hạn giải ngân, gia hạn thời gian thực hiện, sử dụng vốn dư.

Nguyên nhân chính các dự án phải xin gia hạn thời gian thực hiện, thời gian giải ngân là do các công tác triển khai dự án chậm trễ và chưa kịp thời xử lý các vướng mắc phát sinh. Có phát sinh vướng mắc về việc các dự án nhóm B sau khi địa phương hoàn thành thủ tục gia hạn giải ngân dự án (thuộc thầm quyền của HĐND tỉnh) thì phải thực hiện thủ tục gia hạn thời gian bố trí vốn (thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ).

Thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư của các địa phương tham gia thực hiện dự án Ô một phần (dự án có nhiều cơ quan tham gia) còn chưa rõ ràng, các tiểu dự án cần điều chỉnh thuộc nhóm B, thẩm quyền điều chỉnh chủ trương đầu tư là Hội đồng nhân dân tỉnh/TP, tuy nhiên vẫn trình lên cấp Thủ tướng Chính phủ để phê duyệt điều chỉnh.

Bên cạnh đó, vướng mắc trong công tác triển khai thực hiện và giải ngân bao gồm các vướng mắc trong khâu đầu thầu hoặc hợp đồng thương mại; giải phóng mặt bằng; điều chỉnh thiết kế; chậm tiến hành công tác nghiệm thu, thanh toán...

Để phấn đấu đạt tỷ lệ giải ngân cao đối với nguồn vốn ODA, vay ưu đãi nước ngoài được Thủ tướng Chính phủ giao năm 2024, về phía Bộ Tài chính, ông Hoàng Hải, Phó Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại cho biết, Bộ Tài chính sẽ đảm bảo thời gian xử lý đơn rút vốn đúng qui định.

Cùng với đó, Bộ sẽ tiếp tục tổ chức các đoàn trực tiếp làm việc, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về đầu tư công, trong đó tập trung các dự án lớn, các địa phương được giao nhiều kế hoạch vốn.

Đồng thời, tiếp tục trao đổi với các nhà tài trợ nhằm tháo gỡ các vướng mắc về phía nhà tài trợ như rút ngắn thời gian và đơn giản hóa thủ tục cho ý kiến không phản đối.