Doanh nghiệp phải là trung tâm trong phát triển vùng kinh tế trọng điểm phía Nam

Quang cảnh Diễn đàn. Ảnh T.D

Diễn đàn được triển khai với sự chỉ đạo của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI); UBND các tỉnh Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam; Báo Diễn đàn Doanh nghiệp phối hợp với Sở Kế hoạch Đầu tư – Trung tâm xúc tiến Thương mại các tỉnh vùng kinh tế trọng điểm phía Nam tổ chức.

Doanh nghiệp, động lực của phát triển

Theo TS Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch VCCI, vùng kinh tế trọng điểm phía Nam được coi là “đầu tàu” có vai trò dẫn dắt trong phát triển kinh tế cả nước. Trong 10 năm qua, mức tăng trưởng kinh tế của Vùng luôn giữ mức ổn định và cao hơn 1,5 lần so với bình quân chung của cả nước. Đây được xem là vùng kinh tế động lực, hội tụ những lợi thế nổi trội cho phát triển công nghiệp, thương mại, dịch vụ, đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước.

Tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân giai đoạn 2016-2018 của vùng đạt 11,31%/năm, gấp 1,7 lần mức tăng bình quân cả nước. Năm 2018, GRDP của toàn vùng đạt khoảng 2,517 triệu tỷ đồng, chiếm tỷ trọng 45,42% GDP của cả nước và chiếm gần 51% GRDP của 4 vùng kinh tế trọng điểm, chiếm 40% giá trị kim ngạch xuất khẩu cả nước. Tổng thu ngân sách nhà nước của Vùng chiếm 42,6% tổng thu ngân sách của cả nước. Thu nhập bình quân đầu người năm 2018 của Vùng đạt khoảng 5.474 USD, gấp 2 lần trung bình cả nước.

Đây cũng là trung tâm thu hút đầu tư nước ngoài lớn nhất cả nước với hơn 15.000 dự án FDI còn hiệu lực, có 140 khu công nghiệp, khu chế xuất đang hoạt động… Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam đã và đang phát huy lợi thế, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô. Đặc biệt là hỗ trợ và thúc đẩy sự phát triển kinh tế, xã hội của các tỉnh, thành lân cận trong vùng.

Để đạt được nhưng kết quả trên, theo ông Trần Thanh Liêm, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương, bên cạnh sự nỗ lực của chính quyền các tỉnh, thành phố, cần phải kể đến sự gắn kết của cộng động DN trong vùng. Kết nối kinh tế, liên kết vùng về bản chất cuối cùng vẫn là sự kết nối của DN. Chính quyền các cấp tạo ra không gian kết nối, tạo ra cơ sở hạ tầng chưa sự kết nối và xây dựng cơ chế thúc đẩy. DN chính là động lực của sự phát triển, liên kết.

	Thủ tướng chỉ thị thúc đẩy tăng trưởng Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam
	Điểm sáng thu hút đầu tư ở vùng kinh tế trọng điểm phía Nam

Thời gian qua, nhiều DN trong vùng đã tận dụng thời cơ để tham gia vào phát triển hạ tầng và xây dựng những chuỗi sản phẩm của vùng. Trong liên kết phát triển công nghiệp, mô hình liên kết tư cung ứng nguyên liệu, tinh chế thành phẩm và phân phối sản phẩm trên địa bàn các tỉnh thành trong vùng dần được hoàn thiện. Nhiều DN đã tận dụng lợi thế so sánh về nguồn lực và trình độ, công nghệ để xây dựng cơ sở hạ tầng các khu, cụm công nghiệp. Thực hiện các dự án đầu tư sản xuất công nghiệp trên địa bàn các tỉnh, thành trong vùng để sản xuất, chế biến các sản phẩm công nghiệp, cung ứng cho vùng cũng như phục vụ nhu cầu xuất khẩu…, ông Trần Thanh Liêm nhấn mạnh.

Khẳng định vai trò của DN trong phát triển kinh tế vùng, ông Nguyễn Hồng Long, Phó Ban chuyên trách Ban Chỉ đạo Đổi mới và Phát triển DN nhấn mạnh: “Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo trong thời gian tới chúng ta cần phát huy nội lực, giải phóng các nguồn lực tiềm năng trong xã hội trên cơ sở thúc đẩy mạnh mẽ khoa học công nghệ mới, phát triển kinh tế tư nhân năng động, sáng tạo lấy DN làm trung tâm động lực, phát triển”.

Cần nhiều giải pháp

Tuy nhiên, theo các đại biểu, tăng trưởng kinh tế của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam đang có xu hướng chậm lại, vẫn còn những điểm nghẽn cản trở liên kết vùng và đặc biệt ảnh hưởng tới sự phát triển của DN.

TS Vũ Tiến Lộc nhận định, những lợi thế của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam chưa được phát huy đầy đủ nhằm tạo ra những động lực mới cho tăng trưởng. Kết cấu hạ tầng chưa tương xứng, kết nối chưa đồng bộ. Chất lượng phát triển đô thị còn thấp, nhiều khu vực còn ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Chưa bảo đảm hết nhu cầu an sinh xã hội. Phát triển nguồn nhân lực chưa đáp ứng nhu cầu đề ra.

Bên cạnh đó, theo nhiều đại biểu, bên cạnh những kết quả đạt được, hiện đang tồn tại một số điểm nghẽn trong thực hiện liên kết vùng, ảnh hưởng đến hoạt động của các DN như kết nối hạ tầng giao thông vận tải còn hạn chế, chưa đáp ứng nhu cầu phát triển của vùng, chưa phát huy được tiềm năng, lợi thế thúc đẩy giao thông hàng hóa giữa các địa phương trong vùng. Chất lượng nguồn nhân lực dù đã được cải thiện nhưng vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển. Chưa xây dựng được hệ thống cơ sở dữ liệu về các ngành, lĩnh vực ưu tiên liên kết vùng do đó chưa hỗ trợ được việc lựa chọn các dự án liên kết vùng…

Theo đó, TS Vũ Tiến Lộc cho biết cần có hội đồng vùng cũng như hội đồng DN vùng. Theo đó, chính các DN, hiệp hội DN là người đề xuất là trung tâm kết nối DN vùng, xác định phát triển công nghệ thế nào, logistics thế nào… chính DN phải là người đề xuất. Đặc biệt, hiện các địa phương trong khu vực đều có hiệp hội DN, nhưng vùng kinh tế trọng điểm lại thiếu cơ chế liên kết...

Đồng thời, cộng đồng DN kiến nghị cần có Ban chỉ đạo khu vực với các Phó Thủ tướng chỉ đạo. Cùng với đó, có một hội đồng vùng trên cơ sở phối hợp địa phương. Một hội đồng DN trên cơ sở tương tác giữa các DN. “Đây là 3 chân kiềng cho sự phát triển của vùng. Cần sớm có một cơ chế như vậy”, TS Vũ Tiến Lộc khẳng định.

Ngoài ra, theo các đại biểu, DN cần khắc phục sự hạn chế nội tại về năng lực tài chính, quản trị, về nhận thức liên kết giữa các DN trong hoạt động sản xuất nhằm tạo điều kiện để kết nối chặt chẽ hơn…