Đầu tư công - Kỳ vọng từ các dự án giao thông trọng điểm

Toàn cảnh không khí thi công tại "đại công trường" sân bay Long Thành. Ảnh: ACV

657.000 tỷ đồng đầu tư công năm 2024

Phát biểu tại Phiên họp thứ 9 của Ban Chỉ đạo Nhà nước các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành giao thông vận tải diễn ra ngày 16/2, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, cùng với hiệu quả thúc đẩy động lực tăng trưởng, việc tập trung giải ngân đầu tư công với các dự án giao thông được đưa vào khai thác sẽ góp phần giảm chi phí logistics cho doanh nghiệp, giảm giá thành đầu vào, tăng sức cạnh tranh của sản phẩm, doanh nghiệp và nền kinh tế; tạo không gian phát triển mới vì đường đi đến đâu, mở ra không gian phát triển mới đến đó, nhất là phát triển công nghiệp, các khu đô thị, dịch vụ… Bên cạnh đó, các dự án giao thông còn tạo không gian phát triển mới, vì đường đi đến đâu mở ra không gian phát triển mới đến đó, nhất là công nghiệp, khu đô thị, dịch vụ. Thủ tướng khẳng định lựa chọn đột phá về hạ tầng, đặc biệt ở lĩnh vực giao thông là đúng đắn, sáng suốt, yếu tố quyết định sự phát triển trước mắt và lâu dài.

“Những năm qua việc đầu tư, phát triển hạ tầng giao thông đã được thúc đẩy, tạo ra phong trào, xu thế không chỉ trung ương mà còn ở địa phương. Năm 2021-2022 là giai đoạn khởi động, chuẩn bị và phê duyệt dự án, năm 2023 triển khai đồng loạt, năm 2024 sẽ tăng tốc xây dựng các công trình giao thông trọng điểm, quan trọng quốc gia với tổng mức đầu tư rất lớn - 422.000 tỷ đồng”, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh.

Để đáp ứng mục tiêu đến năm 2025 hoàn thành, đưa vào khai thác 3.000km đường bộ cao tốc, một số cảng hàng không và các công trình giao thông trọng yếu, trong thời gian qua Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các Phó Thủ tướng Chính phủ quyết liệt chỉ đạo tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh tiến độ thực hiện. Ban Chỉ đạo các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành giao thông vận tải họp định kỳ hàng tháng, Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo chỉ đạo quyết liệt, cụ thể, rõ trách nhiệm đối với từng bộ, ngành, địa phương.

Cho biết thêm về tiến độ triển khai của các dự án giao thông trọng điểm, theo Bộ Giao thông vận tải, hiện cả nước có 34 dự án lớn, 86 dự án thành phần quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành giao thông vận tải tại 46 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Trong đó có 5 dự án đường sắt, 2 dự án cảng hàng không, còn lại là các dự án đường bộ, chủ yếu là đường bộ cao tốc và các đường vành đai vùng Thủ đô Hà Nội, đường vành đai TPHCM. Về tiến độ, dự án cao tốc Bắc-Nam phía Đông đã hoàn thành 9/11 dự án thành phần giai đoạn 2017-2020 và dự án Mỹ Thuận-Cần Thơ theo đúng kế hoạch, nâng tổng số đường cao tốc lên 1.892 km, trong đó riêng năm 2023 là 475 km; 2 dự án còn lại đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT, các chủ đầu tư, nhà thầu đang tích cực triển khai để hoàn thành theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Đối với 12 dự án thành phần giai đoạn 2021-2025, mặc dù năm đầu triển khai còn vướng mắc nhiều về mặt bằng và vật liệu xây dựng nhưng các chủ đầu tư, nhà thầu đã nỗ lực tổ chức thi công, bám sát tiến độ đề ra. Đối với 5 dự án đường bộ cao tốc trục Đông-Tây và đường vành đai, tiến độ triển khai còn chậm, trừ một số gói thầu do TPHCM và Long An (đường Vành đai 3), Hà Nội (đường Vành đai 4), Bà Rịa-Vũng Tàu (đường cao tốc Biên Hòa-Vũng Tàu), Đắk Lắk và Khánh Hòa (Khánh Hòa-Buôn Ma Thuột) làm cơ quan chủ quản triển khai cơ bản đáp ứng kế hoạch. Các dự án cao tốc khác như Tuyên Quang-Hà Giang đoạn qua tỉnh Hà Giang; Cao Lãnh-An Hữu; Bến Lức-Long Thành đang được các chủ đầu tư, nhà thầu triển khai bám sát tiến độ đề ra.

Cũng theo Bộ Giao thông vận tải, hai dự án đường sắt đô thị quan trọng là Nhổn-ga Hà Nội và dự án Bến Thành-Suối Tiên đang được Hà Nội và TPHCM rà soát, tháo gỡ các vướng mắc trong hợp đồng, thực hiện đào tạo nhân sự, hoàn tất các thủ tục về phòng cháy, chữa cháy, nghiệm thu công trình, chứng nhận an toàn hệ thống để phấn đấu vận hành vào tháng 7/2024.

Đối với dự án cảng hàng không quốc tế Long Thành, các gói thầu đang tổ chức thi công như gói thầu nhà ga hành khách, gói thầu xây dựng các công trình phục vụ quản lý bay đã được Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV), Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam (VATM) chỉ đạo các nhà thầu tích cực triển khai bám sát tiến độ. Đáng chú ý, gói thầu nhà ga hành khách T3 cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất được ACV triển khai thi công, bám sát tiến độ đề ra, đến nay giải ngân đạt 2.477/10.825 tỷ đồng (23%)…

Tăng tốc giải ngân vốn ngay từ đầu năm

Đánh giá về tình hình giải ngân vốn đầu tư công trong thời gian vừa qua, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng khẳng định, điểm sáng trong thời gian qua là chúng ta đã cơ cấu lại đầu tư công, tập trung nguồn lực vào các công trình lớn, dự án giao thông trọng tâm, trọng điểm nhất là dự án đường cao tốc. Trong giai đoạn 2016-2020 cũng như khi xây dựng Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã tham mưu với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ bố trí nguồn lực vốn NSNN tập trung cho ngành giao thông (riêng vốn NSTW bố trí cho ngành giao thông chiếm khoảng 53,4% tổng chi đầu tư NSTW), trong đó riêng Bộ Giao thông vận tải được bố trí vốn NSTW gần 300 nghìn tỷ đồng, cao nhất trong tất cả các bộ, cơ quan trung ương và địa phương.

Là một trong những đầu tàu kinh tế của cả nước, năm 2024, TP Hà Nội dự kiến khởi công xây dựng 5 dự án giao thông trọng điểm gồm: cầu Thượng Cát; cầu Vân Phúc; đường từ Mỹ Đình (Hà Nội) đến Bái Đính (Ninh Bình); đường gom phía Đông cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ; xây dựng đường Vành đai 3,5 đoạn từ cầu Thượng Cát đến Quốc lộ 32. Theo Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Hà Minh Hải, tổng nguồn vốn kế hoạch đầu tư công năm 2024 của thành phố là 81.033 tỷ đồng. Trong đó, ngân sách trung ương là 9.451 tỷ đồng, ngân sách địa phương 71.582 tỷ đồng. Như vậy, kế hoạch đầu tư công năm 2024 của thành phố cao hơn 1,4 lần so với kế hoạch đầu tư công năm 2023 (57.305 tỷ đồng). Thành phố đã thực hiện việc phân bổ và giao kế hoạch vốn đầu tư phát triển năm 2024 theo đúng quy định của Luật Ngân sách nhà nước, Luật Đầu tư công và các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, hướng dẫn của các Bộ Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư.

“Để đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, thành phố sẽ tiếp tục tập trung, quyết liệt chỉ đạo trong công tác điều hành kế hoạch đầu tư công năm 2024. Trước tiên, thành phố chú trọng một số nội dung trọng tâm như quán triệt về việc thúc đẩy giải ngân kế hoạch đầu tư công năm 2024 ngay từ đầu năm; tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính, nghiêm túc thực hiện chế độ giao ban định kỳ toàn thành phố hàng quý và các lĩnh vực hàng tháng. Đồng thời, đẩy nhanh thủ tục đầu tư của các dự án; đồng thời tập trung chỉ đạo, điều hành để thúc đẩy tiến độ các công trình trọng điểm của thành phố giai đoạn 2021-2025, các dự án có quy mô lớn, các dự án chuyển tiếp để tập trung hoàn thành dự án, đưa vào khai thác sử dụng. Các quận, huyện, thị xã thúc đẩy việc giải ngân các dự án ngân sách cấp thành phố giao quận, huyện, thị xã làm chủ đầu tư và dự án thuộc nhiệm vụ của cấp huyện. Cùng với đó, thành phố cũng có biện pháp để đảm bảo nguồn thu; chỉ đạo điều hành kế hoạch đầu tư công năm 2024 phù hợp với nguồn thu, không để xảy ra nợ xây dựng cơ bản...”, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Hà Minh Hải cho biết thêm.

Đứng ở góc độ cơ quan quản lý nhà nước, để thực hiện thành công Kế hoạch đầu tư công năm 2024, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho rằng, cần tinh thần đổi mới, quyết tâm chính trị cao, trách nhiệm hơn nữa của các cấp, các ngành từ Trung ương đến địa phương. Trong đó, cần có giải pháp tổng thể với yêu cầu đầu tiên là phải xác định đầu tư công là ưu tiên hàng đầu để nhất quán trong công tác điều hành. Thực tế cho thấy, trong cùng một thể chế, chính sách pháp luật, có những bộ, ngành và địa phương giải ngân tốt, đó chính là nhờ sự chỉ đạo sát sao, quyết liệt của người đứng đầu.

Theo đó, giải pháp mang tính chất căn cơ cần thực hiện là rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật điều chỉnh hoạt động các dự án đầu tư công. Trước hết là sửa ngay các bất cập đã phát hiện trong thời gian qua (trong đó lưu ý những nội dung nào thuộc thẩm quyền của Chính phủ cần khẩn trương nghiên cứu, trình Chính phủ sửa đổi) nhằm đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, tạo động lực phát triển kinh tế-xã hội. Về phía các bộ, ngành, địa phương, cần nêu cao tinh thần trách nhiệm nêu gương, phát huy vai trò của người đứng đầu trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện; thường xuyên rà soát, đôn đốc, kịp thời phát hiện và tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc phát sinh của từng dự án, nhất là các dự án trọng điểm; làm tốt công tác chuẩn bị đầu tư, chuẩn bị thực hiện dự án, kiểm tra, rà soát từng dự án bố trí kế hoạch vốn năm 2024, đặc biệt là các dự án khởi công mới, lựa chọn dự án đủ thủ tục đầu tư, đáp ứng điều kiện bố trí vốn theo quy định, nâng cao tính sẵn sàng và tính khả thi, khả năng triển khai thực hiện dự án...