Cuộc cách mạng không đổ máu của Vladimir Putin
Đối mặt với hạn chế nhiệm kỳ vào năm 2024 và sự giảm tỷ lệ tín nhiệm cũng như sự đình trệ kinh tế, Tổng thống Nga đã đánh một canh bạc bất ngờ nhằm gia tăng sự lựa chọn của mình bằng cách định hình lại hệ thống chính trị: đề xuất những sửa đổi đáng kể nhất đối với Hiến pháp Nga kể từ năm 1993.
| |
Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ảnh: Axios |
Điểm nổi bật nhất trong những đề xuất sửa đổi này là giảm bớt quyền lực của Tổng thống Nga trong tương lai, gia tăng thêm quyền lực cho Thủ tướng và Quốc hội. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là ông có kế hoạch nghỉ hưu khỏi chính trường. Hầu hết các nhà quan sát đều cho rằng, ông Putin hy vọng có thể cầm quyền từ vị trí khác.
Mở ra hướng đi với nhiều lựa chọn linh hoạt
Sau tuyên bố của Tổng thống Putin, toàn bộ chính phủ từ chức, cho phép ông Putin thay thế Thủ tướng đương nhiệm Dmitry Medvedev bằng một nhà kỹ trị ít được biết đến – Mikhail Mishustin.
Trước đây, ông từng do dự sửa đổi hiến pháp và đã không làm điều đó trong giai đoạn 2000-2009.
Nhưng giờ đã đến lúc. Tỷ lệ tín nhiệm của ông đã giảm sút gần đây và dự báo không có sự tiến triển đáng kể nào với phương Tây trong thời gian trước mắt, nền kinh tế Nga cũng ít có khả năng cải thiện trong vài năm tới. Cuộc bầu cử Duma quốc gia Nga dự kiến diễn ra vào tháng 9/2021 và nhiệm kỳ của ông Putin sẽ hết hạn vào năm 2024.
Vladimir Putin, người nắm quyền dưới con mắt phương Tây là không thân thiện với dân chủ, dường như muốn để lại một trật tự dân chủ hơn cho người kế nhiệm mình.
Một trong số các đề xuất sửa đổi dường như để bảo vệ ông và “vòng tròn” của ông sau khi từ chức. Đó là việc khẳng định sự ưu tiên Hiến pháp Nga lên trên luật pháp và các hiệp ước quốc tế - điều sẽ phát huy tác dụng trong trường hợp xảy ra truy tố quốc tế.
Một đề xuất khác là cấm các công dân mang 2 quốc tịch hoặc có giấy phép cư trú nước ngoài được nắm giữ chức vụ Bộ trưởng, thẩm phán, thống đốc, các thành viên nghị viện. Các Tổng thống tương lai sẽ phải sống ở Nga 25 năm liên tiếp trước khi năm quyền. Đề xuất này cho thấy sự lo ngại của Kremlin về ảnh hưởng của phương Tây.
Nhiều người nhận định, những đề xuất của Putin là một chiến thuật “thí quân mở đường” nhằm mở ra không gian cho các động thái trong tương lai.
Lựa chọn loại bỏ hạn chế nhiệm kỳ Tổng thống – như Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã lựa chọn – là nằm ngoài đề xuất. Một khả năng khác – trở thành Tổng thống của liên hiệp Nga và Belarus – cũng dường như khó có khả năng sau khi các cuộc đàm phán gần đây với Tổng thống nước này Alexander Lukashenko, bị đình trệ. Khả năng ông Putin trở thành Thủ tướng sau khi kết thúc nhiệm kỳ vào năm 2024 cũng không được giới quan sát đánh giá cao.
Một số người cho rằng ông có thể đóng vai trò như Chủ tịch Hội đồng Nhà nước hoặc thậm chí tranh cử Nghị viện để trở thành Thủ tướng – vị trí mà ông từng nắm giữ giai đoạn 2008-2012 sau 2 nhiệm kỳ Tổng thống đầu tiên.
Một cuộc cách mạng không đổ máu?
Năm 2018, khi ông Putin kết thúc nhiệm kỳ Tổng thống 6 năm đầu tiên và tái đắc cử nhiệm kỳ thứ 2 một lần nữa, tầng lớp chính trị xung quanh nước Nga bắt đầu đặt câu hỏi về điều sẽ diễn ra tiếp theo.
Một số học giả đã đề cập tới “Chiến dịch 2024” - năm mà ông Putin phải quyết định ông duy trì quyền lực như thế nào sau khi nhiệm kỳ thứ 2 của ông kết thúc (Hiến pháp hiện hành của Nga quy định Tổng thống không nắm giữ quá 2 nhiệm kỳ liên tiếp).
Chiến dịch này dường như đã chính thức bắt đầu ngày 15/1/2020, khi ông Putin đọc thông điệp liên bang lần thứ 16 trong sự nghiệp chính trị của mình.
Những sửa đổi mà ông Putin đề xuất sẽ không làm sụp đổ cấu trúc của nền dân chủ Nga, nhưng động thái được cân nhắc nhiều nhất của Tổng thống dường như còn ẩn chứa nhiều sự khôn khéo và thận trọng hơn vẻ bề ngoài. Những gì ông đề xuất là thay đổi Hiến pháp theo hướng có thể cho ông thêm sự linh động, chỉnh lại kim đồng hồ đang chạy dần về nhiệm kỳ cuối cùng, cho ông nhiều lựa chọn để tiếp tục là nhà lãnh đạo của Nga, cho dù là ở bất cứ hình thức nào mà ông lựa chọn.
“Ngài muốn một cuộc cách mạng không đổ máu ư? Ông đã tới rồi đó” một trong những người yêu thích ông Putin, Margarita Simonyan – người lãnh đạo mạng lưới truyền hình RT, đăng tải trên Twitter.
Có thể không đổ máu, nhưng cuộc cách mạng ngày 15/1 vẫn có những nạn nhân. Một số nhà phân tích cho rằng, rõ ràng nhất có thể thấy là Thủ tướng Dmitry Medvedev, người cộng tác lâu năm - người đã từng mang nước cho Putin từ khi 2 người đều còn là quan chức cấp tỉnh những năm 1990 ở St. Petersburg.
Sau khi Medvedev tuyên bố ông và toàn bộ chính phủ sẽ từ chức, Putin khi đó đã đề xuất một cách hòa nhã rằng, ông Medvedev có thể nắm giữ một vị trí mới: Phó chủ tịch Hội đồng An ninh Kremlin, giám sát quốc phòng. Đó là một sự giáng cấp đối với Medvedev, người ít nhất khi xét về vị trí chỉ đứng thứ 2 sau ông Putin trong 8 năm qua.
Dù vậy vẫn có những nhận định trái chiều. “Theo quan điểm của tôi, đây là một nước cờ giữa Putin và Medvedev”, Valeriy Akimenko, một nhà phân tích nước Nga lâu năm hiện làm việc cho Trung tâm nghiên cứu xung đột, nhận định.
“Medvedev không phải là một nhân tố độc lập và cũng không hề có động thái chống lại Putin trong thời gian ông làm Tổng thống. Như trường hợp năm 2008, đây dường như là thỏa thuận đôi bên cùng có lợi giữa 2 người.
Tham vọng lãnh đạo trọn đời?
Một cơ quan “hậu trường” mà Tổng thống Putin nhắc đến ngày 15/1 là Hội đồng Nhà nước. Đây là cơ quan mà ông đã thành lập trong năm đầu tiên cầm quyền, năm 2000, bao gồm những người đứng đầu chính quyền địa phương và các quan chức khác do ông Putin lựa chọn. Về mặt chính thức, Hội đồng Nhà nước đóng vai trò cố vấn cho điện Kremlin, nhưng trong suốt thời gian tồn tại, không có nhiều người hiểu được chức năng thực sự của cơ quan này là gì.
Theo những đề xuất sửa đổi hiến pháp, Hội đồng này sẽ được trao thêm quyền lực mới. “Cần phải làm rõ mọi thứ, để xác nhận tình trạng và vai trò của Hội đồng Nhà nước trong Hiến pháp Nga”, Tổng thống Putin nói.
Ông không nêu chi tiết cụ thể, nhưng đề xuất này khiến các nhà quan sát nhận định sau khi hết nhiệm kỳ vào năm 2024, ông có thể quyết định sẽ nắm vai trò đứng đầu Hội đồng Nhà nước và tiếp tục lãnh đạo nước Nga từ đây.
“Ông Putin dường như đang tính toán trở thành người đứng đầu Hội đồng Nhà nước, cơ quan sẽ được gia tăng quyền lực và trở thành một nền tảng ra quyết định chủ chốt với các thành viên từ chính quyền Tổng thống, chính phủ và các thống đốc”, Tatiana Stanovaya, một chuyên gia tại Trung tâm Carbegie Moscow đăng tải trên trang Facebook.
Cơ quan mới này, với sự điều hành của Putin, có thể đóng vai trò như một Kremlin trong thực tế.
Điều đó, ít nhất là một trong những kịch bản khả thi nhất nổi lên từ địa chấn chính trị mà ông Putin đã tạo ra ngày 15/1.
Cố vấn lâu năm của Putin, Gleb Pavlovsky từng tiết lộ rằng, Putin là nhà chiến thuật và nhà chiến lược sắc sảo. Hơn là cố định một hành trình dài hạn và gắn chặt với nó, ông thích để ngỏ nhiều lựa chọn. Tùy thuộc vào “tâm trạng” của dư luận, các rủi ro ở thời điểm nhất định, khi đó ông mới đặt cược vào chiêu bài trong ngắn hạn, đảm bảo vẫn để lại chỗ có thể trở lại hoặc thay đổi hành trình nếu cần thiết.
Những gì ông dường như không sẵn sàng chịu đựng là những hạn chế nghiêm ngặt về quyền lực của ông, đặc biệt được xây dựng trong Hiến pháp Nga. Điều đó trở nên rõ ràng hơn vào năm 2008, khi những giới hạn nhiệm kỳ trong Hiến pháp buộc ông phải rời vị trí Tổng thống sau 2 nhiệm kỳ liên tiếp.
Sau đó, ông để lại 1 con đường nắm giữ quyền lực với sự thay đổi nhỏ với pháp luật hơn là viết lại Hiến pháp, dù ông rõ ràng có quyền để làm điều đó. Putin tuyên bố năm 2008 rằng ông sẽ chuyển sang vị trí Thủ tướng trong khi Medvedev sẽ nắm giữ vai trò Tổng thống.
Khi lên nắm quyền lực, Medvedev đã cải cách hiến pháp theo đó gia tăng thời hạn nhiệm kỳ Tổng thống từ 4 năm lên 6 năm. Khi nhiệm kỳ 4 năm của Medvedev sắp kết thúc vào cuối năm 2011, ông lại “đứng sang một bên” để ông Putin trở lại làm Tổng thống thêm 2 nhiệm kỳ nữa, lần này là nhiệm kỳ 6 năm.
Vẫn còn 4 năm nữa mới kết thúc nhiệm kỳ hiện nay, nhưng dường như đã đủ “gần” đối với Putin để đặt ra Chiến dịch 2024. Kết quả của nó sẽ phụ thuộc vào các yếu tố mà hiện giờ rất khó dự đoán. Dư luận nước Nga sẽ phản ứng như thế nào đối với triển vọng một nhà lãnh đạo trọn đời? Sự trung thành của giới cấp cao của Nga mạnh mẽ tới đâu để bước vào một giai đoạn mới của “chủ nghĩa Putin”?./.
Tin liên quan

Tổng thống Putin nêu các phương hướng nhiệm vụ chính của Chính phủ Nga
09:37 | 12/01/2023 Nhìn ra thế giới

Tổng thống Ukraine ký sắc lệnh trừng phạt với Tổng thống Nga Putin
08:11 | 10/06/2022 Nhìn ra thế giới

Tổng thống Nga Putin ký sắc lệnh trừng phạt trả đũa phương Tây
19:44 | 03/05/2022 Nhìn ra thế giới

Ukraine không chấp nhận đứng ngoài đàm phán song phương Nga-Mỹ
10:40 | 14/02/2025 Nhìn ra thế giới

Ông Trump đề nghị áp dụng thuế quan "có đi có lại" với các đối tác thương mại
10:39 | 14/02/2025 Nhìn ra thế giới

Thị trường xe điện, xe hybrid tại Việt Nam dự kiến tăng 25-30%
10:19 | 13/02/2025 Nhìn ra thế giới

Các cường quốc châu Âu khẳng định phải tham gia đàm phán về Ukraine
10:19 | 13/02/2025 Nhìn ra thế giới

Canada tìm cách thương lượng với Mỹ về thuế quan
10:19 | 13/02/2025 Nhìn ra thế giới

61 quốc gia thông qua tuyên bố chung về nhu cầu trí tuệ nhân tạo
11:51 | 12/02/2025 Nhìn ra thế giới

Liên minh châu Âu ra mắt sáng kiến InvesAI với nguồn vốn hơn 206 tỷ USD
11:48 | 12/02/2025 Nhìn ra thế giới

Trung Quốc và Anh hướng tới khôi phục đối thoại chiến lược
14:27 | 11/02/2025 Nhìn ra thế giới

Tổng thống Mỹ chính thức áp thuế 25% đối với thép và nhôm nhập khẩu
10:13 | 11/02/2025 Nhìn ra thế giới

Tổng thống Mỹ chuẩn bị công bố mức thuế 25% với thép và nhôm
10:54 | 10/02/2025 Nhìn ra thế giới

Điện Kremlin và Nhà Trắng chưa xác nhận cuộc điện đàm giữa lãnh đạo Nga-Mỹ
10:54 | 10/02/2025 Nhìn ra thế giới

Nga, Mỹ gấp rút chuẩn bị cho cuộc gặp thượng đỉnh Putin-Trump
09:59 | 07/02/2025 Nhìn ra thế giới

IMF đánh giá thận trọng về các biện pháp thuế quan của Mỹ
09:59 | 07/02/2025 Nhìn ra thế giới
Vấn đề Bạn quan tâm
Tin mới

Khuyến nghị tích hợp truy xuất nguồn gốc trực tuyến trên nền tảng thương mại điện tử

Cơ cấu tổ chức mới của Bộ Tài chính từ ngày 1/7/2025

Hơn 50.000 tờ khai hải quan trong ngày đầu thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp

Giảm thuế giá trị gia tăng từ 1/7/2025 đến hết 31/12/2026

Hải quan khu vực XVI công bố quyết định bổ nhiệm lãnh đạo cấp phòng, đội

(INFORGRAPHICS) - Cơ cấu tổ chức bộ máy mới của ngành Thuế từ ngày 1/7/2025
15:14 | 01/07/2025 Infographics

(LONGFORM): Phân cấp, phân quyền trong quản lý thuế: Tăng hiệu quả, giảm thủ tục vì người dân và doanh nghiệp
15:54 | 30/06/2025 Megastory/Longform

(INFOGRAPHICS): Kế hoạch hành động của Cục Thuế để phát triển kinh tế tư nhân
08:59 | 30/06/2025 Infographics

(INFOGRAPHICS): Lưu ý khi làm thủ tục định danh điện tử cho doanh nghiệp, tổ chức
09:00 | 29/06/2025 Infographics

(INFOGRAPHICS): 7 chính sách thuế nổi bật có hiệu lực từ 1/7/2025
09:17 | 27/06/2025 Infographics

Cơ cấu tổ chức mới của Bộ Tài chính từ ngày 1/7/2025

Hơn 50.000 tờ khai hải quan trong ngày đầu thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp

Hải quan khu vực XVI công bố quyết định bổ nhiệm lãnh đạo cấp phòng, đội

Hải quan khu vực VI ổn định bộ máy theo mô hình mới

Chi cục Hải quan khu vực II có 10 phó chi cục trưởng

Hải quan khu vực III kiện toàn tổ chức, nhân sự theo mô hình mới

Batdongsan.com.vn được vinh danh là nền tảng công nghệ bất động sản số 1 Việt Nam

Hai nhà máy AI của FPT lọt TOP 500 siêu máy tính mạnh nhất thế giới

Doanh nghiệp SME siêu nhỏ được tái cấp hạn mức hoàn toàn tự động trên BIZ MBBANK

Vietnam Post hỗ trợ nhận, trả kết quả thủ tục hành chính sau sáp nhập tỉnh thành

Việt Nam có 5 tỷ phú USD trong danh sách của Forbes

Vinh danh 50 công ty đại chúng uy tín và hiệu quả năm 2025

Giảm thuế giá trị gia tăng từ 1/7/2025 đến hết 31/12/2026

Người khai hải quan được khai bổ sung thông tin về chứng từ chứng nhận xuất xứ

Hướng dẫn thực hiện phân loại mặt hàng bảng giá điện tử ESL

Phải đạt ngưỡng kim ngạch tối thiểu, doanh nghiệp mới được hưởng chế độ ưu tiên

Từ 1/7/2025, thống nhất lệ phí trước bạ 2% với xe máy trên toàn quốc

Đề xuất khấu trừ thuế TNCN ngay thời điểm nhận cổ tức bằng chứng khoán

Khởi công 2 công trình thuộc Đề án thí điểm xây dựng Cửa khẩu thông minh

“Cửa sáng” cho nông sản Việt vào Nhật

Thông tư 40 mở đường tiết giảm chi phí cho doanh nghiệp xuất khẩu

Giá mủ lập đỉnh: Cơ hội lớn cho doanh nghiệp Việt

Tìm giải pháp logistics tối ưu thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa bền vững

Doanh nghiệp xuất khẩu vay vốn tăng hơn 50%

Khuyến nghị tích hợp truy xuất nguồn gốc trực tuyến trên nền tảng thương mại điện tử

Quảng Ngãi: 300/350 sản phẩm OCOP có mặt trên sàn thương mại điện tử

Sản phẩm kem massage của Hàn Quốc bị đình chỉ lưu hành, thu hồi trên toàn quốc

Khởi động sàn giao dịch thương mại điện tử B2B “xanh” đầu tiên tại Việt Nam

Cơ hội tiếp cận hệ sinh thái thương mại điện tử toàn cầu cho SME Việt Nam

Nâng chất sản phẩm, mở rộng thị trường cho sản phẩm OCOP qua thương mại điện tử

Giá bán gas trong nước giảm mạnh

Quế Việt Nam trở thành “vàng nâu” triệu đô toàn cầu

Trung tâm Giao dịch bất động sản dự kiến vận hành vào đầu năm 2026

Sáp nhập tỉnh/thành: Cơ hội rõ rệt cho thị trường bất động sản

Phân khúc bán lẻ đang phục hồi tốt hơn kỳ vọng
